Go’daklik yoshi: 0 - 1 Bola hayoti kattalar hayoti va faoliyatiga uyg‘unlashgan bo‘ladi. Ayni paytda
bolada unga ta'sir o‘tkazish uchun biron-bir o‘ziga xos insoniy vositaga mavjud
bo‘lmaydi. Bu mazkur rivojlanishning asosiy genetik vazifasi - kichkintoylarda
katta odam bilan muloqotga kirishish qobiliyati va vositalarini shakllantirishdan
iboratdir. Emotsional-erkin muloqot - ushbu yoshdagi yetakchi faoliyat turi
hisoblanadi.
Bolaning
boshqalardan
ajralib
qolishi,
kattalar
bilan
emotsional
muloqotlarning yetishmasligi bola hayotining dastlabki oylaridan boshlab uning
yetarli darajada rivojlanmasligiga olib kelishi mumkin.
Bolaning kattalar bilan muloqotining dastlabki belgilari «jonlanish
kompleksi», ya'ni bolaning kattalarga nisbatan emotsional-ijobiy munosabati
ko‘rinishida paydo bo‘ladi. 2-2,5 oydan boshlab kichkintoy muloqotga kirishishni
faol talab qila boshlaydi.
Muloqotning birinchi shakli - emotsional-erkin (vaziyat-shaxs) shakldir. Bu
boshqa odamga bo‘lgan qiziqish, unga nisbatan emotsional munosabat bilan
tavsiflanadi. Muloqotning bunday shakli bola hayotining birinchi yarim yilligiga
xos holatdir.
Muloqotning yanada rivojlangan ikkinchi shakli - ya'ni, emotsional-vositali
(vaziyatli-amaliy) shakli bola hayotining ikkinchi yarim yilligida ro‘y beradi. Bu
muloqot predmetlar orqali vositali muloqotga aylantiriladi. Ushbu yoshda bolaning
qiziqishlari atrofdagi olamga yo‘naltirilgandir. Unda yangi taassurotllarga ehtiyoj
yorqin paydo bo‘ladi. Bu yoshdagi rivojlantirish vazifalari quyidagilardan iborat:
Bolalar muassasalarida, oilada bolaga g‘amxo‘rlik ko‘rsatayotgan kattalarga
nisbatan emotsional bog‘liqlik va ishonch hissini tarbiyalash.
Unga nisbatan ijobiy diqqat-e'tiborga bo‘lgan ehtiyojni qondirish.
Kichkintoyning uni o‘rab turgan atrof-olamga va uning o‘ziga nisbatan
qiziqishni rivojlantirishga ko‘maklashish.