O‘zbek xalq pedagogikasida milliy tarbiyaga oid g‘oyalar

O‘zbek xalq pedagogikasida milliy tarbiyaga oid g‘oyalar

• REJA:
• 1.Markaziy Osiyoda ma`rifatparvarlik g`oyalari va xalq pedagogikasi.
• 2. Xalq pedagogikasi konsepsiyasi va uning o`ziga xos xususiyatlari.
• 3.Xalq pedagogikasida oila, bolalar va ota-onalar muammolari.
• 4.Xalq pedagogikasi amalda.

Xalq pedagogikasi– xalqning umumiy ma`naviy madaniyatini tashkil qiluvchi va ajralmas qismidir. Buyuk rus pedagogi K.D.Ushinskiyning “Rus xalqida tarbiya xalqning o`zi qancha vaqtdan beri mavjud bo`lsa shuncha paytdan beri mavjuddir” deb aytgan gapi to`laligicha boshqa xalqlarga ham tegishlidir. Shu bilan birga xalq pedagogikasi uzoq qadim zamonda yuzaga kelgan, ular tarixiy ilmiy pedagogikadan ilgari bo`lgan va uning ertangi shakllariga ta`sir ko`rsatgan deb hisoblaydilar. Markaziy Osiyo xalqlari pedagogik ilmlari rivojlanishi tarixini tahlil qilib o`rganib chiqish pedagogikaning birinchi rasmiy belgilari xalq hayoti, xalq pedagogik madaniyatining bevosita ta`siri ostida paydo bo`lganligini ko`rsatadi.

• Xalq pedagogikasi– xalqning umumiy ma`naviy madaniyatini tashkil qiluvchi va ajralmas qismidir. Buyuk rus pedagogi K.D.Ushinskiyning “Rus xalqida tarbiya xalqning o`zi qancha vaqtdan beri mavjud bo`lsa shuncha paytdan beri mavjuddir” deb aytgan gapi to`laligicha boshqa xalqlarga ham tegishlidir. Shu bilan birga xalq pedagogikasi uzoq qadim zamonda yuzaga kelgan, ular tarixiy ilmiy pedagogikadan ilgari bo`lgan va uning ertangi shakllariga ta`sir ko`rsatgan deb hisoblaydilar. Markaziy Osiyo xalqlari pedagogik ilmlari rivojlanishi tarixini tahlil qilib o`rganib chiqish pedagogikaning birinchi rasmiy belgilari xalq hayoti, xalq pedagogik madaniyatining bevosita ta`siri ostida paydo bo`lganligini ko`rsatadi.

Xalq pedagogikasi umuman xalqning orzu-umidlarini, uning o`sib kelayotgan avlodni tarbiyalash va o`qitish haqida tasavvurlarni ifoda etadi. Al Farobiy, Ibn Sino, Beruniy, Jomiy, Umar Hayyom, Sa`diy, Navoiy, Avloniy va boshqa ma`rifatparvarlarning meroslarini tahlil qilish, ularning tarbiya haqidagi umuman g`oyalari, xususan oilaviy tarbiya haqidagi g`oyalari. Xalq pedagogikasi tarixidagi ifoda etilgan g`oyalar va fikrlar bilan uzviy bog`lanib ketganligini ko`rsatadi: maqollar, matallar, ertaklar, rivoyat va afsonalarda. Ijtimoiy - pedagogik nuqtai-nazardan Farobiyning psixologiya bo`yicha, etika va estetika bo`yicha asarlari katta qiziqishga ega, insonni ijtimoiy mavjudot sifatida qarab, Farobiy shaxsning ma`naviylik sifatlari ijtimoiy muhit va tarbiya ta`siri ostida yuzaga keladi deb hisoblaydi.

• Xalq pedagogikasi umuman xalqning orzu-umidlarini, uning o`sib kelayotgan avlodni tarbiyalash va o`qitish haqida tasavvurlarni ifoda etadi. Al Farobiy, Ibn Sino, Beruniy, Jomiy, Umar Hayyom, Sa`diy, Navoiy, Avloniy va boshqa ma`rifatparvarlarning meroslarini tahlil qilish, ularning tarbiya haqidagi umuman g`oyalari, xususan oilaviy tarbiya haqidagi g`oyalari. Xalq pedagogikasi tarixidagi ifoda etilgan g`oyalar va fikrlar bilan uzviy bog`lanib ketganligini ko`rsatadi: maqollar, matallar, ertaklar, rivoyat va afsonalarda. Ijtimoiy - pedagogik nuqtai-nazardan Farobiyning psixologiya bo`yicha, etika va estetika bo`yicha asarlari katta qiziqishga ega, insonni ijtimoiy mavjudot sifatida qarab, Farobiy shaxsning ma`naviylik sifatlari ijtimoiy muhit va tarbiya ta`siri ostida yuzaga keladi deb hisoblaydi.