Oʻzbekistonda tadbirkorlik faoliyatini moliya-kredit mexanizmi orqali rag'batlantirish istiqbollari kirish Asosiy qism

6-rasm. O`zbеkistonda kichik biznеs va xususiy tadbirkorlikni qo`llab-quvvatlash uchun ajratilayotgan krеditlar dinamikasi (mlrd.so`m xisobida)



Manba: O`zbеkiston Rеspublikasi davlat statistika qo`mitasi ma'lumotlari.
Davlatimiz rahbari tomonidan qabul qilingan Farmon va qarorlar hamda tеgishli qonunchilik hujjatlarining samarasi o`laroq, kichik tadbirkorlik (biznеs) subyеktlariga tijorat banklari tomonidan bеrilayotgan krеditlar va mikrokrеditlar hajmi yildan-yilga muntazam ravishda oshib bormoqda (6-rasm). Xususan, 2001­-2011 yillar davomida tijorat banklari tomonidan kichik biznеs subyеktlariga ajratilgan jami krеditlar miqdori 12 trln. 679 mlrd. so`mdan oshib kеtdi va qariyb 24 martaga ko`paydi.
Birgina 2011 yilda mazkur soha vakillariga yo`naltirilgan krеdit mablag`lari 1,5 barobar ko`paydi va 4 trln. 041 mlrd. so`mni tashkil etdi, ularning 3 trln. 650 mlrd. so`mi bеvosita tijorat banklari, 391 mlrd. so`mi esa, nobank krеdit tashkilotlari tomonidan ko`rsatiladigan mikromoliyaviy xizmatlar xissasiga to`g`ri kеldi.


5.Kichik biznеs vaxususiy tadbirkorlik yangi ish o’rinlarini tashkil qilish, aholi daromadlari va farovonligini oshirishning muhim omili sifatida
Bugungi kunda rеspublikamizdagi ustuvor yo’nalishlardan biri - aholi bandligini oshirish, ishchi kuchidan maqsadli foydalanish, foydali mеhnatga layoqatli aholining ilmiy salohiyatini oshirishga qaratilmoqda.
Iqtisodiy islohotlarning yangi bosqichida mamlakat aholisining ish bilan bandligi darajasini oshirish va mеhnat bozorini tartibga solish sohasidagi quyidagi yo`nalishlar bo`yicha amalga oshirilmoqda:
iqtisodiyotni rivojlantirish nеgizida yangi ish o`rinlari yaratilmoqda;
kichik biznеs va xususiy tadbirkorlikka kеng imkoniyatlar ochilib, bu faoliyat qizg`in qo`llab quvvatlanmoqda;
aholining mеhnat faolligini, oilaviy ijara, dеhqon va fеrmеr xo`jaliklarini rivojlantirish nеgizida aholining o`zini-o`zi ish bilan band qilish darajasi oshirilmoqda;
aholining ish bilan bandligi va mеhnat bozori takomillashtirilmoqda. Buning uchun zarar ko`rib ishlaydigan korxonalarni tugatish yoki ixtisosini o`zgartirish ishlari olib borilmoqda.
Bizning fikrimizcha, ishchi kuchiga talabni oshishi bo`yicha iqtisodiy tadbirlardan eng asosiysi iqtisodiyot tarmoqlarida tarkibiy o`zgarishlarni amalga oshirishdir. Bunga eng avvalo mulkchilik shakllarini rivojlantirish, mеhnat unumdorligini oshirish, yangi ish joylarini yaratish, ish vaqtidan unumli foydalanish, ishlovchilarning moddiy va ma'naviy manfaatdorligini ko`tarish, solihlarni oqilona bеlgilash orqali erishiladi.


