4-topshiriq. 1) gaplar tarkibidagi eskirgan so`zlarni tarixiy va arxaik so`zlarga, yangi so`zlarni “butunlay yangi” va “yangi ma’no kasb qilgan” kabi guruhlarga bo`lib yozing; 2) sheva, atama, kasb-hunar va jargon so`zlarni topib ma’nolarini izohlang; 3) frazeologik iboralarni aniqlab, ma’nolarini izohlang.
1. Shu asnoda g`oyibdan “minutichka” degan ovoz eshitildi. (N.A.)
2. Yuzlab avtomat-qo`ng`iroq va yorug`lik signallari, birinchi qavatdagi qorovullarga ostki qavatni kuzatib turish imkonini beruvchi maxsus periskoplar ... har qanday urinishni daf etardi. (A.Belyayev) 3. Spravka qancha qimmatga berilsa, uning qadri ham shuncha baland bo`ladi, bolam. (X.To`xtaboyev.) 4. Ichki-tashqilik, hovlilik shunday katta eshikda ikkovimiz huvillab o`tirsak, yeganimiz tatiydimi, onasi? (M.Ism.) 5. Aruz vazni hijolarning talaffuzdagi uzun-qisqaligiga asoslangan bo`lib, musiqa bilan chambarchas bog`liqdir. (T.Boboyev) 6. Qani endi u hozir yonida bo`lsa, yurt tinchigan, dehqonning og`zi oshga yetib, ro`zg`origa baraka kirgan vaqtlarni ko`rsa. (S.Ahm.) 7. Kuyovingdan beruxsat, uning og`zini moylamasdan, qani birov bir paysa meva sotsin-chi! (O.)
5-topshiriq. 1) faqat birinchi gap tarkibidagi so`zlarni morfemalarga ajrating: o`zakning tagiga chizing va affiks turlarini aniqlab, ularning nomini yozib qo`ying; 2) barcha gaplar tarkibidagi yasama so`zlarni topib, qaysi usul bilan yasalganini yozing; 3) barcha gaplar tarkibidagi qo`shma, juft, takroriy, qisqatma so`zlarni topib, ustiga tegishlicha yozib qo`ying.
1. Zumrad to`kilib turgan pastakkina eski uyning ensizgina ayvonchasida o`rtog`i Gulasal bilan ish tikib o`tirardi. (O.) 2. Keksaga ko`mak ber – suyangan tog`ing, buni tushunarsan qarigan chog`ing. (N.Xisrav) 3. Mehnat ochlikning da`vosi, oshqozonning malhami, sihat-salomatlikning garovidir (Hikmat)4. Bu oqshom, garchi tevarak tinch bo`lsa ham, kechagidan ko`ra qo`rqinchliroq, ezuvchanroq tuyular edi. (O.) 5. Atlas bo`lganda ham qanaqa atlas deng, xuddi Boltaboyning ko`nglidagi sakkiztepki... (G`.G`.) 6. Qochqinni tutibdilar, ammo bir kishining irodasizligi tufayli butun orol aholisidan hamma yuz o`giribdi-yu, bordi-keldi qilmay qo`yibdi. (J.Abd.)
Dostları ilə paylaş: |
