SAVOL VA TOPSHIRIQLAR: 1. Texnologik jarayonlar deganda nimani tushunasiz?
2. Texnologik jarayonlar qanday turlarga bo`linadi?
3. Gomogen jarayonlarga qanday jarayonlar kiradi?
4. Geterogen jarayonlarni tavsiflab bering.
5. Texnologik jarayonlar qanday bosqichlardan tashkil topgan?
MAVZU: KIMYOVIY REAKTORLAR, ULARNING SINFLANISHI
REJA: 1. Kimyoviy reaktorlar nima haqida umumiy tushuncha.
2. Reaktorlarga qo’yiladigan talablar.
3. Kimyoviy reaktorlarning sinflanishi:
a) harorat rejimiga ko`ra:
1) adiabatik reaktorlar:
2) izotermik reaktorlar:
3) politermik reaktorlar:
b) Reaksiyaga kirishuvchi mahsulotlar harakatining gidrodinamik rejimiga ko`ra:
1) ideal siqib chiqarish reaktori:
2) to`la aralashtirish reaktori
Moddalarning diffuziya holati bilan kimyoviy reaksiyalari uyg’un holda sodir bo`luvchi apparatlar yig’indisi kimyoviy reaktorlar deyiladi. Kimyoviy reaktorlar kimyoviy texnologik sistemaning asosiy apparati hisoblanadi. Kimyoviy reaktorlardan oldin kimyoviy texnologik sistemalarda reaksion aralashmani tayyorlab beruvchi apparatlar joylashtiriladi, masalan; tozalovchi, isituvchi apparatlar. Ulardan keyin esa moddalar aralashmasidan tayyor mahsulotni chiqarib turuvchi qurilmalar joylashtiriladi. Tipik reaktorlarga kontakt apparatlari, sanoat pechlari, sintez kolonnalari, absorberlar misol bo`la oladi.
Kimyoviy ishlab chiqarishning harakteriga ko`ra reaktorlarga ma`lum bir talablar qo’yiladi. Ular quyidagilardir:
1) mahsulot hosil bo`lishining eng yuqori darajasida katta unumdorlikni ta`minlash; 2) ekzotermik reaksiyalarning harorat va issiqliklarini to’la sarflash; 3) reagentlarni aralashtirish va tashish uchun zarur chiqimlarni maqsadga muvofiq ravishda sarflash; 4) tuzilish jixatidan sodda va arzon bo`lishi kerak (reaktorlar ishlab chiqarishda qora metallar, silikat materiallar, arzon plastmassalardan foydalaniladi);
