B1 VİtamiNİ (TİAMİN)

 

 

 

 

 

 

B1 VİTAMİNİ (TİAMİN) 

 

Tiamin  ilk  bulunan  B  vitamini  olduğu  için  B1  vitamini  olarak  isimlendirilmiştir.  Ciddi 

tiamin  eksikliği  beriberi  sendromuna  yol  açmaktadır.  Beriberide  nörolojik  ve  müsküler 

dejenerasyon,  sıvı  birikimi,  kan  basıncı  yüksekliği,  yürüme  zorluğu  ve  kalp  rahatsızlığı 

gelişebilir. 

 

Beriberi Asyada sıktır. Daha çok gemicilerde ve mahkûmlarda rastlanmaktadır. 1890’lerin 

öncesinde  nedeni  bilinmiyordu.  1873’de  Hollandalı  bir  denizci  doktor,  Avrupalı  tayfalarda, 

doğu  Hindistandan  gelen  tayfalara  göre  daha  az  beriberi  saptandığını  fark  etmiş.  Tayfaların 

yediği pirinç miktarı azaldıkça daha az beriberi saptanmış. Doktorlar, beriberiye pirinçteki bir 

toksin  ya  da  enfeksiyon  ajanının  yol  açtığını  düşünmüşler.  Japon  denizci  doktoru  olan 

Takaki,ilk defa beriberinin beslenme bozukluğuna bağlı geliştiğini söylemiştir. Çünkü Japon 

denizcilere  ek  et,  yağsız  süt  ve  meyve  verildiği  zaman  beriberi  sıklığında  azalma  olduğunu 

fark etmiş. Ancak beriberideki diyetin rolünü açık olarak ilk defa Christian Eijkman 1890’da 

bildirmiştir. 

 

Eijkman,  kümes  hayvanlarına  pirinç  yedirildiğinde  beriberi  benzeri  semptomlar 

geliştiğini  fark  etmiştir.  Pirinç  kaldırılınca  beriberi  tedavi  edilebilmiştir.  Bu  ilişkiden  yola 

çıkarak  yeşil  bezelye,  yeşil  fasulye  ve  etin  kümes  hayvanlarındaki  beriberiyi  önlediğini 

görmüş ve gıda maddelerinin beriberiden korumayı sağladığını göstermiştir. 1911’de Casimir 

Frunk,  pirinci  ayrıştırarak  beriberiye  neyin  yol  açtığını  araştırmıştır.  Sonunda  bir  vitamin 

bulmuştur.  Ancak  1926’da  tiamin  tam  izole  edilebilmiş  ve  antiberiberi  vitamini  olarak 

gösterilmiştir.  Günümüzde  pirinç,  tiamin  ve  öğütülürken  kaybettiği  besin  maddelerince 

zenginleştiriliyor.  Ancak  beriberi  Asya’da  özellikle  total  kalorisinin  %80’ni  pirinçten  alan 

kişilerde  hala  sık  gözükmektedir.  Beriberi  ve  diğer  birçok  beslenme  bozuklukları  tam  tahıl 

tüketimi sağlanarak önlenebilinir. 

 

Tam  tahıllar  kompleks  karbonhidratların,  minerallerin,  diyetsel  lif  ve  B  vitaminlerinin 

temel  kaynaklarından  biridir.  Tam  tahılların  protein  içeriği  ve  kalitesi  rafine  edilmiş 

buğdaydan  daha  fazladır.  Tam  tahıldan  zengin  diyet  kanser,  kalp  hastalığı,  diyabet,  varis, 

kolon  kanseri,  inflamatuar  barsak  hastalığı,  hemoroid  ve  divertikülite  karşı  koruyuculuk 

sağlamaktadır. 

 

 

BESİN KAYNAKLARI 

 

Tiaminden  zengin  besinler;  soya  fasulyesi, 

ayçiçeği  çekirdeği,  yer  fıstığıdır.  Tam  tahıllar  ve 

kuruyemişler de iyi birer tiamin kaynağıdır. Tiamin 

alokole,  sülfata  ve  kahve  ve  siyah  çayda  olan 

tanene  çok  duyarlıdır.  Bu  bileşikler,  tiamini 

parçalayıp  etkisiz  hale  getirir.  Tiamin  ayrıca  çiğ 

balık ve kabuklu deniz ürünlerindeki bir faktöre de 

duyarlıdır. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 

 

 

 

 

Besinlerin Tiamin İçeriği (mg/100g) 

Buğday tohumu 

2.01 

Bezelye 

0.74 

Ayçiçeği çekirdeği 

1.96 

Kepek ekmeği 

0.72 

Çam fıstığı 

1.28 

Yulaf ezmesi 

0.60 

Yer fıstığı 

1.14 

Fındık 

0.46 

Soya fasulyesi 

1.1 

Mısır unu 

0.38 

 

 

EKSİKLİK SEMPTOM ve BULGULARI 

 

Ciddi  tiamin  eksikliği  beriberi  hastalığına  neden  olur.  Alkolikler  dışında  ciddi  tiamin 

eksikliğine pek rastlanmasa da özellikle yaşlı insanlar 1.5 mg/gün’den az tiamin alırlar. Ilımlı 

eksiklikte  yorgunluk,  depresyon,  ayakta  karıncalaşma  ve  uyuşma  ve  kabızlık  gelişir. 

Alkoliklerde tiamin eksikliği, ciddi bir nörolojik sorun olan; Werniki-Korsakof Sendorumuna 

yol açabilir. 

 

GÜNLÜK ÖNERİLEN DOZ 

GRUP 

Miligram 

<6 ay 

0.3 

6-12 ay 

0.4 

1-3 yaş 

0.7 

4-6 yaş 

0.9 

7-10 yaş 

1 

11-14 yaş erkek 

1.3 

15-50 yaş erkek 

1.5 

>51 yaş erkek 

1.2 

11-50 yaş bayan 

1.1 

>51 yaş bayan 

1 

Gebeler 

1.5 

Süt emzirenler 

1.6 

 

 

Faydalı  Etkileri  :  Tiamin  enerji  üretimi,  karbonhidrat  metabolizması,  sinir  hücrelerinin 

fonksiyonu için gerekli olan tiamin pirofosfataz enziminin kofaktörüdür. 

 

TEMEL KULLANIM ALANLARI 

 

Tiaminin  temel  kullanım  alanı  özellikle  diyabet,  Krohn  hastalığı  ve  Mültıpl  Sklerozu 

olanlarda  tiamin  eksikliği  oluşmasını  önlemektir.  Ayrıca,  yaşlılarda  ve  Alzheimer  hastalığı 

olanlarda zihinsel fonksiyon bozukluklarını önleme ve tedavi etmekte kullanılır. Fetinoin alan 

epileptik hastalarda da kullanılır. 

 

Tiamin  beyinde  enerji  üretimi  için  mutlak  gereklidir.  Tiamin  eksikliğinde,  mental 

fonksiyonlarda bozulma ve ciddi eksiklikte ise psikoz gelişir. Psikiatri servisine yatırılanların 

% 30’dan fazlasında tiamin eksikliği saptanmıştır. 

 

Tiamin  beyinde  farmakolojik  etkileri  de  vardır.  Hafızada  görevli  asetilkolin  gibi 

nörotransimitterleri taklit eder. Alzheimer hastalarında, beynin çeşitli bölgelerinde asetilkolin 

 

 

 

2 

 

 

 

aktivitesinde ciddi azalma ortaya çıkar. Tiamin beyinde asetilkolinin etkisini hem arttırır hem 

de taklit eder. Bu etki; Alzheimer hastalarına ve yaşa bağlı mental fonksiyonları bozulanlara 

3-8  g/gün  tiamin  verilmesinin  mental  fonksiyonları  düzelttiğini  gösteren  klinik  çalışmaları 

açıklıyor. 

 

Fenitoin alan epilepsi hastalarında da tiamin desteği ile mental fonksiyonlarda düzelme 

görülüyor. Bir çalışmada, dört yıldan fazla süredir fenitoin alan 72 epilepsi hastası dört gruba 

ayrıldı. Bir gruba sadece plasebo, diğer gruba 5 mg folik asit, diğerine 50 mg tiamin ve son 

gruba  da,  her  iki  vitamin  de  verildi.  Çalışma  altı  ay  sonra  sonuçlandırıldı.  Sonuçlara  göre 

tiamin IQ testlerinde mental fonksiyonları düzeltirken, folik asit etkisiz bulundu. 

 

 

DOZ ARALIĞI 

 

Genelde 50-100 mg/gün tiamin alımı uygun ve güvenilirdir. Alzheimer hastaları veya 

yaşa bağlı mental bozukluk gelişenlerde önerilen doz ise, 3-8 g/gün’dür. 

 

Tiamine bağlı toksisite bildirilmemiştir. 

 

ETKİLEŞİMİ 

 

Magnezyum, tiaminin aktif formuna dönüşümü için gereklidir. Alkol, fenitoin ve bazı 

ilaçlar tiamini inhibe ederler. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3