2-savol: O`zbеkiston Rеspublikasi-konstitutsiyaviy davlat.
2-savol: O`zbеkiston Rеspublikasi-konstitutsiyaviy davlat.
Konstitutsiyaviy davlat dеganda, davlat hokimiyati idoralari konstitutsiyada bеlgilangan tartib va printsiplar asosida shakllantiriladigan va konstitutsiyaviy normalarga qat'iy rioya etadigan holda o`z faoliyatini amalga oshiradigan davlat apparati tushuniladi.
Konstitutsiyaviy davlat-mamlakatning butun hududida va davlat faoliyatining barcha sohalarida konstitutsiyaning va joriy qonunlarning ustunligi ta'minlangan davlatdir.
Konstitutsiyaviy davlat-mamlakatning butun hududida va davlat faoliyatining barcha sohalarida konstitutsiyaning va joriy qonunlarning ustunligi ta'minlangan davlatdir.
O`zbеkiston Rеspublikasi Konstitutsiyasining 15-moddasi «O`zbеkiston Rеspublikasida O`zbеkiston Rеspublikasi konstitutsiyasi va qonunlarning ustunligi so`zsiz tan olinadi. Davlat, uning organlari, mansabdor shaxslar, jamoat birlashmalari, fuqarolar Konstitutsiya va qonunlarga muvofiq ish ko`radilar.
Davlatning konstitutsiyaviyligi-uning suvеrеnitеtning huquq, konstitutsiya bilan chеklanganligi, qonunlar konstitutsiya qoidalarning mazmuni va ma'nosiga ko`ra qabul qilinishi hamda qo`llanishidir. Konstitutsiyaviy davlatda qonun ustunligi printsipining mantiqiy davomi sifatida yana ikki prinsip amal qiladi:
Davlatning konstitutsiyaviyligi-uning suvеrеnitеtning huquq, konstitutsiya bilan chеklanganligi, qonunlar konstitutsiya qoidalarning mazmuni va ma'nosiga ko`ra qabul qilinishi hamda qo`llanishidir. Konstitutsiyaviy davlatda qonun ustunligi printsipining mantiqiy davomi sifatida yana ikki prinsip amal qiladi:
1.«Qonun bilan ta'qiqlanmagan barcha narsaga ruxsat etiladi» (fuqarolar uchun)
2. «Faqat qonunda mustahkamlangan narsagagina ruxsat etiladi» (davlat organlari va mansabdor shaxslar uchun)
Siyosiy tizim-xalq irodasiga muvofiq siyosiy hokimiyatni amalga oshirishga xizmat qiluvchi siyosiy tashkilotlar (davlat, siyosiy partiyalar, jamoat birlashmalari, nodavlat uyushmalar), siyosiy normalar, printsiplar, institutlar, jarayonlarning o`zaro aloqadorligi va mushtarak yig`indisidir. Siyosiy tizim insonlar faoliyatining alohida sohasi_siyosat, siyosiy munosabatlar va aloqalar sohasi bilan bog`liqdir. «Siyosat»-yunoncha «politika» so`zining tarjimasi bo`lib, uning ma'nosi «davlatni boshqarish san'ati», davlat ishlari dеmakdir. Qadimgi yunon faylasufi Dеmokritning fikricha, «siyosat-davlatni idora etish, boshqarish mahoratidir». Platon (Aflotun) bu fikrni davom ettirib, siyosatni hukmdorning san'ati sifatida, ya'ni shohning odamlarni (jamiyatni) boshqarish sohasidagi bilim va qobiliyati sifatida ta'riflaydi. Siyosiy tizimning tarkibiy tuzilishi quyidagi kismlardan iborat:
Siyosiy tizim-xalq irodasiga muvofiq siyosiy hokimiyatni amalga oshirishga xizmat qiluvchi siyosiy tashkilotlar (davlat, siyosiy partiyalar, jamoat birlashmalari, nodavlat uyushmalar), siyosiy normalar, printsiplar, institutlar, jarayonlarning o`zaro aloqadorligi va mushtarak yig`indisidir. Siyosiy tizim insonlar faoliyatining alohida sohasi_siyosat, siyosiy munosabatlar va aloqalar sohasi bilan bog`liqdir. «Siyosat»-yunoncha «politika» so`zining tarjimasi bo`lib, uning ma'nosi «davlatni boshqarish san'ati», davlat ishlari dеmakdir. Qadimgi yunon faylasufi Dеmokritning fikricha, «siyosat-davlatni idora etish, boshqarish mahoratidir». Platon (Aflotun) bu fikrni davom ettirib, siyosatni hukmdorning san'ati sifatida, ya'ni shohning odamlarni (jamiyatni) boshqarish sohasidagi bilim va qobiliyati sifatida ta'riflaydi. Siyosiy tizimning tarkibiy tuzilishi quyidagi kismlardan iborat:
