Organizmning stress reaktsiyasini keltirib chiqaradigan stimul deyiladi



Yüklə 105 Kb.
səhifə1/2
tarix23.01.2022
ölçüsü105 Kb.
#51505
  1   2
Organizmning stress reaktsiyasini keltirib chiqaradigan stimul d


Organizmning stress reaktsiyasini keltirib chiqaradigan stimul deyiladi:

{

=artefakt



~stress

=post-omil

=reaktsiya

}

Tananing atrofidan miyaga impulslar o'tkazadigan asab tolalari:



{

=efferent tolalar

~afferent tolalar

=motor yo'llari

=miya

}
Qabul qiluvchilarning potentsiali impuls faolligiga yoki neyronning harakat potentsialiga aylanish jarayoni quyidagicha nomlanadi:



{

=ajralib turadigan

=aniqlash

~kodlash

=aniqlashtirish

}

Tirnash xususiyati manbasidan masofada ma'lumot oladigan retseptorlar deyiladi:

{

=aloqa


~uzoq

=teginish

=darajali

}

Har bir xulq-atvorning dastlabki bosqichi va binobarin, funktsional tizim faoliyatining boshlanishi:



{

=xulq-atvorni to'g'irlash

=harakat qilish

=harakatlar natijalarini qabul qiluvchi

~afferent sintez

}

Yurak urishi:



{

=diastolik bosim darajasi

~1 daqiqada periferik arteriyalar bo'ylab tarqaladigan bosim to'lqinlari soni

=qon bosimi

=yurak qonni pompalaydigan kuch

}

Markaziy asab tizimidan mushaklarga va ichki organlarga impulslar o'tkazadigan asab tolalari:



{

=miya


~efferent tolalar

=sezgir yo'llar

=afferent tolalar

}

Nutq bilan bog'liq tirik mavjudotlarning aqliy faoliyatini tartibga solish usullari tizimi ____________________ signal tizimidir



{
=to'rtinchi

~ikkinchi

=uchinchi

=birinchi

}

Mushaklarning biopotentsial imkoniyatlarini ro'yxatdan o'tkazish, mushaklardagi elektr jarayonlarini ro'yxatdan o'tkazish, aslida uni qisqarishiga olib keladigan mushak tolalari ta'sir potentsialini qayd etish orqali harakat organlarining funktsional holatini o'rganish usuli quyidagilardan iborat:



{

=pletismografiya

~elektromiyografiya

=tomografiya

=elektroensefalografiya

}

Retinaning va ko'z mushaklarining elektr potentsialidagi o'zgarishlarni grafik qayd etishga asoslangan ko'z harakatlarini qayd etish usuli quyidagilardan iborat:



{

=elektroensefalografiya

=pupillometriya

~elektrookulografiya

=tomografiya

}

Tirik tizimda ma'lumotni konsolidatsiya qilish, saqlash va keyinchalik ko'paytirishdan iborat bo'lgan haqiqatni aqliy aks ettirishning maxsus shakli:



{

=fikrlash

=uxlash

=Diqqat


~xotira

}

Mushaklarning biopotentsiallari qayd etiladigan qurilmaga quyidagilar deyiladi.



{

=tomograf

=pnevmograf

~elektromiyograf

=elektrokardiograf

}

Tana yuzasidan ro'yxatdan o'tishning natijasi, yurag ishi biopotentsiallari farqining dinamikasi:



{

=elektroansefalogramma

=pletismogramma

~elektrokardiogramma (EKG)

=tomogramma

}

Barcha sinapslar uchta elementdan iborat - presinaptik va postsinaptik membranalar va ...



{

~sinaptik yoriq

=sinaptik uzatish

=mediator oralig'i

=asab orqali yuborish

}

Elektrookulografiya bu usul ...



