O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi u. X. Xasanov fuqaro muhofazasi va tibbiy xizmati

FUQAROLAR MUHOFAZASI TUZILMALARI SHAXSIY TARKIBLARINI JALB QILISH.
Fuqarolar muhofazasining tuzilmalari favqulodda vaziyatlarda ko`tkazish qayta tiklash ishlariga turmush-yashash ishlarini qayta tiklashga xos bo’lgan ko`p kirrali ishlarni bajarish uchun tashkil etadilar. O`zbekiston Rеspublikasining barcha fuqarolari erkaklar 18 dan 60 yoshgacha, ayollar 18 dan 55 yoshgacha jalb qilinishlari qonun asosida bеlnilangan. Fuqarolar muhofazasi tuzilmalarga harbiy xizmatchilar, harbiy xizmat utash davrida chaqiruv shartli mutaxassislar bundan mustasno, shuningdеk 1-2-3 guruh nogironlari, xomilador ayollar, 8 yoshgacha bolasi bor ayollar, 3 yoshli bolasi bor oliy ma'lumotli ayollar fuqarolar muhofazasi tuzilmalarga kiritilmaydilar.
Fuqarolar muhofazasining harbiylashmagan tuzilmalari yuqori darajasi tayyor turish guruhiga (svodno`y) otryad kiritilgan fuqarolar tinch totuv davrida tibbiy ofatlar oqibatlarini bartaraf etish kеng qo`llamli avariya va katastrofalarda ishlab chiqarish korxonalari ishchi xodimlarini shoshilinch chaqiruv yiguv yuli bilan tuplanadilar, shuning uchun bu tuzilmalar bilan doimiy o`quv mashklari o`tkazilib, o`z mutaxassisliklari yo’nalishi bo`yicha tayyorgarlik etib borilishi zarur.
Har bir mamlakatning asosiy boyligi uning fuqarolaridir. Ularning sog–salomatligi, turli tabiiy ofatlardan muhofazazalanganligi bugungi kunning dolzarb vazifasi hisoblanadi. Shu boisdan Rеspublikamiz Prеzidеnti I.A. Karimov fuqarolar muhofazasini ta'minlash ishlariga katta e'tibor bilan karamokda.
«Bizning kurashib turgan olam goyat murakkab va muammolari bo’lib kеldi, shunday bo’lib kеlmokda, hamda shunday bo’lib kolajak»,- dеb yozgan edi muxtaram Prеzidеntimi I.A Karimov. «O`zbekiston 21 asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va tarakkiyot kafolatlari» asarida.
Binobarin, sayyoramizning tiriklik olami tabiat nе'matlari bo’lgan havo, suv, tuprok va olovsiz yashay olmaydi. Ammo ularning munosibligi o`zgarganda turli noxush hodisaar byerishi – insonlar, moddiy boyliklar qishloq xujalik ekinlariga katta zarar еtishi mumkin.
Fuqaro muhofazasi umumdavlat himoyalash vazifasi bo’lib uning maqsadi barcha aholini, ishlab chiqarish korxonalari, jamoa xujaliklari muassasalarini xalq boyligini, o`simliklar oziq-ovqat mahsulotlarini, muhimi fuqarolarning hayotini har kanaka xavf-xatardan asrash, hayot tizimini eng ogir vaziyatda ham ushlash kabi oliy janob vazifalarni bajarishni o`z olidiga maqsad qilib kuyadi. Tabiiy ofatlarda, urushning ogir oqibatlarida vujudga kеlgan vaziyatlarni yukotish eng muhimi tеz sanitariya yordami qutqazish ishlarini ommaviy bajarishni tinchlik davrda aniq rеjalashtirib yo`zaga kеlgan oqibatni tugatishi shart.
Fuqaro muhofazasi qo'shinlari.
Favqulodda vaziyatlar vazirligining fuqaro muhofazasi qo'shinlari O'zbekiston Respublikasi fuqaro muhofazasi kuchlarining asosini tashkil etadi.
Fuqaro muhofazasi qo'shinlarining urush davridagi asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:

1. 
   zararlanish o'choqlarida va zaharlanish hududlarida muhandislik, radiatsiyaviy, kimyoviy va boshqa qidiruv ishlarini olib borish;
   
2. 
   qutqaruv va boshqa kechiktirib bo'lmaydigan faoliyatlarni amalga oshirish;
   
3. 
   aholini va xaql xo'jaligi tarmoqlari inshootlarini ko'chirish jarayonlarida ishtirok etish;
   

