O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va


qirralari va yoylari korteji



Yüklə 94,98 Kb.
səhifə2/6
tarix28.12.2023
ölçüsü94,98 Kb.
#200901
1   2   3   4   5   6
Mustaqil ish Mavzu Yo‘naltirilgan graflarda marshrut, zanjir, s

qirralari va yoylari korteji deb ataymiz.
G  (V, U) Grafning uchlari va qirralari (yoylari) uning elementlari deb ataladi. graf
| | | V G V U |  | | U 0 | | elementlarining soni ( )ga tengdir, bu yerda grafning uchlari soni va bilan uning qirralari (yoylari) soni belgilangan.
( ( ab a a ; , b b ) ) Grafning qirrasi (yoyi), odatda, uni tashkil etuvchi uchlar yordamida , yoki , yoki
(a, b) ko‘rinishda belgilanadi. Boshqa belgilashlar ham ishlatiladi: masalan, yoy uchun yoki
( ( u a a , , b b ) ) , qirra uchun , yoy yoki qirra uchun (ya’ni uchlari ko‘rsatilmasdan bitta harf vositasida) ko‘rinishda. Graf yoyi uchun uning chetki uchlarini ko‘rsatish tartibi muhim ekanligini ta’kidlaymiz, ya’ni
( ( ( b a a , , , a b b ) ) ) va yozuvlar bir-biridan farq qiluvchi yoylarni ifodalaydi. Agar yoy
b a ko‘rinishda ifodalangan bo‘lsa, u holda uning boshlang‘ich uchi, esa oxirgi uchi deb
( a a, b) ataladi. Bundan tashqari, yoy ko‘rinishda yozilsa, u haqida uchdan chiquvchi
b (boshlanuvchi) va uchga kiruvchi (uchda tugovchi) yoy deb aytish ham odat tusiga kirgan.
( b a a, b) Qirra uchun uning yozuvidagi harflar joylashish tartibi muhim rol o‘ynamaydi va va elementlar qirraning uchlari yoki chetlari deb ataladi.
( ( ( b a b a a , , , a b b ) ) ) Agar grafda yo qirra, yo yoy, yoki yoy topillsa, u holda va uchlar
tutashtirilgan deyiladi. Agar grafning ikkita uchini tutashtiruvchi qirra yoki yoy bor bo‘lsa, u holda ular qo‘shni uchlar deb, aks holda esa, qo‘shni bo‘lmagan uchlar deb aytiladi.
 (a a , b b  ) 1 Bu yerda ham juftlikning (kortejning) odatdagi yozuvi o‘rniga yozuvdan foydalanamiz.
Grafning ikkita uchi qo‘shni bo‘lsa, ular shu uchlarni tutashtiruvchi qirraga (yoyga) insident, o‘z navbatida, qirra yoki yoy bu uchlarga insident deyiladi. Grafda ikkita qirra (yoy) umumiy chetga ega bo‘lsa, ular qo‘shni qirralar (yoylar) deyiladi. Shuni ta’kidlash kerakki, qo‘shnilik tushunchasi grafning bir jinsli, insidentlik tushunchasi esa uning turli jinsli elementlari orasidagi munosabatni ifodalaydi.
m n Ba’zan graf undagi elementlar soniga qarab, ya’ni uchlar soni va qirralar (yoylar) soni ga
(m, n) qarab belgilanadi va bu holda grafni -graf deb ataydilar.
G U  (V, U) Agar grafda kortej faqat qirralardan iborat bo‘lsa, u holda yo‘naltirilmagan (oriyentirlanmagan) va faqat yo‘naltirilgan (oriyentirlangan) qirralardan (ya’ni, yoylardan) tashkil topgan bo‘lsa, u holda u yo‘naltirilgan (oriyentirlangan) graf deb ataladi. Oriyentirlangan graf, qisqacha, orgraf deb ham ataladi. Qator hollarda oriyentirlanmagan qirralari ham, oriyentirlangan qirralari ham bo‘lgan graflar bilan ish ko‘rishga to‘g‘ri keladi. Bunday graflar aralash graflar deb ataladi.
V G U   (V, V U) Agar grafning (orgrafning) korteji tarkibida to‘plamdan olingan takrorlanuvchi elementlar bo‘lsa, u holda ular karrali yoki parallel qirralar (yoylar) deb ataladi. Karrali qirralari yoki yoylari bo‘lgan graf multigraf deyiladi. Ikkala chetki (boshlang‘ich va oxirgi) uchlari ustma-ust tushgan qirra (yoy), ya’ni grafning
(a, a)  U elementi sirtmoq deb ataladi. Sirtmoq, odatda, yo‘naltirilmagan deb hisoblanadi. Qirralari (yoylari) orasida sirtmoqlari bo‘lgan graf psevdograf deyiladi.
U V Umumiy holda uchlar to‘plami va (yoki) qirralar (yoylar, qirra va yoylar) korteji cheksiz
U V ko‘p elementli bo‘lishi mumkin. Bundan keyin to‘plam va kortej faqat chekli bo‘lgan
G  (V, U) graflarni qaraymiz. Bunday graflar chekli graflar deb ataladi. Hech qanaqa qirra (yoy) bilan bog‘lanmagan uch yakkalangan (ajralgan, xolis, yalong‘och)

Yüklə 94,98 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin