Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences (E)issn: 2181-1784

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784 
www.oriens.uz 
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7 
3(2), Feb., 2023 
538 
4) g‘azab, qat’iyat; 
5) jirkanish; 
6) nafrat. 
Odatda his-tuyg‘ular yuz ifodalari bilan bog‘liq: 
- ajablanish - ko‘tarilgan qoshlar, keng ochilgan ko‘z qorachiqlari, pastga 
tushgan lablar, qiya ochilgan og‘iz; 
- qo‘rquv - qoshlar ko‘tarilgan va burun ko‘prigi ustida birlashtirilgan, ko‘zlar 
keng ochilgan, lablar burchaklari tushirilgan va biroz orqaga tortilgan, lablar yon 
tomonlarga cho‘zilgan, og‘iz ochiq bo‘lishi mumkin; 
- g‘azab - qoshlar tushiriladi, burun burishadi, pastki lab tashqariga chiqadi yoki 
ko‘tariladi va yuqori lab bilan yopiladi; 
- qayg‘u - qoshlar kichrayadi, ko‘zlar so‘nadi, lablar burchaklari biroz pastga 
tushadi; 
- baxt - ko‘zlar xotirjam, lablar burchaklari ko‘tariladi va odatda orqaga 
yotqiziladi. 
Muloqotning noverbal tarkibiy qismlari quyidagi funksiyalarda namoyon 
bo‘ladi: 
a) xabarning nutqiy qismiga hamrohlik ("... chuqur nafas olib javob berdi: 
"Qanday yaxshi!"); 
b) qarama-qarshi ma’no anglatganda (yolg‘on ohang, "ko‘zdan ko‘rinib 
turibdiki, bunday emas edi"). 
Shu yerda ushbu aforizmni keltirib o‘tish joiz: «Agar siz insonning hissiy holati 
haqida haqiqatni bilmoqchi bo‘lsangiz, uning yuziga qarang». 
XULOSA 
Xulosa qilib aytganda, jamiyatdan tashqari til va tilsiz jamiyat bo‘lmaganidek, 
tilning ijtimoiy mohiyati va muloqotning eng asosiy vositasi doimo insoniyatning 
diqqat markazida bo‘lishi tabiiydir. Albatta bunda paralingvistik vositalardan 
foydalanishga bo‘lgan ehtiyoj katta. Zero, jahonda hukm surayotgan bozor 
iqtisodiyotida verbal va noverbal muloqotning o‘rni bundan buyon ham ortib 
borishini davrning o‘zi taqozo etmoqda. Muloqot jarayonida shaxslarning tana holati 
va harakatlari, yuz ifodalari, so‘zlashish jarayonidagi ovoz tembri, hammasi nutq 
ta’sirchanligi uchun ahamiyatlidir. Umuman, nutqda, murojaat shakllarida har bir 
verbal va paraverbal vosita o‘zining aniq ta’sirini namoyon etadi. 
REFERENCES 
1.
Abdurazzakov, Y. U. (2022). EFFECTIVE ORGANIZATION OF LECTURES 
IN FOREIGN LANGUAGES. Oriental Journal of Philology, 2(03), 1-7. 

---