O‘zbekistonning eng yangi tarixi (Oliy o‘quv yurtlari nomutaxassis fakultet talabalari uchun) Darslik Toshkent 2021

39 
asarida ham aniq ifodalangan. Bular quyidagilar: 
1.
 
Farg‘ona vodiysida yashayotgan aholining og‘ir ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli. 
2.
 
Odamlarning ta’minoti, daromadi, ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli haddan tashqari 
pastligi tufayli bunday holat O‘zbekistonning boshqa joylarida ham sodir bo‘lishi 
mumkinligi. 
3.
 
Ishsizlik, ish o‘rinlarining kamligi, ya’ni ortiqcha ishchi kuchining 
ko‘payib borishi. 
4.
 
Yoshlar va ularni ishga joylashtirish masalasi jiddiy o‘ylab ko‘rilmagani 
kabi sabablar. O‘zbekistonning yangi hukumati Markaz bilan bo‘ladigan 
munosabatlarni o‘zgartirmay turib, ijobiy siljishlarga erishib bo‘lmasligini va buning 
uchun respublikaning to‘liq mustaqilligini ta’minlash zarurligini tushunib yetdi. Islom 
Karimovning tashabbusi bilan O‘zbekiston hukumati tomonidan 1989- yil 
15-avgustda “Kolxozchilar, sovxoz ishchilari, fuqarolar, shaxsiy tomorqa xo‘jaliklari 
va individual uy-joy qurilishini yanada rivojlantirish to‘g‘risida” maxsus qaror qabul 
qilindi. Garchi bu g‘oya ittifoq rahbarlariga yoqmagan bo‘lsa ham, Islom Karimov o‘z 
fikridan qaytmay, uni jasorat bilan amalga oshira bordi. Natijada o‘sha yilning 
4-oyida aholi qo‘shimcha 90,7 ming gektar yer oldi. 
XX asr 80-yillarining oxirlari - 90-yillarining boshlarida respublikada 
ma’muriy-buyruqbozlik tizimi o‘z umrini o‘tab, bozor munosabatlariga o‘tish 
harakatlari endigina ro‘y berayotgan bir davrda, O‘zbekistondagi og‘ir ijtimoiy- 
iqtisodiy sharoitda jamiyatni demokratlashtirish, O‘zbekistonning haqiqiy 
suverenitetini o‘rnatish, mamlakatda yashayotgan ko‘p sonli millatlarning totuvligi va 
tengligini ta’minlashga erishishga kirishildi. 1989-yil 21-iyundan O‘z KP MQ 
birinchi kotibi lavozimiga kirishgan Islom Karimov boshliq siyosiy rahbariyatning 
asosiy vazifalaridan biri bu - O‘zbekiston xalqi bilan respublika rahbariyati o‘rtasida 
yuzaga kelgan vaziyatni barqarorlashtirish, iqtisodiy va siyosiy mustaqillikni 
ta’minlashdan iboratligi ma’lum bo‘ldi. Chunki O‘zbekiston rahbariyati xalqning 
xohish-irodasini hisobga olib, uning manfaatlarini ko‘zlab ish yuritishi lozim edi. 
Vujudga kelgan o‘ta og‘ir sharoit, siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy qiyinchiliklarga, 
turli to‘siqlarga qaramasdan, xalqimiz Islom Karimov boshchiligida o‘zining asriy 
orzusi - O‘zbekistonning davlat suvereniteti va mustaqilligi sari dadil va qat’iyat bilan 
harakat qilishda davom etdi. Shu bilan birga boshqa respublikalarda xususiylashtirish 
to‘g‘risida gap sotilayotganda, aynan muholiflar tomonidan o‘rinsiz tanqid 
qilinayotgan “konservatorlar respublikasi”da birinchilardan bo‘lib xususiy korxonalar 
paydo bo‘ldi. Respublikada do‘konlarni va maishiy xizmat ko‘rsatish sohasini 
xususiylashtirish boshlanib, 1990-yilning o‘zida 170 ming gektar yer oilalarga meros 
qoldirish huquqi bilan ijaraga berildi. Bu raqamni yarim million gektargacha 
yetkazish belgilab olindi. So‘nggi paytlargacha yerlarning bor-yo‘g‘i 4,5 foizida 
dehqonchilik qilgan shaxsiy xo‘jaliklar respublikadagi oziq-ovqat resurslarining 40 
foiziga qadar bergani hisobga olinadigan bo‘lsa, yerlarning umumiy salmog‘ida 
bunday uchastkalar hajmi ikki barobardan ziyod oshganda oziq-ovqat mahsulotlari 
hajmi sezilarli darajada oshishi muqarrar. 

---