{

=ovqat hazm qilish tizimini o'rganish

=harakat organlarining funktsional holatini o'rganish

~ko'z harakatini ro'yxatdan o'tkazish

=tananing qon tomir reaktsiyalarini o'rganish

}

Psixofiziologiya (psixologik fiziologiya) - bu psixologiya va fiziologiya tutashgan joyda paydo bo'lgan ilmiy intizom, uning mavzusi:



{

~aqliy faoliyat va inson xulq-atvorining fiziologik asoslari

=individual fiziologik funktsiyalar

=asab tizimi

=patologiyada ham, me'yorda ham aqliy faoliyatning miya tashkiloti

}

Neyron tarmoq:



{

~markaziy asab tizimining funktsional faoliyat birligi, asab hujayralaridan signallarni uzatish va qabul qilish birlashmasi

=bitta chiqishi bo'lgan neyronlar guruhi

=sezgilarning sifat xarakteristikasi

=asabiy qo'zg'alishlarning kombinatsiyasi

}

Yurak ritmi:



{

~yurak urish tezligi

=qon bosimi

=yurak qonni pompalaydigan kuch

=mintaqaviy qon oqimi

}

Elektromiyografiya- ..... funktsional holatini o'rganish usuli



{

=yurak-qon tomir tizimi

~harakat organlari

=galvanik teri reaktsiyalari

=miya

}

Miyaning umumiy bioelektrik faolligini qayd etish va tahlil qilish usuli quyidagicha nomlanadi:



{

=pletismografiya

~elektroensefalografiya

=elektrokardiografiya

=o'quvchi

}

Psixofizyologiyaning aqliy faoliyatga va insonning atrof-muhitga zararli omillarning xulq-atvoriga ta'sirining psixofiziologik mexanizmlarini o'rganadigan bo'lim psixofiziologiya ...



{

=yoshi


=pedagogik

~ekologik

=patologik

}

Effektiv tolalar:



{

=Umurtqa vosita motorli neyronlarining dendritlarini to'plash

=bir-biri bilan aloqada va aloqada bo'lgan ko'plab elementlar

=tananing atrofidan miyaga impulslar o'tkazadigan asab tolalari

~markaziy asab tizimidan mushaklar va ichki organlarga impulslar o'tkazadigan asab tolalari

}

Yoshga bog'liq psixofiziologiya tadqiqotlari:



{

=tananing stimulga tug'ma, instinktiv munosabati

=kognitiv jarayonlarning fiziologik asoslari, insonning hissiy-ehtiyoj doirasi va funktsional holatlari

~inson aqliy faoliyatining fiziologik asoslaridagi ontogenetik o'zgarishlar

=psixikadagi va inson xatti-harakatlaridagi individual farqlarning tabiiy ilmiy asoslari va zarur shartlari

}

Tananing ichki muhiti tarkibi va xususiyatlarining nisbiy dinamik barqarorligi, uning asosiy fiziologik reaktsiyalarining barqarorligi deyiladi:



{

=tizim


~gomeostaz

=stress


=moslashish

}

Neyronlar tomonidan hosil bo'lgan funktsional aloqalar joylari:



{

=vositachilar

~sinapslar

=retseptorlari

=neyronlar

}

EEG yozuvi paytida qayd etilgan va miya faoliyati bilan bog'liq bo'lmagan elektr jarayonlariga quyidagilar deyiladi.



{

=ro'yxatlar

~asarlar

=noto'g'ri potentsial

=post facto

}

Psixologiya va fiziologiya tutashgan joyda vujudga kelgan ilmiy intizom, uning predmeti insonning aqliy faoliyati va xulq-atvorining fiziologik asoslari hisoblanadi.



{

~psixofiziologiya

=neyropsixologiya

=yuqori asabiy faoliyat fiziologiyasi

=psixiatriya

}

Magnetoensefalogramma supero'tkazuvchi kvant interferentsiya qurilmasi yordamida qayd qilinadi



{

~magnetometr

=pnevmograf

=tomograf

=tonometr

}

Shaxsning ma'lum bir faoliyatni belgilangan muddatlarda va ish natijalarining miqdori va sifati parametrlari doirasida amalga oshirish qobiliyati quyidagicha nomlanadi.



