O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a’zam xoliqov

tarbiyaning davriylik
 
tuzilishi — bu tarbiya 
texnologiyalarining asosiy xususiyatlariga muvofiq bo‘lgan, uning tarki-
biy qismlari yig‘indisidir. O‘qituvchi buning natijasida tarbiyaning dav-
riylik tuzilmasini belgilab olishi mumkin: 

---

236 
1. Maqsadni belgilash — tarbiyalashdan kelib chiqadigan maqsad-
larni ma’lum bir muddatli jarayonlarga bo‘lib chiqishi.
2. Mazmunni tanlash — tarbiyalash mazmunini jamiyat talablari 
darajasida mustaqil ishlab chiqishi.
3. Demokratik faoliyatli — tarbiyaviy jarayon ishtirokchilarini tarbi-
yalashda va o‘zaro munosabatda erkin fikrlilik va umuminsoniylik me’-
yorlariga rioya qilish qonuniyatlari.
4. Baholash — tarbiyalash jarayonida erishilgan natijalar samarador-
ligining o‘qituvchi tomonidan baholanib borishi va doimiy tahlil qilinishi. 
Pedagogik faoliyat ham o‘qituvchi tomonidan tarbiyaviy jarayonning 
tuzilmasiga muvofiq quriladi: faoliyatning maqsadlari, mazmuni, usullari 
va turlari ishlab chiqiladi va natijalari tahlil qilinadi. Tarbiyalash maqsad-
larini aniqlash pedagogik aniqlashni (diagnostika) — tarbiyaviy jarayon 
holati, birinchi navbatda, o‘quvchilarning tarbiya ko‘rganliklarini, shu-
ningdek, jarayonning boshqa shartlarini o‘rganishni talab etadi.
Tarbiyaviy jarayon bosqichlarining o‘zaro munosabatida tarbiyaviy 
jarayonlarning ketma-ketligi uning davriyligini va qaytarilib turishini 
belgilaydi. Shaxs rivojlanishida tarbiyaviy maqsadlar o‘qituvchi tomoni-
dan uning yoshiga qarab belgilanadi va rejalashtiriladi. Tarbiyaviy jara-
yonning davriyligi shaxsning yosh xususiyatlarini hisobga oladi. Bunda 
asosiy e’tibor quyidagi faoliyatga qaratilishi kerak:
- shaxsning muayyan bir yoshiga xos bo‘lgan anatomik, fiziologik va 
psixologik xususiyatlarning chuqur o‘rganilishi;
- davriylik tizimi asosida tarbiyaviy ish faoliyatining tashkil etilishi; 
-
muayyan bir yoshga xos bo‘lgan tarbiyalanganlikning doimo aniq-
lanib (diagnostika), loyihalashtirilib borilishi; 
- ijobiy natijalar beradigan tarbiyaviy o‘zaro ta’sirning o‘qituvchi 
tomonidan turli shakl va metodlari darajalarining belgilanib (diagnostika) 
amalga oshirilishi.