Раздел 1.05 Google Chrome
«Chrome» kesh ham hech qanday muammosiz o‘chiriladi. Birinchi
Agar bilan belgilangan sozlash, borish kerak , kaliti keyin yorlig'ini
«Ilg'or» ni tanlang va bosing «Delete Varaqlash ma'lumotlar.»
Bundan tashqari, brauzer kesh maxsus dasturlar-fayllar yordamida
bilan ketkazilishi mumkin. Vaqtinchalik fayllarni Internet, Dastur
ma'lumotlar va operatsion tizimiga ijobiy ta'sir ko‘rsatadi va qattiq
diskdan ko‘proq joy ozod ro‘yxatga olish kitobi tozalovchi Bundan
tashqari.
Kesh, shunday qilib, sifat jihatidan Kompyuter ish faoliyatini
oshiradi, o‘zini tezlik protsessori huquqi ma'lumot kirish imkonini
beruvchi yuqori tezlikda xotirasi hisoblanadi. kesh ham brauzerlar
tomonidan ishlatiladigan va oddiy tozalash koida talab etiladi.
•
Dastlabki kompyuterlarda xotira juda kichik va narxi baland
bo‘lgan. 1950yillarning oxiridagi eng yaxshi kompyuter IBM-650 ning
xotirasi 2000 ta so‘zga ega bo‘lgan. ALGOL ning 60 ta kompilyatori
1024 so‘z xotirali kompyuterlar uchun ishlab chiilgan. U davr
dasturchilari o‘z dasturini xotiraga joylashtirishni eng asosiy muammo
deb bilganlar va bunga juda ko‘p vaqtlarini sarflaganlar. Ko‘pincha
tezkor algoritmning o‘rniga sekinroq algoritmlarni ishlatishgan, chunki
tezkor algoritm xotirada ko‘p joy egallagan.
•
Bu muammoni hal qilishda asosan tashqi xotiralarga
suyanilgan. Dasturchi dasturni overley deb nomlanuvchi bir necha
qismlarga bo‘lib, xotiraga joylashtirgan. Dasturni to‘liq ishlatish uchun
dastlab 1-overley ishlatilgan, u ishini yakunlagach, 2-overlay va h.k.
dasturchi dasturni overleylarga bo‘lish masalasini va qaysi overley
yordamchi xotiraning qaysi qismida joylashihsi masalasini hal qilgan,
yana asosiy va tashqi xotira o‘rtasida overleylar almashinishini nazorat
qilgan, umuman, bu jarayonni kompyuter ishtirokisiz o‘zi bajargan.
•
Bunday texnologiya juda murakkab bo‘lishiga qaramasdan
ancha vaqt davomida qo‘llab kelingan. 1961-yilda bir guruh olimlar
(Manchester, Angliya) bu jarayonni avtomatik bajarilish uslubini taqdim
etgan. Hozirgi kunda virtual xotira deb nomlanuvchi bu metod 1960-
yillarda ishlab chiqarilgan kompyuterlarda qo‘llanilgan. 1970-yillardan
keyin esa barcha kompyuterlarda joriy qilingan.
Xotiraning sahifali tashkil qilinishi.
•
Manchesterlik olimlar adres maydoni va xotira adresi
tushunchalarini alohidalashni taklif qilishgan. Masalan, 16 bitli adres
maydonli 4096 so‘zli xotiraga ega mashinani qaraymiz. Bu kompyuterda
ishlovchi dastur xotiraning 65 536 ta so‘ziga murojaat qilishi mumkin
(216=65 536). E’tibor bering: adreslanadigan so‘zlar soni adres bitlari
soniga bog’liq bo‘lib, xotiradagi real so‘zlar soniga esa bog’liq emas. Bu
xotiraning adres maydoni 0, 1, 2, 3, …, 65535 dan iborat. Xotira esa
faqat 4096 so‘zni saqlay oladi xolos.
