Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta-maxsus taʼlim vazirligi Navoiy Davlat Konchilik va Texnologiyalar Universiteti Energo mexanika fakulteti Elektr energetikasi kafedrasi

Oʻzbekiston Respublikasi
Oliy va oʻrta-maxsus taʼlim vazirligi
Navoiy Davlat Konchilik va Texnologiyalar Universiteti
Energo mexanika fakulteti Elektr energetikasi kafedrasi
27SV-20EE guruh talabasi Choriyev Rustamjonning
Xavfsizlik qoidalari fanidan

Mustaqil ish

Bajardi: Choriyev R.
Qabul qildi: Xalikov U.
Navoiy-2023
Mavzu: Ish joyini tayyorlash va ishlashga ijozat berish
Reja:
1. Ish joyini tayyorlash va ishlashga ijozat berish
2. Qisqa muddatli va kechiktirib bo‘lmaydigan ishlar
3. Xulosa
4. Foydalanilgan adabiyotlar


Ish joyini tayyorlash va ishlashga ijozat berish
Ish joyini tayyorlash va ishlashga ijozat berish faqat navbatchi yoki bunga vakolati bor shaxs tomonidan ruxsat olinganidan so‘ng amalga oshirili­shi mumkin. Issikliq avtomatikasi va o‘lchovchi uskunalarida ishlashga ijozat berish tartibi bundan mustasno.
Ruxsat ish joyini tayyorlashni va ishlashga ijozat berishni bajaradigan shaxsga telefon, radio, chopar orqali yoki yaqin o‘rtadagi podstansiya navbatchisi orqali beriladi. Bunday ruxsatni oldindan berish qat’iyan man etiladi.
Brigadani faqat bitta naryad bilan ishlashiga ijozat beriladi.
Naryadda ish joyini tayyorlashga taalluqli ko‘rsatilgan chora-tadbirlarni o‘zgartirish man qilinadi.
Ish joyini tayyorlashga taalluqli chora-tadbir to‘g‘ri va etarligiga xamda ishni xavfsiz bajarilishiga shubxa paydo bo‘lganda ish joyini tayyorlash to‘xtatiladi.
Ishboshi ishlashga ijozat beruvchi vazifasini o‘rindoshlik yo‘li bilan bajargan taqdirda, u ish joyini brigada a’zolaridan elektr xavfsizligi bo‘yicha III gruppaga ega bo‘lgan birortasi bilan tayyorlashi shart.
Ishlashga ijozat beruvchi, ishlashga ijozat berishdan oldin, ish joyini tayyorlashga taalluqli texnik tadbirlarni bajarilganligi to‘g‘risida ishonch xosil qilishi kerak. Ishonch, o‘z ko‘zi bilan ko‘rish, tezkorlik jurnalida yozilgan yozuvga qarab, ishlab turgan elektr tarmoq chizmasidagi belgilariga qarash yoki navbatchi, tezkor-ta’mirlovchi xodim va elektr energiya iste’mol qiluvchi korxona xodimining ma’lumotlari orqali, xosil qilinishi mumkin.
Ish raxbari va ishboshchi (nazorat qiluvchi) ishlashga ijozat berishdan oldin ishlashga ijozat beruvchidan ish joyini tayyorlashda qanday chora-tadbirlar ko‘rilganini aniqlashi va bu joyni tayyorlash qanday bajarilganini bevosita shaxsan o‘zi ish joyida ko‘zdan kechirishi kerak.
Ishlashga ijozat berishdan oldin ish joyi tayyorligini ish raxbari ishlashga ijozat beruvchi bilan birgalikda yoki uning ruxsati bilan ishboshi, ish raxbari yoki ishlashga ijozat beruvchi xodim bilan tekshirishi kerak.
Elektr uskunada naryad va farmoyish bilan ishlashga ijozat berish bevosita ish joyining o‘zida amalga oshirilishi lozim.
Farmoyish bilan ishlashda ish joyini tayyorlash kerak bo‘lmagan taqdirda brigadani ishlashga ijozat berish ish joyiga borib amalga oshirilishi shart emas, xavo va kabel elektr uzatish, xamda xavo aloqa tarmoqlarida esa talab qilinmaydi.
Brigadani ishlashiga ijozat berish, ish joyining tayyorligi tekshirilganidan so‘ng, amalga oshiriladi. Bunda ishlashga ijozat beruvchi kuyidagilarni amalga oshirishi zarur:
- naryad yoki farmoyishda ko‘rsatilgan brigada qismidagi xamma xodimlarni birma-bir shaxsiy guvoxnomalariga qarab mosligini tekshirishi kerak;
- yo‘riqnoma berishi: brigadani naryad, farmon mazmuni bilan tanishtirishi;
- ish joyining chegarasini ko‘rsatishi;
- ish joyiga yaqin turgan, kuchlanish yo‘qligidan qat’iy nazar, ularga yaqinlashish man qilingan ta’mirlanayotgan va uning yonidagi qo‘shilish jixozlarining tok o‘tkazuvchi qismlari va uskunalarini ko‘rsatishi kerak;
- brigadaga tarmoqdagi erga ulagichlar qo‘yilish joyni ko‘rsatish bilan yoki erga ulagich ish joyi ko‘rinmagan taqdirda kuchlanish bor-yo‘qligini tekshirish bilan birgalikda, 35 kV va undan past kuchlanishli elektr uskunalarda iloji bo‘lsa, keyinchalik tok o‘tkazuvchi qismga qo‘l tekkizish orqali kuchlanish yo‘qligini isbot qilishi kerak.
Brigada a’zolariga ishlashga ijozat beruvchidan tanqari ishboshi xam yo‘riqnoma berishi kerak.
U ish bajarish texnologiyasi, asbob-uskuna, yuk ko‘tarish mashinasi va mexanizmlardan foydalanish to‘g‘risida yo‘riqnoma berish bilan birgalikda ishni xavfsiz bajarish xaqida xam yo‘riqnoma beradi.
Ish raxbari kerak bo‘lganda yo‘riqnomani to‘ldirishi mumkin.
Yo‘riqnoma bermasdan brigadani ishlashiga ijozat berish man qilinadi.
Brigadaga yo‘riqnoma berish va ishlashiga ijozat berish, ishlashga ijozat beruvchi va ishboshlovchining (nazorat qiluvchining) imzosi bilan naryading 3-jadvalida kuni va vaqti ko‘rsatilib rasmiylashtiriladi.
Ishlashga ijozat berishda o‘tkazilgan yo‘riqnomani, yo‘riqnoma o‘tkazish jurnalida rasmiylashtirishni talab qilinmaydi.
Ishlashga ijozat berish naryadning xam ikki nusxasida rasmiylashtiriladi. Naryadni bir nusxasi ishboshida (nazorat qiluvchida), ikkinchi esa navbatchi yoki tezkor-ta’mirlash xodimdan tayyorlangan ishlashga ijozat beruvchida qoldiriladi.
Ishboshchi, ishlashga ijozat beruvchi shaxs vazifasini o‘rindoshlik yo‘li bilan bajargan taqdirda ilashga ijozat berish naryadning faqat bir nusxasida rasmiylashtiriladi.
Farmoyish bilan ishlashga ijozat berish tezkorlik jurnalida yoki naryad va farmoyish bilan qilingan ishlarni qayd qilish jurnalida rasmiylashtiriladi.
Ijozat berilgandan so‘ng brigada a’zolari tarafidan xavfsizlik talablarini bajarilishi ustidan nazorat ishboshchiga (nazorat qiluvchiga) yuklatiladi. U iloji boricha xavfi ko‘proq ish bajarilayotgan joyda bo‘laturib, o‘z ishini shunday tashkil qilishi kerakki, o‘sha erdan turib ishlayotgan xamma brigada a’zolari ishini nazorat qilaoladigan bo‘lsin.
Nazorat qiluvchiga brigada a’zolarini nazorat qilishdan boshqa biror ishni o‘rindoshlik yo‘li bilan bajarilishi man qilinadi.
Mabodo ishboshchi (nazorat qiluvchi) ish joyidan vaqtincha ketishi kerak bo‘lib qolsa, uning o‘rnini ish raxbari, ishga ijozat beruvchi yoki naryad berish xuquqiga ega bo‘lgan xodimga almashtirish imkoni bo‘lmasa, ishboshi brigadani ish joyidan chiqarib yuborishi shart (taqsimlovchi uskuna joylashgan xududdan ular chiqarilib, eshiklar qulflanadi, xodimlar elektr tarmog‘i tayanchidan tushiriladi va xokazo).
Ishboshchi (nazorat qiluvchi) almashtirilganda, u naryadni o‘z o‘rniga vaqtinchalik qoldirilgan xodimga berib ketishi kerak.
1000 V kuchlanishgacha bo‘lgan elektr uskunada farmoyish bilan ish bajarilayotgan bo‘lsa ishboshining qisqa muddatga ketishiga ruxsat etiladi. Bunday paytda brigadaning elektr xavfsizligi gruppasi III bo‘lgan bir yoki bir nechta a’zolari ish joyida qolib ishni davom ettirishlari mumkin.
Ishboshchining ro‘xsati bilan brigada a’zolaridan biri yoki bir nechtasi ish joylaridan vaqtinchalik ketishlari mumkin. Bunda ularni brigada tarkibidan chiqarish talab qilinmaydi. 1000 V kuchlanishdan yuqori bo‘lgan elektr uskunada ish joyida qolgan brigada a’zolarining soni ishboshchi bilan xisoblaganda ikki kishidan kam bo‘lmasligi kerak.
Elektr xavfsizligi gruppasi III bo‘lgan brigada a’zolari taqsimlovchi uskuna joylashgan xonadan mustaqil chiqib, yana ish joyiga qaytib kelishi mumkin. I va II gruppaga ega bo‘lgan brigada a’zolari esa faqat III gruppaga ega bo‘lgan brigada a’zosi yoki elektr uskunani yakka o‘zi kirib chiqish xuquqiga ega bo‘lgan shaxs xamroxligida chiqib yana ish joyiga qaytib kelishlari mumkin. Taqsimlovchi uskunalar joylashgan xonadan chiqib ketishda eshikni ochiq, qulflamagan xolda tashlab ketish man qilinadi.
Ishga qaytgan brigada a’zolari faqat ishboshchining ruxsati bilan ishga tushishlari mumkin. Agar elektr uskuna joylashgan xonani qulflashni iloji bo‘lmasa, ishboshchi qaytguniga qadar, brigada a’zolari ish joyini tashlab ketishga xaqqi yo‘q.