Oвid haydarov



Yüklə 1,27 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə17/103
tarix02.01.2022
ölçüsü1,27 Mb.
#42733
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   103
O.Haydarov Fuqarolik jamiyati

Formatsion yondoshuv asosan marksizm g‗oyasiga asoslangan ilmiy 
adabiyotlarda  aks  etadi.  Bu  yerda  jamiyatning  rivojlanishi  tabiiy  tarixiy 
jarayon  sifatida  ko‗rib  kelingan va  mazkur  jarayonda  muayyan  ijtimoiy  – 
iqtisodiy formatsiyalar bir-birini almashtiradi.  
Formatsiya  deganda  olimlar  insoniyat  tarixining  ma‘lum  davrlarini 
nazarda  tutadi.  Bu  davrlarga  o‗ziga  xos  ishlab  chiqarish  kuchlari  va 
munosabatlari  xos  va  aynan  shu  bilan  bir-biri  bilan  ajralib  turadi. 
Fuqarolik  jamiyati  tushunchasi,  mazkur  yondoshuv  tarafdorlari  fikriga 
ko„ra,  faqat  burjua  tizimga  xos  hamda  u  siyosiy  va  iqtisodiy  sohalari 
o‗rtasida turadi.  
Lekin,  amaliyot  shuni  ko‗rsatmoqdaki,  formatsion  yondoshuv 
fuqarolik  jamiyatining  nafaqat  tarixiy,  balki  zamonaviy  rivojlanish 
tendensiyalarini  aks  ettirmaydi.  Buning  sababi  formatsion  yondoshuv 
doirasida  hozirgacha  fuqarolik  jamiyatinining  ayrim  tarixiy  davrlarini 
sakrab  o‗tish  masalasiga  e‘tibor  qaratilmagan.  Shuningdek,  mazkur 
yondoshuv  doirasida  fuqarolik  jamiyatining  faqat  iqtisodiy  maslalari 
ko‗rilib, ijtimoiy va ma‘naviy masalalar chetda qolib ketgan. 
Formatsion  yondoshuvga  qarshi  sivilizatsion  yondoshuv  ishlab 
chiqilgan. 
Uning 
asosiy 
mazmuni, 
mamlakatlarda 
shakllanib 
rivojlaniyotgan  fuqarolik  jamiyati  sivilizatsiya  omillarini  e‘tiborga  olish 
zarur.  Mazkur  yondoshuvning  nazariy  asoschilari  sifatida  O.Shpengler, 
A.Toynbi,  P.Sorokin  e‘tirof  etilmoqda.  Ularning  fikriga  ko‗ra  fuqarolik 
jamiyati  boshqa  jamiyat  shakllaridan  bir  qadar  yuqori  rivojlanish  darajasi 
bilan  ajralib  turadi.  Uning  asosiy  me‘zoni  esa  –  inson,  uning  huquq  va 
erkinliklari,  ularni  amalga  oshirish  real  mexanizmlari  mavjudligi,  hamda 
inson  o‗zining  potnetsialini  to‗la  qonli  namoyon  etish  qobiliyati  bilan 
izohlanadi.  
Lekin  sivilizatsion  yondoshuv  ijtimoiy  taraqqiyotning  barcha 
jabhalarini  tahlil  etolmadi,  chunki  tahlil  doirasida  madaniy  jihatlarga 
asosiy  e‘tibor  qaratilgan  bo‗lsada,  jamiyatining  siyosiy  va  iqtisodiy 
xususiyatlari e‘tibordan chetda qolgan.  


26 
 

Yüklə 1,27 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   103




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin