Microsoft Word ayollarga xos masalalar doc

Oyatlarning nuzul sabablari 
Ali ibn Abu Tolibdan (r.a.) rivoyat qilinishicha: “Rasululloh (s.a.v.) zamonida Madina 
ko‘chalarida ketayotgan bir ayol va bir erkak ro‘baro‘ kelishganida qarashadi. Shayton 
bu boqishlarini bir-biriga yoqtirishga harakat qiladi. Kishi bir tomondan yurar va u ayolga 
qarardi. Boshi ayol tarafga burilgan bo‘lgani uchun oldindan chiqqan bir devorga urilib, 
burnini qonatdi; “Allohga (j.j.) qasamki, Rasulullohga (s.a.v.) borib, vaziyatni 
tushuntirmagunimcha burnimning qonini yuvmayman”, deb qasam ichdi. Rasululloh 
(s.a.v.) huzurlariga borib voqeani aytdi. Rasululloh (s.a.v.) “Burningni devorga urib 
qonatganing gunohingning jazosidir”, dedilar. Shundan so‘ng mo‘min erkaklarga: 
“Ko‘zni (haromga qarashdan) to‘singlar...” oyati nozil bo‘ldi. 
Jobir ibn Abdulloh al-Ansoriy shunday rivoyat qiladi: “Asmo binti Mirsa’dning (r.a.) Bani 
Horisa yerlarida bir xurmozori bor edi. Ayollar u yerga etak tutmasdan, ko‘ksi, sochlari 
va oyoqlaridagi taqinchoqlarini ko‘rsatib, ochiq holda borardilar. Asmo (r.a.) “Bu 
ko‘rinishingiz naqadar chirkin!” dedilar. Shundan so‘ng, “Mo‘minalarga ham ayting, 
ko‘zlarini (nomahram erkaklardan) quyi tutsinlar...” oyati nozil bo‘ldi”.

---

Ayollarga xos masalalar. Fotimaxon Sulaymon qori qizi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
10
 
Oyat tafsiridagi tafsilotlar 
Birinchi kuzatish: Alloh taoloning “Ko‘zlarini tiysinlar” va “Nomuslarini qo‘risin” 
so‘zlaridagi hikmat shuki, nomahram ayollarga boqish zino elchisi, yomonliklarning 
boshidir. Nazarlar qalb elchisi bo‘lgani uchun, ko‘ringan manzaralar insonni o‘ziga tortib, 
qiynaydi. Zero, har ko‘rganingni ado etolmaysan, ba’zi ko‘rganlaringga sabr qilolmaysan. 
Zero, qarash bilan mubtalo bo‘lish mumkin. Bundan saqlanmoq qiyin. Ko‘z har narsani 
qalbga yetkazadigan eshikdir, yo‘ldir. Inson bu yo‘l orqali gunohga botadi. Chunki, 
boqish tabassumga, tabassum salomga, salom suhbatga, suhbat kelishuvga, kelishuv 
esa, g‘ayri mashru’ ishga vasila bo‘ladi. 
Ikkinchi kuzatish: Oyatdagi “ko‘zlarini tiysinlar” amri har narsa uchun emas, Alloh taolo 
harom qilgan narsalarga tegishlidir. 
Uchinchi kuzatish: Oyatdagi “Ziynatlarini ochmasinlar” ta’biri ziynatlar taqilgan joylarni, 
shu sababli ziynatlar berkitilishini ifodalaydi.
Zamahshariy aytadilar: “Oyatda ziynat joyining zikr etilishidan hikmat; ziynat joylarni 
berkitish zarurligini ifoda etilishidir. Chunki, Alloh taolo “Ziynatlarini ochmasinlar” deya 
buyurar ekan, aslida ziynat joylarining ochilmasligini qasd etgan, ya’ni, maqsad qilib 
qo‘ygan. Chunki, taqilmagan ziynatlarning ko‘rinishi harom emas. Bu jihatidan 
ziynatlarning ta’qiqlanishiga zarurat yo‘q. Demak, aslida ta’qiqlangani – ziynatlar 
taqiladigan joylardir”.
To‘rtinchi kuzatish: ba’zi olimlarning fikriga ko‘ra, odam ko‘z bilan zavqlangani kabi, 
quloq bilan ham lazzatlanadi. Shuning uchun, Alloh ayollar yurganlarida, “hamda ko‘rinib 
turadigan boshqa ziynatlarini ko‘rsatmasinlar!...” deb buyuradi. Chunki oyoqlar yerga 
urilganda taqilgan ziynatlarning masalan, qo‘ng‘iroqchalarning ovozi eshitiladi. Bu ovoz 
erkaklarga ayol kelganini bildirib, shahvoniy xohishlarini qo‘zg‘aydi. Shu sababdan bu 
oyat ham avvalgi oyatda bo‘lgani kabi ziynat taqilgan a’zolari, oyoqlarining ochilishi 
haromligiga dalolat etadi. Xullas, shahvatni qo‘zg‘aydigan atr-upa, nozli yurish va nozli 
suhbatlashishlar ham ta’qiqlanadi. Chunki, Alloh taolo: “...Bas, sizlar (nomahram