O‘tkir xoletsistit va uning asoratlari

O‘tkir xoletsistit va uning asoratlari

Industrial jixatdan rivojlangan davlatlarning o‘zida 12-15% erkaklar va 25% ayollarda tarqalgan o‘t tosh kasalligining 95% holatda o‘tkir xoletsistitga olib kelishi, muammonnig yanada dolzarb ekanligidan dalolat beradi.

• Industrial jixatdan rivojlangan davlatlarning o‘zida 12-15% erkaklar va 25% ayollarda tarqalgan o‘t tosh kasalligining 95% holatda o‘tkir xoletsistitga olib kelishi, muammonnig yanada dolzarb ekanligidan dalolat beradi.

O‘tkir xoletsistit va unnig asoratlari to‘g‘risidagi bilimlarning rivojlanish tarixi

• O‘t yo‘llari xirurgiyasining rivojlanish tarixi XIX а. ikkinchi yarmiga borib taqaladi. Bu vaqtgacha o‘t qopida faqatgina bitta jarroxlik amaliyoti bajarilgan. 1618 yil Angliyalik jarrox Fabricus 70 yoshli bemorni o‘t qopini ochgan va ikta toshni olib tashlagan.

• 1867 y. Bobbs o‘t qopi empiemasi bilan bemorga birinchi marta oqma o‘rnatgan.

• 1878 y. Blodgett Rosenbach u Sims xoletsistostomiya amaliyotini bajargan.

• Rossiyada o‘tkir xoletsistit va uning asortalarini davolashda mashxur olimlar S.P.Fedorov, A.V.Martinov, V.I.Dobrotvorskiy katta xissa qo‘shganlar.

• yevropada o‘t yo‘llari xirurgiyasini rivojlantirishda Kehr Korte (Germaniya), Doyen Gosset (Fransiya), Mayo Robson (Angliya)larning o‘rni beqiyos.

• O‘zbekistonda o‘tkir xoletsistit va uning asortalarini davolashda, qolaversa o‘t yo‘llarida bajariladigan kam jaroxat yetkazuvchi jarroxlik amaliyotlarini takomillashtirishda Akademik Sh.I.Karimov katta xissa qo‘shgan.

O‘t qopi va o‘t yo‘llarining tuzilishi

Jigar va o‘t yo‘llari topografiyasi

O‘tkir xoletsistit tasnifi

• I. O‘tkir birlamchi xoletsistit

• a) tuzalish b) istisqo v) ikkilamchi yallig‘langan istisqo

• II. Surunkali asoratlanmagan retsidiv xoletsistit

• III. Asoratlangan retsidiv xoletsistit.

• a) yiringli b) yarali v) gangrenoz g) empiema

• IV. O‘t qopi sklerozi

• V. Aktinomikoz

• VI. Tuberkulez

• VII. O‘t yo‘llarini yallig‘lanishi.

• a) o‘tkir osti, b) o‘tkir, v) yiringli xolangit

O‘tkir xoletsistit klassifikatsiyasi

• Etiologiyasi bo‘yicha:

• A) Toshsiz

• B) Toshli

• Yallig‘lanish darajasiga ko‘ra:

• a) Oddiy b) Destruktiv

• Morfologik belgisiga ko‘ra:

• a) kataral

• b) flegmonoz

• v) gangrenoz

• d) gangrenoz-perforativ

• O‘tkir xoletsistit asoratlari:

• - O‘t qopi perforatsiyasi va peritonit,

• - yiringli xolangit,

• - Mirizzi sindromi,

• - biliodigistiv oqmalar,

• - xoledoxolitiaz,

• - mexanik sariklik,

• - o‘tkir pankreatit,

• - jigar yetishmovchiligi.

O‘tkir toshli xoletsistit asoratlari

O‘tkir xoletsistit etiopatogenezi

• O‘t yo‘llari gipertenziyasi (toshlar, tashqi blok)

• Infeksiya

• O‘t qopi arteriyasining trombozi

• Jarohatlar

• Ikkilamchi yallig‘lanish

O‘tkir xoletsistitning klinik manzarasi

• Sub'ektiv belgilar:

• O‘ng qovurg‘a ravog‘i ostida og‘riq

• Og‘riq irradiatsiyasi

• Ko‘ngil aynishi

• Og‘izda achchiq ta'm va qurishi

• Jig‘ildon qaynashi

• Qayt qilish

• Og‘riqning ovqat bilan bog‘liq

• ligi

• Qorinning dam bo‘lishi

Diagnostika

• Noinvaziv

• Ultratovushli tekshiruv

• Rentgenografiya

• Kompyuter tomografiya

• Magnit-rezonans tomografiya

O‘tkir xoletsistitda UTT manzarasi

Asoratlangan o‘tkir xoletsistit UTT

Kompyuter tomografiya

Endoskopik retrograd xolangiopankreatikografiya (ERPXG)

Antegrad xolangiografiya (TJOXG)

Konservativ

• Konservativ

• Spazmolitiklar

• Antibiotiklar

• Infuzion va detok-sikatsion muolaja

• Simptomatik muolaja

Konservativ davo foydasizlik belgilari

• Ogrik sindromi saklanishi yeki kuchayishi;

• Leykotsitlar, SOE kutarilishi;

• Tana xaroratini saklanishi yeki kutarilishi;

• Konservativ davo muolaja foydasizligini UTT belgilari

Konservativ davo muolaja foydasizligini UTT belgilari

O‘tkir xoletsistitni davolash

Laparoskopik xoletsistektomiya

Klinika usulida laparoskopik xoletsistektomiya

Ochiq xoletsistektomiya

Xoletsistostomiya turlari

Yuqori operatsion xavf bulgan bemorlarda ikki bosqichli davolash usuli

Antiseptiklar yordamida, fizioterapevtik usullar

O‘t pufagi O‘t yuli koagulyasion obstruksiyasi va O‘t pufagi mukoklaziyasi

O‘tkir xoletsistit asoratlari

• Perforatsiya va o‘tli peritonit,

• Yiringli xolangit,

• Sindrom Mirizzi,

• Biliodigestivnыe oqma,

• Xoledoxolitiaz,

• Mexanik sariqliq,

• O‘tkir pankreatit,

• Jigar yetishmovchiligi

O‘tli peritonitda drenaj o‘rnatish uslubi

Xoledoxolitiaz. Mexanik sariqliq

Mirizzi sindromi

Xoletsistostomiya

Endoskopik retrograd papillosfinkterotomiya

• Papillotomiya

Endoskopik yo‘l bilan xoledoxdan toshni olib tashlash

Dormia savatchasi yordamida toshni olish

Fogarti zondi yordamida toshni olish

Ilmoq yordamida toshni olidh

Xoledox terminal qismi strikturasida dilataciya

Teri va jigar orqali xoleangiografiya va xoleangiostomiya amaliyoti

O’t yo’llarini tashqi va ichki drenajlash usullari

Xoledoxoduodenostomiya

Xoledox strikturasini jarroxlik usulida davolash turlari

UASH vazifalari:

• UASh o‘tkir xoletsistit va uning asortalarining klinik xarakteri to‘g‘risida bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lishi zarur.

• O‘TK bilan og‘rigan bemorlarga uning bo‘lishi mumkin bo‘lgan asoratlari to‘g‘risida tushuncha berish

• Birlamchi klinik instrumental tekshiruvlarni amalga oshirish.

• Bemorlarni jarroxlik statsionarlariga yuborish.

• Jarroxlik amaliyotlaridan keyingi reabilitatsiya