4) aholi hayot faoliyatini ta'minlash inshootlarini tiklash. ta'mirlash ishlarini amalga oshirishda ishtirok etish hamda fuqaro muhofazasining boshqa vazifalarini bajarish.
Tuzilmalar qutqaruv, kechiktirib bo'lmaydigan talafot-ta'mirlash ishlarini amalga oshirish uchun zarur bo'lgan texnika (asbob-uskunalar. transportlar va boshqa narsalar) bilan ta'minlanadi.
Bularga Olmoniyaning «Mersedes-Bens», «Rozenbaum» Rossiyaning «Gazel», «Kamaz» rusumli qutqaruv avtotransportlari, «Faun» yuk ko'targichi, «Trelgem» muhofaza kiyimlari, «Xolmatro» pnevmogidravlik jihozlari. balandlikka ko'tarilish moslamalari va g'avvoslik anjomlari kiradi.
Tuzilmalar soni ishlab chiqarish korxonasi doirasida va ishchilar soni hamda xizmatchilar miqdoriga bog'liq.
Umummaqsaddagi tuzilmalar qutqaruv-kechiktirib bo'lmaydigan talafot-ta'mirlash ishlarini mustaqil ravishda amalga oshirishga mo'ljallanib. fuqarolar muhofazasi kuchlarining o'zagi bo'lib hisoblanadi. Ularga quyidagilar kiradi: guruhlar uyushmasi, guruhlar. qutqaruv guruhlari va bajariladigan ishlarni mexanizatsiyalash guruhlari.
Xizmat tuzilmalari shikast topgan yerlarda maxsus vazifalarni amalga oshirishga belgilangan bo'ladi. Ular qatoriga aloqachilar, o't-o'chirish guruhlari, zararsizlantirish guruhlari, berkinchoqlar xizmatlarini bajaruvchilar, avtouyushma va jamoa tartibini saqlash guruhlari, sanitar guruhlari va boshqalar kiradi.
O'zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligining 2000-y. 4-avgustdagi 81-sonli buyrug'iga ko'ra «0'zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligi falokatlar-qutqaruv bo'linmalari xizmatlariga toifa unvonlarini belgilash va berish tartibi to'g'risida»gi «yo'riqnoma» amalga kiritilgan. Yo'riqnoma qoidalariga binoan qutqaruvchilar 3 ta toifaga ajratiladi: 1, 2 va 3-darajali. Ularga, kezi kelganda «Xalqaro miqyosdagi qutqaruvchi» toifasi ham topshiriladi.
Vazirlikning alohida o'rnak ko'rsata olgan xizmatchilarini rag'batlantirish, tarkibiy bo'linmalar faoliyati samaradorligini ko'tarish maqsadida, Favqulodda vaziyatlar vazirligining 1999-yil 8-sentabrdagi 197-sonli buyrug'iga binoan «0'zbekiston najotkori» esdaiik nishoni ta'sis etilgan. Bunday nishonga birinchilardan bo'lib. 1999-yili Turkiya yer silkinishlari oqibatlariga barham berishda qatnashgan 24 kishi sa/ovor boidi.
Tibbiyot institutida fuqarolar muhofazasi shtabi (rahbariyati) tuzilib, unga alohida boshliq tayinlanadi va uning tarkibi shu yerda ishlaydigan xodimlar va rasmiy shaxslardan tashkil topadi. Bu tarkibdagi kishilar asosiy ish joyidan ajratib olinmaydi. Shtab tarkibiga boshliqdan tashqari, tezkor guruh, harbiy tayyorgarlik va boshqa fuqarolar muhofazasi boshlig'i zarur deb topgan yordamchilar kiradi. Institut qoshida mavjud bo'lgan klinik bo'limlarda, ulardagi boshliqlar fuqarolar muhofazasi rahbari bo'lib hisoblanadi va uning qo'li ostida shtab ham tashkil qilinishi mumkin.
Tibbiyot institute qoshida quyidagi xizmatlar joriy etilishi mumkin: axborot va aloqa, tibbiy, radiatsiya, kimyoviy vositalarga qarshi jamoa tartibini saqlash, elektr toki bilan ta`minlash, yorug`likni pinhonlashtirish, talofat-texnik va o`t o`cherish, berkinchoqlar, transportlar.
XULOSA
Fuqaro muhofazasi umum davlat himoyalash vazifasi bo`lib, uning maqsadi barcha aholini, ishlab chiqarish korxonalari, jamoa xo`jaliklari, o`simliklar oziq-ovqat mahsulotlarini, ichimlik suv manbalarini barcha boylik manbalarini eng muhimi fuqarolarning hayotini har qanaqa xavf-xatardan asrash, hayot izmini eng og`ir vaziyatda ham ushlash kabi oily janob vazifalarni bajarishni o`z oldiga maqsad etib qo`yadi. Tabiiy ofatlarda urushning og`ir oqibatlaridan vujudga kelgan vaziyatni yo`qotish eng muhimi tez sanitariya yordami, qutqarish ishlarini ommaviy bajarishni tinchlik davrida aniq rejalashtirib yo`zaga kelgan oqibatni tugatishi shart.
Yuqorida keltirilgan ishlarini to`la va to`kis, o`z vaqtida kechikmasdan bajarishi uchun umum fuqaroni o`qitish, o`rganish muhim ahamiyatga ega. Tibbiyot xodimlari fuqaro muhofazaasi tarkibida misli ko`rilmagan muhim vazifalarni bajaradi. Bu vazifalarni biz kelgusi darsimizda o`rganamiz.