O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiya vazirli
Inkasso operatsiyalari buyurtma shartnomasiga asoslanadi. Inkasso bo‘yicha hisob-kitoblar to‘lash to‘lovchining buyrug‘i bilan yoki uning buyrug‘isiz amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan to‘lov talabnomalari hamda to‘lov to‘lovchining buyrug‘isiz amalga oshiriladigan inkasso topshiriqnomalari asosida amalga oshiriladi.
To'lov talabnomalari bo'yicha hisob-kitoblar To'lov talabnomasi - yetkazib beruvchining xaridorga shartnoma bo'yicha etkazib berilgan mahsulot, bajarilgan ishlar, ko'rsatilgan xizmatlar qiymatini to'lash to'g'risidagi so'rovi va to'lovchining o'z hisobvarag'idan mablag'larni hisobdan chiqarish to'g'risidagi buyrug'i.
To'lov varaqalari bo'yicha hisob-kitoblar oldindan qabul qilingan yoki akseptsiz amalga oshirilishi mumkin.
To'lovchining akseptisiz hisob-kitoblar quyidagi hollarda amalga oshiriladi:
1) qonun bilan belgilangan;
2) asosiy shartnoma bo'yicha tomonlar tomonidan taqdim etilgan.
To'lov talabnomalari yetkazib beruvchilar tomonidan beriladi va tijorat hujjatlari bilan birga xaridorning bankiga yuboriladi, u talabni to'lovchiga akseptga yuboradi. To‘lovchi qabul qilingan to‘lov topshiriqnomasini to‘lovchining bankiga kelib tushgan kundan e’tiboran uch kun ichida bankka qaytarishi yoki uni akseptlashdan bosh tortganligi haqida e’lon qilishi shart. To'lov talabnomasi, agar to'lovchining hisobvarag'ida mablag' mavjud bo'lsa, to'lov uchun qabul qilinadi.
To'lov talabnomlari ijrochi bank tomonidan karta indeksiga joylashtiriladi balansdan tashqari 90901-son "To'lovni qabul qilishni kutayotgan hisob-kitob hujjatlari" to'lovchining akseptini yoki to'lash muddatini olishdan oldin.
To'lovchi to'lov talabnomasini to'liq yoki qisman to'lash rad etilganligi to'g'risida unga xizmat ko'rsatuvchi bankni uch kun muddatda xabardor qilishi shart.
Shartnoma asosida pul mablag'larini to'g'ridan-to'g'ri hisobdan chiqarish uchun "To'lov shartlari" maydonida pul mablag'larini oluvchi "akseptsiz", shuningdek asosiy shartnomaning sanasi, raqami va uning tegishli bandini ko'rsatadi.
To‘lov talabnomalari bo‘yicha hisob-kitoblar:
1 - yetkazib beruvchidan xaridorga tovarlarni etkazib berish (xizmat ko'rsatish);
- to'lov talabnomasi-orderni xaridorning bankiga o'tkazish;
2 - xaridor banki hisob-kitob hujjatlarini xaridorga qabul qilish uchun topshiradi;
3 - qabul qilingan hisob-kitob hujjatlari bankka qaytariladi, bu erda mablag'lar xaridorning hisobvarag'idan yechib olinadi;
4 - pul mablag'larini etkazib beruvchining bankiga o'tkazish va pul mablag'larini etkazib beruvchining hisob raqamiga o'tkazish;
5 - etkazib beruvchiga uning bank hisobvarag'iga pul mablag'lari kiritilganligi to'g'risida xabar.
Ushbu to'lov shaklining afzalliklari:
· Ish jarayonini soddalashtirish va xarajatlarni kamaytirish;
· Yetkazib beruvchi va to'lovchi o'rtasidagi hisob-kitoblar uchun mas'uliyatni oshirish.
Ushbu to'lov shaklining kamchiliklari:
· To'lov va o'zaro qarzning yuzaga kelishi uchun tegishli kafolatlar mavjud emas.