O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi samarqand davlat universiteti aminov I. B., Bustanov X. A., Raximov S. Z

 
Shaxsiy kompyuterning qo`shimcha qurilmalari
 
Printer
- 
ma`lumotlarni 
qog`ozga 
chiqarish qurilmasi. Printerlarning uch xili 
mavjud: 
bosma 
(matritsa-o`yma 
qolip), 
purkovchi, lazerli. Bosma printerda qog`ozdagi 
bosilayotgan satr bo`ylab harakatlanadigan 
maxsus qurilmaga o`rnatilgan metall ignachalar 
qog`oz va qurilma orasiga o`rnatilgan rangli tasmaga tegib qog`ozda iz 
qoldirib ma`lumotlarni hosil qiladi, shu nuqtalarning to`plami esa 
qog`ozga belgilar yoki shakllarni chiqarilishini ta`minlaydi. Ko`rinib 
turibdiki, bosma printerdan chiqarilayotgan axborotlarning rangi 
o`rnatilgan tasma rangiga mos bo`ladi. 

---

21 
Purkovchi printer-
 qog`ozga 
chiqariladigan 
ma`lumotlarni, 
maxsus idishdagi suyuqlikni juda kichik naycha teshigidan bosimli 
purkash yo`li bilan hosil qiladi. 
Lazer printeri
- ma`lumotlarni chop etishda rang solingan maxsus 
barabanga elektr maydonini ta`sir ettirishdan foydalanadi. Bunday 
printerlar tez va soz ishlaydi, qog`ozga chiqariladigan axborotli 
mahsulotning sifati yuqoridir. Bosma yoki purkovchi printer bir minutda 
bir bet ma`lumot chop etsa, lazer printerining shunday ko`rsatkichi o`n 
betdan ortiq. Purkovchi va lazer printerlarda ma`lumotlarni turli rangli 
qilib chop etish imkoniyati mavjud. 
Yurgichni boshqarish va qo`shimcha boshqarish vazifalarni 
bajaruvchi qurilmalarning quyidagi xillari mavjud: trekbol, joystik. 
 
 
Trekbol
- sichqoncha"ning to`nkarib qo`yilgan holatiga o`xshaydi, 
undan 
asosan 
notebook 
xilidagi 
ko`chma 
kompyuterlardan 
foydalaniladi.
Joystik
- tugmali harakatlanuvchi maxsus dastadan iborat qurilma, 
u asosan faqat o`yin yoki mashq bajaruvchi dasturlarni boshqarishda 
qo`llanadi. 
Plotter
(grafyasagich) - chizmalarni qog`ozga chiqarish uchun 
xizmat qiluvchi qurilma. Qog`ozda tasvirlanadigan chizmalar tushlangan
pero bilan hosil qilinadi. Chizmalar 300x300 sm o`lchamgacha bo`lgan
katta qog`ozlarga ham chiqarilishi mumkin. 
Skaner
 - foto rasm, grafik va matn shaklidagi 
axborotlarni kompyuterga kiritish uchun ishlatiladi. 
Demak, rasm, shakl yoki matnni albatta bevosita 
kompyuterda hosil qilish shart emas, balki uni oldin 
tashqarida tayyorlab olib kompyuterga kiritish 
sharoitini yaratib, bu rasmdan kompyuterda ko`rsatmali foydalanish 
imkoniyatini beradi. Hozirda stol usti skanerlari va qo`l skanerlari keng 
tarqalgan. Stol usti skanerlari o`z navbatida planshet, rulon, 
proeksionxillarga bo`linadi. Skanerning har bir turi qo`yilgan masalaga 
mos ravishda bajara oladigan vazifaga qarab o`z joyida qo`llanadi.