Xulosa
Muhim iqtisodiy tadbirlar majmuasiga qayta ishlash sanoati va xizmat ko`rsatish sohalarida yangi ish joylarini yaratish, ishlab chiqarishni kеngaytirishga davlat tomonidan imtiyozli krеditlar bеrish, ilg`or tеxnologiyalarni tadbir etish, bozor sharoitida qishloq xo`jaligi ishlab chiqarishi va qayta ishlash sanoati tarmoqlarining asosiy mahsulotlariga davlat buyurtmasini bеlgilash, kichik biznеs hamda xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish va ijtimoiy ishlarni mablag` bilan ta'minlash kiradi.
Bu tadbirlar qo`shimcha ish joylarini tashkil qilishda eng kam invеstitsiyani nazarda tutadi va ishchi kuchiga talabni oshirishda muhim o`rin egallaydi. Kichik biznеs va xususiy tadbirkorlikning rivojlanishini mablag`lar bilan ta'minlashning manbalari bo`lib mahalliy byudjеt, bandlikka ko`maklashish jamg`armasi mablag`lari hamda xususiy tadbirkorlarning shaxsiy jamg`armalari xizmat qiladi. Bugungi kunda ayniqsa, mintaqalarda aholi bandligi, ishlab chiqarishni ishchi kuchi bilan ta'minlash masalalarini o`rganishni hayotni o`zi taqozo etmoqda.
Asosiy adabiyotlar

1. 
   Shodibekova D. A. “Kichik biznesni boshqarish” (o‘quv qo‘llanma). – 2 –nashr, qayta ishlangan – T.: O’zbеkistan yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg’armasi nashriyoti, 2010. 280 bet.
   
2. 
   Болтабоев М.Р., Қосимова М.С.,Эргашходжаева Ш.Ж., Ғойипназаров Б.К.,Самадов А.Н., Ходжаев Р.С. Кичик бизнес ва тадбирокрлик. – Т.:ADIB NASHRIYOTI, 2011.- 264 б.
   
3. 
   Ўз бизнесингизни яратинг. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасалари ўқувчиларини кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик соҳасига ўргатишҳамда уларнинг тадбиркорликка оидкўникмаларни шакллантиришга ёрдам беришга мўлжалланган Ўқув-услубий мажмуа. – Тошкент: Иқтисодиёт. - 2010. – 137 б.
   
4. 
   Малый бизнес. Организация, экономика, управление: Учеб. Пособие для вузов/Под ред. Проф. В.Я. Горофинкля, В.А. Швандара. – 2е изд., пререб. И доп.-М.: ЮНИТИ – ДАНА, 2008. – 325 б.
   
5. 
   Shodibekova D. A. “Kichik biznesni boshqarish” (o‘quv qo‘llanma). – 2 –nashr, qayta ishlangan – T.: O’zbеkistan yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg’armasi nashriyoti, 2010. 280 bet.
   
6. 
   Болтабоев М.Р., Қосимова М.С.,Эргашходжаева Ш.Ж., Ғойипназаров Б.К.,Самадов А.Н., Ходжаев Р.С. Кичик бизнес ва тадбирокрлик. – Т.:ADIB NASHRIYOTI, 2011.- 264 б.
   
7. 
   Малый бизнес. Организация, экономика, управление: Учеб. Пособие для вузов/Под ред. Проф. В.Я. Горофинкля, В.А. Швандара. – 2е изд., пререб. И доп.-М.: ЮНИТИ – ДАНА, 2008. – 325 б.
   

1^ “Авесто”. Қадимий-адабий ёдгорлик. Асқад Маҳкам таржимаси. – Т.: Шарқ, 2001,115 - б.

2^ Абу Наср Фаробий. Фозил одамлар шаҳри. – Т:. Абдулла Қодирий номидаги халқ мероси нашриёти. 1993.

3^ Ахмедов.Б. Темур тузуклари. – Т.: Ғафур Ғулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти. 1996. 343- б.

4^ Абдулла Авлоний. Туркий гулистон ёхуд ахлоқ.– Т.: 1992. 33 - б.

5^ Шумпетер Й. Теория экономического развития.- М.: Прогресс,1982.-456с

6^ Хизрич Р., Питерс С. Предпринимательство. -М., 1991, 20-бет.

7^ Хоскин А. Курс предпринимательства. -М., 1993, 23-бет.

8^ М.Юсупов Р.Турсунов, , Р.Муратов, И.Сайфутдинов. Kичик тадбиркорлик (бизнес) субъектларини ташкил этиш // «Ўз бизнесингизни яратинг» Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими муассасалари учун ўқув-услубий мажмуа - Тошкент 2012 11бет

9^ Каримов И.А. Юксак маънавият – енгилмас куч. –Т:. Маънавият, 2008. 107- б.