O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi urganch davlat universiteti «turizm» kafedrasi bekjanov d

 
Bozor segmentlari bo„yicha turistik firmalar ixtisoslashuvi. 
Hozirgi 
zamon ehtiyoj taraqqiyotida va ko‗psonli turistlar xohish istaklarida birorta firma, hatto u 
yirik turistik firma bo‗lsin, mavjud bozor segmentlari va qashshoqligini faoliyatiga 
qamrab ololmaydi. Amalda har bir turistik firma o‗zi uchun nisbatan kirish qulayroq va 
bozor talabining foydaliroq segmentini tanlaydi. Shu asosda u o‗z turistik mahsulotini 
shakllantiradi, narxlar belgilaydi, tegishli sotish va harakatlanish kanallaridan 
foydalanadi. Shunday qilib ixtisoslashgan turistik firma vujudga keladi. Demografik, 

---

81 
ijtimoiy – iqtisodiy va talabning psixologik xususiyatlariga bog‗liq holda biz 
turoperatorlarni quyidagi yo‗nalishlar bo‗yicha ixtisoslashuvini kuzatishimiz mumkin: 

yoshlar turizmi (maktab o‗quvchilari, talabalar); 

keksalar turizmi (pensionerlar, veteranlar); 

ommaviy turizm (o‗rtacha daromadli kishilar uchun); 

alohida e‘tiborli Elitar turizm (yuqori daromadli shaxslar uchun); 

avtobus va kema turizmi; 

ekskursiya – tomosha turizmi; 

dam olish, davolanish, sport bilan shug‗ullanish maqsadidagi turizm; 

kongress turizmi va boshqalar. 
 
Turistik agentlik (agentlar
). Ular vatandoshlari yoki chet ellik 
sayohatchilarga shaxsiy notijoriy iste‘mol uchun turistik xizmatlarni chakana sotuvchilar 
sifatida chiqishadi. Chakana turagentlik turoperatorning turistik mahsulotlarini 
realizatsiya qilishda muhim rol o‗ynaydi. Bundan tashqari, ular juda ko‗p boshqa 
xizmatlar–masalan, mehmonxonaga joylashtirish, restoranda ovqatlantirish, transportda 
tashish, teatr – tomosha tadbirlari bilan shug‗ullanadilar. Ularning asosiy daromad 
manbai bo‗lib sotilgan xizmatlarga yetkazib beruvchilar to‗laydigan komission taqdirlash 
hisoblanadi. 
Turagentliklar turli mamlakatlarda amalda bo‗lgan qonunchilikka muvofiq yuridik 
yoki jismoniy shaxs sifatida rasmiylashtiriladi. Ular hududi bo‗yicha uncha katta
bo‗lmagan bozorda ishlashadi. Katta bo‗lmagan aborotga ega bo‗lishadi turistik bozor 
konyukturasi va turoperatorlar hamda transport kompaniyalari siyosatiga kuchli bog‗liq 
bo‗ladi. 
Turoperator va turagentlikning turistik bozordagi o‗rni quyidagi chizmada 
namoyish etilgan: 
Turmahsulot 
iste‘molchilari 
(turistlar ) 
Chakana 
turagent 
liklar 
Turoperator-
turmahsulot 
yaratuvchi 
Tur 
xizmatlar 
yetkazib 
beruvchilar