Kiberjinoyatchilikning eng keng tarqalgan turlari quyidagilar: Kompyuter qaroqchiligi, online firibgarlik, kompyuter tizimlariga hujum qilish, shaxsiy ma’lumotlarni o’g’irlarlsh va noqonuniy yoki taqiqlangan ma’lumotlarni tarqatish.
Kiberjinoyatchilikning turlari
Kriminologiya sohasidagi manbalarda kiberjinoyatchilikning ushbu turlari keltirib o’tilgan: iqtisodiy kompyuter jinoyatlari, fuqarolarning konstitutsiyaviy huquqlari va erkinliklariga qarshi qaratilgan kompyuter jinoyatlari, jamoat va davlat xavfsizligiga qarshi kompyuter jinoyatlari
kiberjinoyatlar odatda kompyuter viruslarini va shunga o’xshash zararli dasturlarni tarqatish orqali amalga oshiriladi. Bundan tashqari, serverlarga bir vaqtning o’zida juda ham ko’plab so’rovlar jo’natish bilan ham kiberjinoyatlar sodir bo’ladi. Kompyuterlar asbob sifatida foydalanilganda texnik jihatdan aniqlash qiyin bo’lganligi bois, bu ularni yanada keng tarqalishiga sabab bo’lmoqda. Hackerlar ulardan foydalanish uchun odamlarning zaif tomonlarini topishga harakat qilishadi va ulardan hujum qilishadi.
Kiberjinoyatchilikning oldini olish maqsadida davlat tomonidan bir qancha qonunlar joriy qilingan. Masalan, 2002-yil 12-dekabrda o’zbekiston respublikasining 439-ii-sonli “axborot erkinligi prinsiplari va kafolotlari to’g’risida”gi qonun qabul qilingan. Ushbu qonun 16 ta moddadan iborat.
14-modda. Jamiyatning axborot borasidagi xavfsizligi.
14-modda. Jamiyatning axborot borasidagi xavfsizligi.
Jamiyatning axborot borasidagi xavfsizligiga quyidagi yo’llar bilan erishiladi:
Demokratik fuqarolik jamiyati asoslari rivojlantirilishini, ommaviy axborot erkinligini taminlash;
Qonunga xilof ravishda ijtimoiy ongga axborot vositasida ruxiy ta’sir ko’rsatishga, uni chalg’itishga yo’l qo’ymaslik;
Jamiyatning ma’naviy, madaniy va tarixiy byliklarini, mamlakatning ilmiy va ilmiy-texnik salohiyatini asrash hamda riojlantirish
Kiberjinoyatchilik va uning keng tarqalish sabablari
