Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

ADABIYOTLAR TAXLILI A TAJRIBA METODI 

 

Umumiy  o„rta  ta‟lim  maktablarida  fizika  fani  mavzularidan  elektr  tokiga  oid  

mavzularni alohida yondashuv bilan o„qitilishi maqsadga muvofiqdir [1].  

Maqolaning  maqsadi  shundaki,  hozirda  maktabda  berilayotgan  materiallarga 

o„zgartirishlar  kiritmagan  holda  mavzular  mohiyatini  ochib  berishga  qaratilgan 

qo„shimcha  bilimlarni  fanlararo  aloqadorlik  asosida  innovatsion  usullardan 

foydalanib elektrga doir materiallar va misollar bilan ko„rsatib berishdir. 

Berilayotgan  materiallar  o„qituvchining  mahorati,  mashg„ulotni  o„tkazish 

metodikasiga, bilimlarni o„quvchilarga etkazishda foydalanayotgan usulning mazmun 

mohiyatini to„liq anglab dars davomida vaqtdan unumli foydalanish alohida ahamiyat 

kasb etadi. Bunda o„quvchilarning qanchalik bilim va axborotga ega ekanligini bilib 

olish  zarur  bo„ladi.  Buning  uchun  o„qitishning  interfaol:  “B-B-B”,  “Muammoli 

o„qitish”,  “Tushunchalar  tah  lili”,  “Venn  diagrammasi”,  “FSMU”  texnologiyasi  va 

boshqa  usullardan  foydalanish  mumkin.  Mazkur  pedagogik  texnologiyalar 

o„quvchilardagi umumiy fikrlardan xususiy xulosalar chiqarish, taqqoslash, qiyoslash 

orqali  axborotni  o„zlashtirish,  shuningdek,  mustaqil  ijodiy  fikrlash  ko„nikmalarini 

shakllantirishga  xizmat  qiladi.  Bu  pedagogik  usullarlardan  o„tilgan  mavzuni 

mustahkamlashda,  so„rashda,  uyga  vazifa  berishda  hamda  o„zlashtirilgan  bilimlar 

natijalarini tahlil etishda foydalanish tavsiya etiladi. 

O„tkazilgan tajriba va sinovlar shuni ko„rsatdiki, aksariyat o„quvchilar “+” va “-

”  ishoralari  qanday  belgilanganligi, ko„p holda  o„zgarmas  va  o„zgaruvchan  toklarni 

aralashtirib  yuborishlari,  ularni  sxematik  belgilashi  sabablarini,  qarshiliklar  va  ular 

haqidagi bilimlarni to„la bilmaslik kabi hollar uchraydiki, natijada bu “bilmasliklar” 

bir  fazali  o„zgaruvchan  toklarda  o„tkazgichning  bir  tomoni  musbat  ikkinchi  tomoni 

manfiy  deb  tushunish  va  bolalarni  yoshligidanoq  tokdan  qo„rqitish  holatlarini  kelib 

chiqishiga  sabab  bo„lmoqda.  Shuning  uchun  maktabda  tok  qonunlari  mavzusini 

o„qitishda  oldin  ishoralar  haqidagi  quyidagi  tarixiy  ma‟lumotlar  va  tokning  xavfsiz 

kuchlanishlari  bo„yicha bilimlarni berish tavsiya etiladi.  

Elektrning  kashf  qilinishi  insoniyat  hayotida  katta  o„zgarishlarni  bo„lishiga 

sabab bo„lgan. Elektr va magnit to„g„risidagi birinchi ma‟lumotlar Fales Maletskiy va 

---