Falsafada substansiya va materiya muammosi
Substansiya muammosi. Substansiya va substrat tushunchasi. Falsafa tarixida
substansiyaga monistik, dualistik, plyuralistik yondoshuvlar.Materialistik va
idealistik monizm. Cubstansiyaning nazariy xususiyatlari: - O’z-o’zini belgilash (o’z-
o’zining sababchisi hisoblanadi, uni yaratib va yo’q qilib bo’lmaydi);
- universallik (hech narsaga bog’liq bo’lmagan, barqaror, o’zgarmas va
mutlaq birinchi negizni ifodalaydi);- kauzallik (barcha hodisalarning umumiy sababiy
bog’liqligini o’z ichiga oladi);- yagonalik (birinchi negizning yagonaligini nazarda
tutadi);- yaxlitlik (mohiyat va mavjudlikning birligini ko’rsatadi).
Materiya shakllarining turli tumanligi. Materiyaning tashkil topish darajalari.
Geotsentrik va nogeotsentrik moddiy tizimlar. Atributlarning umumiy mazmuni.
Noorganik, organik va ijtimoiy tizimlar. Dunyoning yaxlitligi va rang barangligi.
Dunyo birligining fundamental asoslari. Dunyoning birligi haqidagi fan dalillari.
Relyativistik kosmologiya. Olamning birinchi relyativistik modeli. Kengayuvchi
olam gipotezasi. Harakatdagi olam gipotezasi. Dunyoning chekliligi va cheksizligi.
Ekstensiv va intensiv cheksizlik. CHeklilik va cheksizlikning ziddiyati.
| 
