P. A. Komarov tashabbusi bilan uning 47

---

Chodir xayol
Chodir xayol
— oʻzbek anʼanaviy
qoʻgʻirchoq teatri turi. Odatda,
qoʻgʻirchoqlarning boshi, iyagi, kindagi,
tirsagi, bilagi, tizzasi, toʻpigʻi iplar bilan
bogʻlanib, bir uchi dastchoʻpga ulanadi.
Parda ortida turgan qoʻgʻirchoqboz
dastchoʻpdan ushlab qoʻgʻirchoqni
saxnaga olib chiqadi va iplarni tortish
orqali ularni harakatga keltiradi. Sayilgoh,
koʻcha yoki hovlida orti tabiiy toʻsinli joy
tanlanib, uz. 5– 6 m, boʻyi 2—2,5 m

---

keladigan rangdor yoki yoʻlyoʻl chitdan
parda tutiladi. Uning oʻrtasi kesilgan
boʻladi. Chodir deb atalgan bu joyning
ortida uz. 3— 3,5 m., boʻyi 20—25 sm
keladigan ichki qora chodir boʻlib, uning
ham pastki tomoni 180 sm uzunlikda va
70—75 sm balandlikda kesiladi va oʻyin
joyi hosil qilinadi. Ichki chodir ostona,
ustun, bolor, tirgovuchlardan iborat
moslama bilan tiklanib turadi. Yarim
metrgacha ichkarida qora orqa parda
boʻladi. Tomoshalar, odatda, kechqurun
koʻrsatilib, 50tacha
qoʻgʻirchoqoʻynatilgan. Chodir xayol
Oʻzbekiston hududida taxminan 6-asrda
maydonga kelgan. 14-asrning 2-yarmidan
16-asrning boshigacha keng taraqqiy

---

etgan. Dastlab xalq afsonalari, mifologik
syujetlar yoritilgan boʻlsa, 18—19-
asrlarda unda satirik boʻyoklar bilan
saroy hayoti, bozor manzaralari aks
etgan. 2 yirik komediya oʻynalgan.
Etnograf M.F.Gavrilov tufayli Chodir xayol
teatrining "Sarkardalar" komediyasi,
P.A.Komarov tashabbusi bilan uning 47
ta qoʻgʻirchogʻi yetib kelgan. Chodir
xayolning eng soʻnggi "Saltanat" nomli
spektakli (S.Abdulla qayta ishlagan)
1937-yil oʻzbek sanʼati dekadasi
munosabati bilan Toshkent va Moskvada
koʻrsatilgan.
Ad.Qodirov M., Xalq qoʻgʻirchoqteatri, T.,
1972.

---

Muhsin Krdirov.
Ko‘proq o‘rganish Ushbu maqolada
Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-
2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.
Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,
(https://uz.wikipedia.org/w/index.php?ti
tle=Chodir_xayol&action=edit)
Vikipediyaga yordam berishingiz
mumkin.
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

---

Bu sahifa oxirgi marta 3-Sentabr 2022, 18:10 da
tahrir qilingan.
•
Matndan 
CC BY-SA 3.0
 litsenziyasi boʻyicha
foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan
boʻlsa).
"https://uz.wikipedia.org/w/inde
x.php?
title=Chodir_xayol&oldid=2836395
" dan olindi