{

~samaradorlik

=temperament

=faoliyat

=harakatlanish

}

Birinchisi retseptorlari bilan, ikkinchisi esa miya yarim korteksining harakatlantiruvchi mintaqalari neyronlari bilan bog'liq bo'lgan bir nechta neyron qatlamlarining har bir tizimida mavjud bo'lgunga qadar qaynab ketadigan odamning sezgir tizimlarini tashkil etish printsipi deyiladi. :



{

=farqlash

~qatlamlik

=ko'p kanalli

=sezgir huni

}

Tananing barcha funktsiyalarini, uning atrof-muhit bilan o'zaro ta'sirini, yuqori asabiy faoliyatni tartibga solishning eng mukammal shakllarini ta'minlaydigan hayvonlar va odamlarning asab tizimining markaziy bo'limi:



{

=diensefalon

=talamus

~miya yarim korteksi

=orqa miya

}

Shaxs holatlarining u tomonidan amalga oshirilayotgan faoliyat samaradorligi va uni amalga oshirishda ishtirok etadigan tizimlar ishonchlilik mezonlari va faoliyatning ichki xarajatlari samaradorligi nuqtai nazaridan integral xarakteristikasi:



{

=funktsional tizim

~funktsional holat

=hissiy tizim

=asab tarmoqlari

}

Psixofizyologik ta'sir o'tkazish ...



{

=aqliy va fiziologik jihatdan uzviy bog'liqdir

=aqliy, mohiyatini yo'qotib, fiziologik bilan to'liq aniqlanadi

=ruhiyat va miya bir-biridan mustaqil ravishda mavjud bo'lganidek qarama-qarshi

~aqliy va fiziologik boshqa mohiyatga ega, o'zaro ta'sir va o'zaro ta'sirda mavjud

}
Nafas olish intensivligini (amplitudasi va chastotasi) o'lchash uchun maxsus moslama ishlatiladi.



{

=tomograf

=elektromiyograf

~pnevmograf

=elektrokardiograf

}
Miyaning bioelektrik faolligi tufayli magnit maydon parametrlarini qayd etish uchun kontaktsiz usul deyiladi:

{

=elektrokardiografiya

~magnetoensefalografiya

=o'quvchi

=pletismografiya

}

Xulq-atvor ma'nosiga ega bo'lgan u yoki bu tirnash xususiyati belgisini sezgir neyron tomonidan selektiv tanlash jarayoni quyidagicha nomlanadi:

{

=kodlash


~signallarni aniqlash

=aniqlash

=ajralib turadigan

}

GMning umumiy BEA ning EEG-i teri sirtiga joylashtirilgan maxsus kuchaytiruvchi texnika bilan bitta elektronga ulangan qo'rg'oshin elektrodlari yordamida qayd etiladi.



{

=oyoqlari

=qo'llar

~boshlar


=ko'krak qafasi

}

Yurak kesilmalarining kuchi:



{

=mintaqaviy qon oqimi

~yurak qonni pompalaydigan kuch

=yurak urish tezligi

=qon bosimi

}

Sensor organlarda tashqi stimulning energiyasi asab signaliga aylanadi - bu jarayon shunday nomlanadi:



{

=umumlashtirish

=transformatsiya

=birlashtirish

~ziyofat

}

Tashqi va ichki muhitdan kelib chiqadigan stimullar sezgi a'zolari retseptorlari ta'sirida hayvonlar va odamlarning miya yarim korteksida hosil bo'lgan shartli refleksli tasvirlar tizimi ____________________ signal tizimidir.



{

=to'rtinchi

=ikkinchi

=uchinchi

~birinchi

}

Psixofizyologik o'ziga xoslik shu bilan tavsiflanadi ...



{

~aqliy, mohiyatini yo'qotib, fiziologik bilan to'liq aniqlanadi

=aqliy va fiziologik jihatdan uzviy bog'liqdir

=mustaqil ravishda mavjud bo'lgan psixika va miya bir-biriga qarama-qarshi

=aqliy va fiziologik har xil mohiyatga ega, o'zaro ta'sir va o'zaro ta'sirda mavjud

}

Psixofiziologik parametrlar bo'yicha odamning holatini kuzatish, baholash va prognoz qilish, uning individual psixofiziologik xususiyatlarini baholash:



{

~monitoring

=ziyofat

=engram


=tavsif

}

Odamlar va hayvonlarda shartli reflekslarning shakllanishi va ishlashi davomida miya yarim korteksida va unga yaqin subkorteksda sodir bo'lgan neyrofiziologik jarayonlarni o'rganadigan psixologiya fanining bo'limi:



{

=psixologiya

=GNI fiziologiyasi

=neyropsixologiya

~psixofiziologiya

}

Mushaklarning biopotentsiallari qayd etiladigan qurilmaga quyidagilar deyiladi.