•
Bu yerda 4095 gacha va 4096 dan keyingi adreslar orasida
keskin farqlanish yuzaga kelgan. 4095 gacha foydali adres makoni, 4096
dan keyingilari foydasiz adres makoni deyilgan. Chunki 4096 dan
keyingi adreslar xotiraning real adreslariga mos kelmagan. Adres
maydoni va xotira adresi orasida farqlanish mavjud bo‘lmagan, chunki
ular orasida o‘zaro birxillik munosabati mavjud deb tushunilgan.
•
Adres maydoni va xotira adresini alohidalash g’oyasi
quyidagicha tushuntiriladi. Har bir joriy vaqtda xotiraning 4096 ta
so‘ziga bevosita murojaat qilish mumkin. Bu esa ushbu so‘zlar 0 dan
4095 gacha adresda joylashishi shart degani emas. Masalan, 4096-
adresga murojaat qilinganda xotiraning 0-adresidagi so‘z ishlatilishi,
4097-adresga murojaat qilinganda xotiraning 1-adresidagi so‘z
ishlatilishi, …, 8191-adresga murojaat qilinganda xotiradagi 4095-so‘z
ishlatilishi lozim va h.k. Boshqacha aytganda adresli maydonni haqiqiy
xotira maydonida akslanishi kuzatiladi.
•
1) 4096 dan 8191 gacha so‘zlar diskda joylashadi
•
2) 8192 dan 12287 gacha so‘zlar asosiy xotiraga yuklanadi.
•
3) Adreslarni akslanishi o‘zgaradi. Endi 8192 dan 12287
gacha adreslar asosy xotiradagi 0 dan 4095 gacha yacheykalarga
moslanadi.
•
4) Dasturning bajarilishi davom etadi.
•
Adreslasrni bunday avtomatik yoyish texnologiyasi xotirani
sahifali tashkil qilinishi deyiladi, diskdan o‘qiladigan dastur qismlari esa
sahifalar deyiladi.
•
Adreslarni adres maydonidan xotiraning real adreslariga
akslantirishining yana boshqa murakkabroq usuli ham mavjud. Dastur
murojaat qilishi mumkin bo‘lgan adreslarni virtuall adres muhiti
deyiladi, xotiradagi real adreslarni esa fizik adres muhiti deymiz.
Xotirani taqsimlash sxemasi va sahifalar jadvali virtual adres va fizik
adreslarni o‘zaro moslashtiradi. Diskda to‘liq virtual adres muhitini
saqlash uchun joy yetrali deb hisoblanadi (juda bo‘lmaganda joriy vaqtda
bajarilib turgan qismini).
Dasturlar virtual adres muhitidan so‘zlarni o‘qishi va/yoki virtual
adres muhitiga yozishi mumkin, aslida fizik xotira muhitida bunga joy
bo‘lmasa ham.
Virtual xotira kompyuterning xotirasi katta ekanligi haqida tasavvur
uyg’otadi xolos. Aslida kompyuterning fizik xotirasi ancha kichik
bo‘ladi. Katta hajmli xotira tasavvuri xotiraning sahifli tashkil
qilinishidan kelib chiqqanligini dasturiy vositalar bilan aniqlab
bo‘lmatdi. Xohlagan adresga xohlagan vaqtda murojaat qilinsa,
ma’lumotlar yoki komandalar chiqib kelaveradi. Bu mexanizm shaffof
mexanizm deyiladi.
Virtual adres maydon bir necha bir xil hajmli sahiflarga bo‘linadi.
Odatda ular 512 baytdan 64 Kbaytgacha, kamdam-kam xollarda 4
Mbaytga teng bo‘ladi. Sahifaning hajmi ikkining darajasiga teng bo‘ladi.
Fizik adres maydoni ham teng miqdordagi qismlarga shunday
bo‘linadiki, har bir qism bitta sahifani sig’dira oladi. Asosiy xotiraning
bu qismlari sahifali kadrlar deyiladi.
Sinov savollari?
1. Vertual xotira?
2. Doimiy xotira va tezkor xotira munosabati?
3. Xotira manzili bu?
4. Xotira yacheykalari va manzillari?
Dostları ilə paylaş: |