O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

 

2 

 

3 

---

 

60 

tushuncha    berib  o’qituvchi  darsda  rezina  bo’lagining  cho’zilishini  namoyish 

qiladi. [38] 

Mavzuni 

mustahkamlash, 

o’quvchilarning 

mavzuni 

qanchalik 

o’zlashtirganliklarini bilish maqsadida auditoriya o’quvchilari 4 guruhga bo’linadi. 

Guruhlarga quyidagi 6-rasmdagi  sxemada aks etgan savollar tarqatiladi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

61 

I guruh 

 

 

II guruh 

 

 

 

 

 

 

         

           Monokristallar  

       haqida gapiring(bir 

      markazdan o’sgan  

      kristallar) 

 

 

 

                Polikristallar 

       haqida 

                  gapiring(ko’p) 

                       markazdan o’sgan 

            kristallar) 

 

 

Monokrisall  

va  

polikristallning  

umumiy  

xossalari 

 

 

 

                          Kristall jismlar:turli xil 

                              metallar, olmos,grafit, 

kvars 

 

 

 

Amorf 

va kristall  

jismlarga xos  

umumiy  

xususiyatlar:qattiq 

jismlar, 

deformatsiyalana- 

di, eriydi,qo- 

tadi 

 

 

 

 

 

Amorf  jismlar:shisha,chinni, 

Parafin, mum, rezina, kau- 

сhik 

  

---

 

62 

III guruh 

 

 

 

 

IV guruh 

 

6-rasm. 

 

 

 

   Elastik defor- 

matsiya: rezina, po’lat 

sim 

 

 

 

 

            Plastik 

                       deformatsiya: qo’r- 

                            g’oshin,mis, cho’yan,  

 

 

 

Umumiy  

jihatlar 

deformatsiya natijasida 

shakl va hajmning 

o’zgarishi 

 

 

 

 

          Amorf jismlarning 

         erishi va qotishi 

 

 

 

Umumiy o’xshashlik 

 

 

 

                   Qattiq 

                Jismlarning 

           erishi va qotishi 

---

 

63 

Ushbu diagrammalarni to’ldirish uchun guruhlarga 10 daqiqiqa vaqt beriladi. 

Belgilangan vaqt tugagach har bir guruh berilgan savollarga javob beradilar. Bunda 

guruhning  har  bir  a’zosi  o’z  fikrini  aytadi.  Har  bir  guruh  savolga  javob 

berayotganda o’quvchining xato va kamchiliklarini boshqa o’quvchilarga murojaat 

qilib  to’ldirilishi  o’qituvchi  tomonidan  taklif  etiladi.  Shundan  so’ng  o’qituvchi 

yakuniy  xulosani  aytadi.  Ushbu  loyiha  yakunlangach  faol  o’quvchilar 

rag’batlantiriladi. 

Bu  metodni  dars  jarayoniga  qo’llashda  quyidagi  natijalarga  erishish 

mumkin: 

1.O’quvchilar  fizik  tushunchalarni  taqqoslash,  bir-biridan  farqlashni 

o’rganadilar.  O’xshash  fizik  hodisalar  o’rtasidagi  bog’liqlikni  organish,  fizik 

jismlarning    umumiy  jihatlarini  topish  orqali  kichik  fizik  kashfiyotlarga  yo’l 

ochiladi. Fanga ijodiy yondashish paydo bo’ladi.   

2.O’quvchi ham tinglaydi, ham gapiradi, savoliga javob oladi va baholanadi. 

Yangi mavzu o’qituvchi emas, o’quvchilar hamkorligida mustahkamlanadi. 

3.O’quvchining  mavzuning  qaysi  qismini  mustahkamlay  olmagani  yaqqol 

bilinadi va shu darsni o’zida muammo bartaraf etiladi. 

Ushbu  metodni  SamDU  qoshidagi  II  son  akademik  litseyi  umumta’lim 

guruhlarining  I  bosqichida  qo’llab  ko’rganimizda  metod  o’zining  samarali 

natijasini ko’rsatdi. Sinov sifatida ikkita guruh tanlab olindi.1-guruhga dars oddiy 

an’anaviy usulda o’tildi. 2-guruhga ushbu metod qo’llanilganda, dars keskin bahs-

munozaralar bilan o’tdi va o’quvchilar faol ishtirok etdilar.(7-rasm.) 

---

 

64 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

65 

 

 

7-rasm.SamDU qoshidagi II son akademik litseyida fizika darsida “Venn 

diagrammasi” strategiyasi metodini qo’llash.