O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

UO‘K: 94(575.1)(075)
KBК 63.(5O‘)
Darslik 2017-yilda F. Sultonov tomonidan 
bar 
cha mavzular qayta ishlangan bo‘lib, 
21, 22, 23,34,35,40-mavzular yangidan yozildi.

---

3
Aziz o‘quvchi!
V
atanimiz boy qadimiy tarixga ega. Turon, Turkiston 
Movarounnahr nomlari bilan shuhrat topgan bu mamla-
katning va o‘z mehnati bilan uni obod etgan o‘zbek 
xalqi ning o‘tmishi g‘oyat qiziqarli va ibratlidir.
Siz ushbu darslikda IV–XV asrlar davomida o‘lkamiz 
tari 
xida kechgan voqealar haqida bilib ola 
siz. Bu tari-
xiy bos 
qich 
da, “o‘zbiy” va “o‘zbek” atamalari bilan 
ulug‘langan o‘zbek xalqi shakl landi.
IV–XV asrlarda dastlab Xorazm, Xioniylar, Kidariylar, 
eftallar, Turk xoqonligi, keyinchalik Somoniylar, Qoraxoniylar, 
Xo razm shohlar, Amir Temur hukmronlik qilgan yirik davlatlar 
faoliyat ko‘rsatgan. Ushbu davlatlar mazkur hudud aholisining 
ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va ma’naviy hayoti rivojiga ta’sir 
ko‘rsatgan. 
Ilk o‘rta asrlarda “qishloq hokimi” deb atalgan katta yer 
egasi – “dehqon”lar va ularning ekin zorlarida ishlovchi yer-
siz “kadivar”lar shakl landi. Yerda ishlash tartiblarining tubdan 
o‘zgarishi aholi o‘rtasida tabaqalanishni yanada keskin 
lash-
tirgan.
VIII asrning boshlariga kelib mamlakatimizda Arab xali-
faligi o‘rnatildi. O‘lkamizga arab madaniyatining ta’siri ku-
chay di. Xa li falik hukmronligidan keyingi asrlarda ilm-ma’ri-
fatning ri voji uchun sharoit yuzaga keldi. Yurtimizdan jahon 
ilm-fan rivojiga hissa qo‘shgan Mu 
hammad ibn Muso al-
Xorazmiy, Ahmad al-Farg‘oniy, Abu Ray 
hon Beruniy, Ibn 
Sino, Ulug‘bek va Alisher Navoiy kabi buyuk mutafakkirlar 
yetishib chiqdi. 
O‘rta asrlarda yashab ijod qilgan Imom Buxoriy, Imom