{

=pnevmograf

=tomograf

~elektromiyograf

=Elektrokardiograf

}
Tananing ichki muhiti tarkibi va xususiyatlarining nisbiy dinamik barqarorligi, uning asosiy fiziologik reaktsiyalarining barqarorligi nima deyiladi:



{

~gomeostaz

=Moslashish

= tizim

=stress

}

Shaxsning individual rivojlanishining barcha shart-sharoitlari va barqaror omillarini qamrab oladigan ko'p o'lchovli va ko'p bosqichli munosabatlar tizimi:

{

~individuallik



=motivatsiya

=xulq-atvor

=moslashish

}
Insonning hissiy tizimlarini tashkil etish printsipi, ya'ni har bir neyron qatlamida keyingi toifadagi hujayralar bilan nerv tolalari bilan bog'langan ko'plab nerv hujayralari mavjud:



{

=sezgir huni

=farqlash ko'p

~ko`p kanalli

=Qatlamlik

}

Inson tanasida va umurtqali hayvonlardagi asab shakllanishlari to'plami quyidagicha nomlanadi:

{

~asab tizimi



=asab tugunlari

=aksonlar

=limfa tizimi

}

Neyronni hayajonlanganda paydo bo'ladigan impuls boshqa neyronlarga yoki mushak tolalariga o'tadigan yagona o'sish:



{

~akson


=tanasi

=dendrit


=magistral

}

Belgilangan vazifalarni bajarishda ustuvor ma'lumotni idrok etish uchun mavzuni sozlash jarayoni va holati:



{

=nutq


=xotira

~Diqqat


=o'rganish

}

Birinchisi retseptorlari bilan, ikkinchisi esa miya yarim korteksining harakatlantiruvchi mintaqalari neyronlari bilan bog'liq bo'lgan bir nechta neyron qatlamlarining har bir tizimida mavjud bo'lgunga qadar qaynab ketadigan odamning sezgir tizimlarini tashkil etish printsipi deyiladi. :



{

=farqlash

=sezgir huni

~qatlamlik

=ko'p kanalli

}

Pletismografiya - ro'yxatga olish usuli



{

=ovqat hazm qilish tizimi

=harakat organlarining funktsional holati

~tananing qon tomir reaktsiyalari

=miya ishi

}

Boshsuyagi yoki umurtqa pog'onasidan tashqarida yotadigan nervlar, shu jumladan ildizlar, o'murtqa va kraniyal nervlar, ularning shoxlari, pleksuslari va tugunlari, inson tanasining turli qismlarida yotadi.



{

=markaziy asab tizimi

=aksonlar

~periferik asab tizimi

=yurak stimulyatorlari

}

Inson organizmning tashqi va ichki muhiti haqida ma'lumotni yordami bilan oladi



{

~Sensor tizimlari (analizatorlar)

=adabiyot

=elektrokardiogramma

=poligraf

}

Qarorlar qabul qilish jarayonida faoliyat ko'rsatadigan va xotirada kutilgan natija modeli bilan o'zaro bog'liqlik asosida olib boriladigan faoliyat natijalarini bashorat qilish va baholashning psixofiziologik mexanizmi quyidagilardan iborat:



{

=afferent sintez

=tuzatish

=situatsion afferentsiya

~harakatlar natijalarini qabul qiluvchi

}

Transportda passiv haydash paytida, monoton ishlarni bajarishda, turli xil transport vositalarini boshqarishda paydo bo'ladigan uyqu ritmining buzilishi:



{

~chidab bo'lmas uyqu (narkolepsiya)

=monofazik uyqu

=sekin to'lqinli uyqu

=REM uyqu

}

U yoki bu hodisada miyada qolgan iz (xususan, o'rganish paytida):



