O‘zbekiston respublikаsi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali

Ishni bajarish tartibi 
1.
Cisco packet tracer dasturi ishga tushiriladi.
2.
Laboratoriya ishi uchun bizga 2911 versiyadagi router, 2960 switch va kompyuterlar kerak 
bo’ladi.
3.
Quyida keltirilgan topologiya quriladi.
4.
Qurilgan topologiya testlab ko`riladi.

---

196 
19.1-rasm. Tadqiq etilayotgan tarmoq topologiyasi SWITCH ga kiritiladigan 
komandalar.
Switch>en 
Switch#conf t 
Switch(config)#interface range fastEthernet 0/1-4 Switch(config-if-range)#switchport mode 
access
Switch(config-if-range)#switchport access vlan 10 
Switch(config-if-range)#ex 
Switch(config)#interface range fastEthernet 0/5-8 
Switch(config-if-range)#switchport mode access
Switch(config-if-range)#switchport access vlan 20 
Switch(config-if-range)#ex 
Switch(config)#interface fastEthernet 0/9 
Switch(config-if)#switchport mode trunk
Switch(config-if)#switchport trunk allowed vlan 10 Switch(config-if)#do wr 
ROUTER ga kiritiladigan komandalar.
Router>en 
Router#conf t 
Router(config)#interface gigabitEthernet 0/0 
Router(config-if)#no shutdown
Router(config-if)#ex 
Router(config)#interface gigabitEthernet 0/0.10 
Router(config-subif)#encapsulation dot1Q 10 
Router(config-subif)#ip address 192.168.10.1 255.255.255.0 
Router(config-subif)#ex 
Router(config)#interface gigabitEthernet 0/0.20 
Router(config-subif)#encapsulation dot1Q 20 
Router(config-subif)#ip address 192.168.20.1 255.255.255.0 
Router(config-subif)#ex 
Router(config)#ip dhcp pool t1 
Router(dhcp-config)#network 192.168.10.0 255.255.255.0 
Router(dhcp-config)#default-router 192.168.10.1 
Router(dhcp-config)#ex 

---

197 
Router(config)#ip dhcp pool t2 
Router(dhcp-config)#network 192.168.20.0 255.255.255.0 
Router(dhcp-config)#default-router 192.168.20.1 
Router(dhcp-config)#do wr 

Qurilgan topologiyani sozlashda xatolikka yo’l qo’yilgan. Ushbu xatolik qayerda sodir 
bo’lganligini toppish uchun har bir vlandagi bitta hostga static IP address va qolgan hostlarga 
dinamik IP address berib chiqish kerak.
19.2-rasm. Vlan 10 va Vlan 20 dagi hostlarga static IP address berish 
19.3-rasm. Vlan 10 dagi hostlar dinamik IP addresslarni sozlash 

---

198 
19.4-rasm. Vlan 10 dagi hostlar dinamik IP address berish 
Yuqoridagi rasmlardan ko’rish mumkinki, Vlan 10 dagi hostlar ip address olgan lekin vlan 
20 dagi hostlar ip address olmagan. Demak, vlan 20 nima uchun ip address olmaganligini aniqlab 
ushbu xatolikni bartaraf etishimiz kerak.
Komutator va marshrutizator qurilmalarida muammolarni aniqlash uchun quyidagi 
buyruqlardan foydalaniladi:
– Komutator uchun:
Show vlan
– vlanlarni ko’rish
Show vlan brief- Show 
interface trunk- 
Show ip arp- 
Show mac-address-table- 
Show ip interface brief show interface fastEthernet 0/1… 
– 
Marshrutizator uchun:
Show ip arp- Show dhcp lease- 
Show ip dhcp pool- Show ip dhcp 
binding-… 
19.5-rasm. Show vlan

---

199 
19.5-rasmdan Vlanlarda muammo yo’qligini ko’rish mumkin.
19.6-rasm. Show interface trunk
19.6-rasmdan muammo interfaceda ekanligini ko’rish mumkin. Vlanlarni trunk portlarga 
biriktirishda vlan 20 biriktirilmasdan qolib ketgan shuning uchun vlan 20 dagi hostlarda dhcp 
xizmati ishlamagan. Topilgan muammo quyidagicha bartaraf etiladi:
Switch# 
Switch#conf t 
Switch(config)#interface fastEthernet 0/9 
Switch(config-if)#switchport trunk allowed vlan add 20 Switch(config-if)# 
Muammo bartaraf etilganligini testlab ko’rish kerak(17.7-rasm)
19.7-rasm Testlash natijalari