O’zbekiston respublikasi xalq ta’lim vazirligi namangan viloyat xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi aniq va tabiiy fanlar metodikasi kafedrasi

Test savollari

1. Qaysi grafik faylni kengaytmasi emas?
a) bmp

b) jpeg
c) gif

d) *rtf
2. Windows OT da qaysi dastur orqali grafik fayllar tayyorlanadi?
a) WordPad
b) *Paint
c) Adobe Photoshop
d) Image
27-mavzu: Amaliy dasturlar paketi va ularning kasbiy sohalarda qo’llanilishi


(2 soat amaliy).

Reja:
1. Amaliy dasturlar paketining asosiy turlari
2. Amaliy dasturlar paketidan moliyalash va kredit sohalarida foydalanish
Amaliy dasturiy ta’minot foydalanuvchi aniq bir vazifalari (ilovalari)ni ishlab chikish va bajarish uchun mo‘ljallangan. Amaliy dasturiy ta’minot tizimli DT, xususan, operatsion tizimlar boshqariluvi ostida ishlaydi. Amaliy DT tarkibiga quyidagilar kiradi:
-turli vazifalardagi amaliy dasturlar paketlari;
-foydalanuvchi va AT umumiy ish dasturlari.
Amaliy dasturlar paketlari (ADP) foydalanuvchi xal etayotgan vazifalarini avtomatlashtirishning kuchli kurolidir, u axborotni qayta ishlash buyicha kompyuter biror ishni kanday bajaryotganini bilish zaruriyatidan amalda to‘liq ozod etadi.

Amaliy dasturiy ta’minot – bu foydalunuvchilarning uzlari uchun uzlari tomonidan yaratiladigan dasturlardir.

Tizimli dasturiy ta’minot – bu barcha uchun yaratilgan va universal bulgan dasturlardir. U xam ikki bulakka bulinadi.:
Umumiy tizimli dasturiy ta’minot;
Maxsus tizimli dasturiy ta’minot.
Maxsus tizimli dasturiy ta’minot xisoblash tizimining anik spetsifik masalalarini yechish uchun umumiy dasturiy ta’minotga kushiladi (uchishni boshkarish, xarbiy masalalar va x.k.).
Umumiy tizimli dasturiy ta’minot universal bulib keng ommaviy masalalarni yechish uchun muljallangan.
U kuyidagi tarkibdan iborat:
tizimli kayta ishlovchi dasturlar;
tizimli boshkaruvchi dasturlar;
kushimcha 1 va 2 kabi dasturlar;
tekshiruvchi –diagnostik dasturlar;
amaliy dasturlar paketi;
Tizimli dasturiy ta’minot xujjatlari majmuasi.
Amaliy dasturiy ta’minot – bu foydalunuvchilarning uzlari uchun uzlari tomonidan yaratiladigan dasturlardir.
Tizimli dasturiy ta’minot – bu barcha uchun yaratilgan va universal bulgan dasturlardir. U xam ikki bulakka bulinadi.:
Umumiy tizimli dasturiy ta’minot;
Maxsus tizimli dasturiy ta’minot.
Maxsus tizimli dasturiy ta’minot xisoblash tizimining anik spetsifik masalalarini yechish uchun umumiy dasturiy ta’minotga kushiladi (uchishni boshkarish, xarbiy masalalar va x.k.).
Umumiy tizimli dasturiy ta’minot universal bulib keng ommaviy masalalarni yechish uchun muljallangan.
U kuyidagi tarkibdan iborat:
tizimli kayta ishlovchi dasturlar;
tizimli boshkaruvchi dasturlar;
kushimcha 1 va 2 kabi dasturlar;
tekshiruvchi –diagnostik dasturlar;
amaliy dasturlar paketi;
Tizimli dasturiy ta’minot xujjatlari majmuasi.
Tizimli boshkaruvchi dasturlarni operatsion tizimlar (OT) deb ataladi.

OT interfeysning kuyidagi variantlarini ta’minlashi mumkin:

• komanda interfeysi;

  
  

• dastur interfeysi (chakiriklar tizimi yoki ba’zi bir tizimli funktsiyalarni bajarish uchun kism dasturlar kurinishida);

  
  

• foydalanuvchi interfeysi (darcha, menyu, klavishalar va x.k.)

  
  

Kushimcha tizimli dasturlar kayta ishlovchi va boshkaruvchi dasturlarni imkoniyatlarini kengaytirish uchun muljallangan.

Ular tarkibiga :

• servis dasturlari;

  
  

• instrumental dasturlar kiradi.

  
  

Servis dasturlarga:

• dastur kobiklari (nadstroyki);

  
  

• utilitalar kiradi.

  
  

Dastur kobigining yaxshi tomoni – bu xisoblash tizimining zaxiralariga murojatni yaxshilashdan iborat ( Windows provodnigi v ax.k.).

Utilitalar (yordamchi xizmat kursatuvchi dasturlar) foydalanuvchini kushimcha imkoniyatlar bilan ta’minlash (arxivlash, ma’lumotlarni tiklash, disklarga xizmat kursatish, virusga karshi dasturlar).