Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 ISSN 2181-1784 Scientific Journal Impact Factor SJIF 2022: 5.947 Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7 27
w www.oriens.uz December 2022 1. Intellekt - nasliy xususiyat, ya’ni avloddan avlodga o‘tuvchi tug‘ma xususiyat
sifatida.
2. Intellekt - organizm imkoniyatlari va maqsadga muvofiq ta’lim tarbiya
ta’sirida shakllanuvchi xususiyat sifatida.
Intellekt atamasi kundalik hayotimizda juda ko‘p ma’noda qo‘llanadi, turlicha
izoh beriladi. Intellektni mustaqil reallik sifatida ajratishni asosiy mezoni uning xulq
atvorini boshqarish funksiyasi hisoblanadi. Intellekt to‘g‘risida qandaydir qobiliyat
sifatida gapirgan vaqtlarida birinchi navbatda uning inson va oliy hayvonlar uchun
uning adaptatsiya (ko‘nikuvchanlik, moslashish) ahamiyatiga tayanadilar.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA O‘zbekistonda esa bu masala yuzasidan M.G.Davletshin, E.G‘.G‘oziyev,
B.R.Qodirov, G‘.B.Shoumarov, V.M.Karimova R.Toshimov, M.M.Mamatov,
E.Z.Usmonova, Z.E.Nishonova, M.Vohidovlarning fikrlarini o‘rganish maqsadga
muvofiqdir.
E.G‘.G‘oziyev O‘zbekistonda tafakkur psixologiyasini keng yoritgan olimlardan
biridir. Muallifning fikriga ko‘ra, inson tafakkuri o‘zining mustaqilligi jihatidan
mustaqil va nomustaqil tafakkurga ajratiladi. «Tafakkurning mustaqilligi deganda,
kishining shaxsiy tashabbusi bilan o‘z oldiga konkret maqsad, yangi vazifalar qo‘ya
bilishi, ular yuzasidan amaliy va ilmiy xarakterdagi faraz qilishi, natijani ko‘z oldiga
keltira olishi, qo‘yilgan vazifani hech kimning ko‘magisiz, ko‘rsatmasisiz o‘zining
aqliy izlanishi tufayli, turli yo‘l, usul va vositalar topib, mustaqil ravishda hal
qilishdan iborat aqliy qobiliyatni tushunish kerak»
