Oriental Renaissance: Innovative

 
VOLUME 2 | ISSUE 5 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor
 
 SJIF 2022: 5.947 
Advanced Sciences Index Factor 
 ASI Factor = 1.7 
710 
w
www.oriens.uz
May
2022
 
Daromad qanchalik ko’p bo’lsa, oziq-ovqat uchun sarflar qisqarib, sanoat 
mollari va xizmatlarni xarid etish xarajatlari, chunonchi, uzoq muddat xizmat 
qiluvchi qimmatbaho tovarlar xaridiga pul ko’proq sarflanadi. Shu jihatidan aholi 
turli toifalarining xarajatlari bir-biridan farqlanadi. Kam taminlangan oilalarda 
ovqatlanish xarajati ustivor bo’lsa, oziga to’q va boy oilalarda kiyinish, dam olish, 
sayohat qilish, qimmatbaho tovarlar xarid etish sarflari ustun turadi. Iqtisodiyoti 
rivojlangan va xalqi farovon yashaydigan mamlakatlarda aholining oziq-ovqat uchun 
sarflari qisqarib, minimal darajaga tushadi. Aholi xarajatlarida oziq-ovqat sarflari 
bilan bir qatorda, nooziq-ovqat tovarlarini xarid etish, pul jamg`arish va qimmatbaho 
qog`ozlarni orttirishga qaratilgan xarajatlar ham kuzatiladi. 
Аxoli xarajatlariga quyidagilar kiradi: 
1. 
Tovarlar va xizmatlarni sotib olish. 
a) 
turli shoxobchalardan sotib olingan tovarlar; 
b) 
xizmatlarni toʼlash va boshka xarajatlar, shu jumladan, 
- uy - joy va maishiy xizmatlar toʼlovi; 
- kommunal xizmatlar uchun toʼlovlar; 
- taʼlim xizmatlari uchun toʼlovlar; 
- dam olish, sanatoriya yo’llanmalari uchun to’lovlar; 
- tibbiyot va turizm uchun toʼlovlar; 
- kino, teatr, turli tomoshalar uchun toʼlovlar; 
- transpot va aloka xizmatlari uchun toʼlovlar; 
- boshqa xarajatlar; 
2. 
Majburiy va ixtiyoriy tulovlar: 
o solik va yigimlar; 
o sug’urta uchun toʼlovlar; 
o karzlarni toʼlash. 
o lotoreya biletlarini sotib olish; 
o tovar krediti uchun foiz toʼlovlari; 
o nafaka fondi uchun toʼlovlar; 
3. 
Omonatga kuyilgan va kimmatli kogozlarga kilingan sarflarning oʼsishi: 
a) 
banklarga kuyilgan omonatlarning oʼsishi; 
b) 
bank bilan xisob- kitob kilish maksadida plastik kartochkalarni sotib 
c) 
korxonalar aktsiyalarini sotib olish; 
4. 
Uy - joy sotib olish; 
5. 
Chet el valyutalarini sotib olish; 
6. 
Pul oʼtkazmalarini amalga oshirish. 

---