5.5. Marketing faoliyatini boshqarishni tashkil etish
Marketingni boshqarish – marketing faoliyatini amalga oshirish uchun zarur
bo‘lgan barcha moddiy, moliyaviy, me’yoriy va boshqa resurslarning majmui bo‘lib,
uni amalga oshirish jarayonida barcha xodimlar faoliyatini bir maqsadga yo‘naltirish,
uyushtirish va muvofiqlashtirishdan iboratdir. Bunda iqtisodiy, texnikaviy va boshqa
qonunlardan ongli ravishda foydalaniladi. Bu faoliyat marketologlardan nihoyatda
katta bilim, shijoat va tuganmas mehnat talab qiluvchi murakkab tizimdir.
Marketingni boshqarish tizimining tarkibiy qismlari: maqsad va tamoyillari,
vazifalari, tashkiliy tuzilishi, usullari, boshqarishning texnika va texnologiyasi,
kadrlar va boshqalardan iborat. Marketingni boshqarishning maqsadi tizimning
to‘g‘ri va murakkabligi darajasiga qarab o‘zgaradi. Uning tashkiliy tuzilishini mezoni
va maqsadi deganda marketingning tarkibiy tuzilishining dinamik barqarorligi,
evolyusiya o‘zgarishlari va tashqi muhit bilan o‘zaro ta’siri tushuniladi. Bu maqsad
92
marketing faoliyat ko‘rsatayotgan sohalarda belgilangan darajadagi foyda olishga
yo‘naltirilgan barcha faoliyatni boshqarishdir.
Marketingni boshqarish jarayoni 4 ta bosqichdan iborat:
bozor imkoniyalarini tahlili;
maqsadli bozorni tanlash;
marketing kompleksini ishlab chiqish;
marketing chora-tadbirlarini hayotga tatbiq etish. Bu quyidagi rasmda o‘z
ifodasini topgan.
5.6-rasm. Marketingni boshqarish jarayoni
Bozor imkoniyatlari tahlilida marketing tadqiqotlari marketing axboroti,
marketing muhiti, bozor tuzilishi, ulgurji va chakana savdo tahlili olib boriladi.
Maqsadli bozor tanlashda esa talab hajmini o‘lchovi, bozorni segmentlash
jarayonlari ko‘rib o‘tiladi.
Marketing kompleksini ishlab chiqishda esa, tovar ishlab chiqarish, tovarga narx
o‘rnatish, tovarlarni tarqatish va sotish usullari, kommunikativ siyosati ustida ishlar
olib boriladi.
Keyingi bosqichda marketing chora – tadbirlarini amalga oshirishda strategik va
taktik rejalashtirish, marketing faoliyatini nazorat qilish, korxonaning tashkiliy
tuzilishi kabilar to‘liq yoritib beriladi.
Marketingni
boshqarish jarayoni
bozor
imkoniyalarini
tahlili
maqsadli bozorni
tanlash
marketing
kompleksini ishlab
chiqish
marketing chora-
tadbirlarini hayotga
tatbiq etish
|