{

~engram


=elektroansefalogramma

=ziyofat


=uxlash

}

Psixofiziologik parametrlar bo'yicha odamning holatini kuzatish, baholash va prognoz qilish, uning individual psixofiziologik xususiyatlarini baholash:



{

=tavsif


=engram

~monitoring

=ziyofat

}

Sensor organlarda tashqi stimulning energiyasi asab signaliga aylanadi - bu jarayon shunday nomlanadi:



{

=umumlashtirish

~ziyofat

=birlashtirish

=transformatsiya

}

Shaxs holatlarining u tomonidan amalga oshirilayotgan faoliyat samaradorligi va uni amalga oshirishda ishtirok etadigan tizimlar ishonchlilik mezonlari va faoliyatning ichki xarajatlari samaradorligi nuqtai nazaridan integral xarakteristikasi:



{

=hissiy tizim

=funktsional tizim

~funktsional holat

=asab tarmoqlari

}

Psixofiziologiyaning asosiy muammosining mohiyati korrelyatsiya muammosidir



{

=shartli va shartsiz reflekslar

~miya va psixika, aqliy va fiziologik

=tashqi tirnash xususiyati va tana reaktsiyalari

=atrof-muhit va odamlarning xulq-atvori

}

Ovozli va vizual belgilar yordamida odamlar o'rtasida tarixiy ravishda shakllangan aloqa shakli:



{

=ijtimoiylashuv

=teginish

~nutq


=Idrok

}

Muammoni hal qilish uslubi va strategiyasiga ega bo'lgan, vaziyatga individual yondoshish samaradorligi bilan, aqliy operatsiyalar tizimiga ega bo'lgan shaxsning aqliy qobiliyatlarining nisbatan barqaror tarkibi:



{

=xotira


=fikrlash

=Diqqat


~aql

}

Organizmni atrof-muhitga moslashishiga va uning faol o'zgarishiga qaratilgan yaxlit, ma'lum bir tarzda tashkil etilgan jarayon deyiladi:



{

=xotira


=nutq

=diqqat


~xulq-atvor

}

Effektiv tolalar:



{

=bir-biri bilan aloqada va aloqada bo'lgan ko'plab elementlar

=tananing atrofidan miyaga impulslar o'tkazadigan asab tolalari

=umurtqa vosita motorli neyronlarining dendritlarini to'plash

~markaziy asab tizimidan mushaklar va ichki organlarga impulslar o'tkazadigan asab tolalari

}

Nerv hujayralarining boshqa hujayralardan asosiy farqi shundaki



{

=to'lov yo'q

~zaryad miqdorini tezda o'zgartira olmaydi

=to'lov miqdori faqat asta-sekin o'zgarib turadi

=zaryad miqdorini tezda o'zgartirishga qodir

}

Psixofizyologik ta'sir o'tkazish ...



{

=aqliy va fiziologik jihatdan uzviy bog'liqdir

=ruhiyat va miya bir-biridan mustaqil ravishda mavjud bo'lganidek qarama-qarshi

~aqliy va fiziologik boshqa mohiyatga ega, o'zaro ta'sir va o'zaro ta'sirda mavjud

=aqliy, mohiyatini yo'qotib, fiziologik bilan to'liq aniqlanadi

}

Sinaps bu:



{

=axborot uzatish jarayoni

=funktsional faoliyat birligi

=asab ansambli elementlarining hayajonlari kombinatsiyasi

~neyronlar tomonidan hosil bo'lgan funktsional aloqa joylari

}

Tush bu:



{

=to'g'ridan-to'g'ri sub'ektiv tajribalar shaklida shaxsga ta'sir qiluvchi hodisalar va vaziyatlarni aks ettiradigan ehtiyojlar va motivlar bilan bog'liq bo'lgan aqliy jarayonlar

=umumiy qo'zg'alishning ruhiy holati

=kosmosdagi faol harakat

~miya faoliyatining o'ziga xos xususiyatlari va tsikllari bilan asab tizimining o'ziga xos holati

}


Yüklə 105 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin