O’zbekistonda bozor munosabatlarining shakllanishi ochildiyeva Qirmizoy Mengziya qizi

часть
1
 
«
Научный импульс
»
Мая
, 2023
163 
dasturi bo‘yicha ko‘zda tutilgan 167 obyekt o‘rniga 374 obyekt xususiylashtirildi. Ularning 
negizida 152 ta xissadorlik jamiyati, 103 xususiy korxona tashkil etildi. Shu yili davlat 
tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirishdan 14,3 milliard so‘m mablag‘ tushdi. Bu 1999-
yilgi ko‘rsatishdan 1,6 barobar ko‘pdir. 
Umuman olganda o‘tgan o‘n yil davomida bozor munosabatlarini shakllantirishda tub 
o‘zgarishlar yuz berdi. Hozirgi paytda 87,4 foiz mulk nodavlat, 12,6 foizi davlat mulki 
ko‘rinishida ish yuritmoqda. Respublikada jami 60 mingga yaqin korxonadan 50,5 mingga 
yaqini xususiylashtirilgan korxonalardir. Mulkning tarkibi jihatdan 19,5 mingga yaqini 
davlat, 105 mingta xususiy, 3,4 mingdan ortiq chet el investorlari ishtirokida, shundan 442 
qo‘shma korxona, 3,5 mingga yaqin aksionerlik jamiyati, 1,2 mingga yaqin jamoa va 34 
mingdan ortiq boshqa korxonalardir. 
Iqtisodiy islohotlarning borishida o‘rta va kichik biznesni rivojlantirishga alohida 
ahamiyat berilmoqda. Hozirgi kunda 180 mingdan ortiq kichik va o‘rta biznes subyektlari va 
200 mingga yaqin yakka tartibdagi tadbirkorlar faoliyat ko‘rsatmoqda. 
Yangi parlamentning ko‘shma Majlisida (2005-yil 28.01.) I.Karimov 2005-yilning 
iqtisodiy islohotlarning eng muhim ustuvor yo‘nalishlaridan biri kichik biznes va fermerlikni 
rivojlantirishni chuqurlashtirish va kengaytirishdan iborat. 2007-yil yarmida kichik biznesni 
45%ga yetkazish, hozir 36%ni tashkil qiladi, bu ko‘rsatkich ilg‘or mamlakatlarda 60-65% ni 
tashkil etadi. Fermer xo‘jalikni rivojlantirish uchun shirkat xo‘jalikning 2005-2007 yillarda 
1100 tasini, 2005-yilda esa 406 tasini qayta tashkil etish kerak. Fermerlarga yer ajratishda 
mahalliychilik, urug‘-aymoqchilikka, poraxo‘rlikka yo‘l qo‘ymaslik vazifasini qo‘ydi. 
2004-yilda qishloq xo‘jaligida yalpi o‘sish 10%ni tashkil qildi. Shu jumladan boshoqli 
don ekinlari besh million tonnaga yaqin, paxta 3,5 mln tonani tashkil qildi. 
Kichik va o‘rta biznes iste’mol mollar manbayi daromad va foyda manbayi bo‘lib, 
yangi ish o‘rnini yaratadi. Kichik va o‘rta biznes Yaponiyada 80%, Yevropa Ittifoqida 67%, 
Germaniyada 65%, AQShda 52% ni tashkil qiladi. 
Xulosa: Qishloq xo`jaligida o`tkazilayotgan islohotlarning maqsadi-qishloqda 
mulkdorlar sinfini shakllantirish. Qishloq xo`jaligi respublika iqtisodiyotini taraqqiy 
ettirishda ustivor soha hisoblanganligi uchun ham bu sohaga katta e`tibor berilmoqda. 
Aholining daromadlarini bozor bilan bog`liq bo`lgan yangidn-yangi manbaalari ochilmoqda.