O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti r. J. Tojiev, R. X. Mirsharipov
-rasm. Ikki kolodkali tormozni hisoblash sxemasi
Yüklə 8,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
13.19-rasm. Ikki kolodkali tormozni hisoblash sxemasi.
Kolodkali tormozlar. Yuk ko’taruvchi mexanizmlarda kolodkali tormozlar ko’p ishlatiladi. Ularning asosiy qismi cho’yan yoki po’lat shkiv, tormozlovchi kolodkalar va kolodkalarga kuchni beruvchi richaglardan iborat bo’ladi. Kolodkalar, odatda, cho’yandan tayyorlanib friktsion qoplagich bilan qoplangan bo’ladi. Kolodkali tormozlar kolodka soniga qarab bir va ikki kolodkali turga bo’linadi, 13.19-rasmda 186 ikki kolodkali oddiy tormoz ko’rsatilgan. Bunda tutashtiruvchi p kuch tormoz richagiga qo’yilgan bo’lib, kolodka shkivga qisiladi va ular orasida ishqalanish kuchi hosil bo’ladi. P = f N · P kuch momenti valga ta’sir etuvchi harakatlantiruvchi kuch momentidan katta bo’lganda harakat tezligi kamayadi va harakat to’xtaydi. Kolodka bilan shkiv orasidagi ishqalanish 13.3-jadval Ishqalanuvchi yuza material Ishqalanish koeffisienti CHo’yan va po’lat bo’yicha Gazlamali tormozli lenta cho’yan bo’yicha KFZ, KFZM plastmassa cho’yan bo’yicha KFZ, KFMZ plastmassa po’lat bo’yicha Qizdirib qoliplangan friktsion material cho’yan va po’lat bo’yicha Yog’och po’lat bo’yicha CHarm po’lat va cho’yan bo’yicha Yog’och cho’yan bo’yicha Bronza cho’yan bo’yicha Po’lat teskolit bo’yicha Asbokarton cho’yan bo’yicha Asbokarton po’lat bo’yicha Retinaks cho’yan bo’yicha Mis asosli MK-15 metallokeramika cho’yan bo’yicha 0,15 0,32 0,22 0,29 0,32 0,25 0,20 0,30 0,17 0,15 0,35 0,32 0,30 0,17 Bir kolodkali tormozlarda kolodkadan shkivga ta’sir etuvchi kuchni val o’ziga qabul qilishi ularning asosiy kamchiligidir, chunki bu hol val va podshipnik o’lchamlarining kattalashishiga olib keladi. SHuning uchun bir kolodkali tormozlar juda kam va faqat dastaki mexanizmlarda ishlatiladi. Yuk ko’tarish mashinalarida ikki kolodkali keng tarqalgan. Ajratuvchi kuch organiga binoan kolodkali tormozlar uzun yo’lli va qisqa yo’lli kuch organlari bo’lgan tormozlarga bo’linadi. Kuch organining yo’li qisqa bo’lgan tormozlarda (13.20-rasm) tormoz 187 kolodkalari 7 shkivga prujina 6 bilan siqiladi. Prujina kolodkalarga richaglar 2 va 5 dagi tortqi 10 ga shtok 8 lar orqali ta’sir qiladi. Mexanizm elektr dvigateli tok tarmog’iga ulanganda tok elektr magnit g’altagidan o’tib, g’altak va yakor 4 ni yaqinlashtiradi. Yakor 4 o’z navbatida prujina 6 ni qisadigan va asosiga sharnirli mahkamlangan richaglar 2 va 5 ning uchlarini ajratadigan shtok 8 ni siljitadi. Richaglar siljiganda tormoz kolodkalari bilan shkivlar orasida zazor hosil bo’ladi. Bu zazor kerakli mexanizm aylanuvchi qismining erkin erkin aylanishini ta’minlaydi. Kolodkalarning qochishini cheklash uchun rostlash vinti 9 bor. Prujina kuchi gayka 5 bilan rostlanadi. Richag 2 ning o’z joyiga qaytishi uchun yordamchi prujina 11 o’rnatilgan. Elektromagnit g’altagi elektr tarmog’idan uzilganda prujina 6 kerilib, tortqi 10 va shtok 8 ni qarama-qarshi tomonga siljitadi, richaglar 2 va 5 ning uchini, shu bilan birga, kolodkalarni dastlabki vaziyatga qaytaradi. Yüklə 8,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|