Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti
Yüklə 1,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Jinoyatlarning ideal majmui – bir necha jinoyatlarning konstruktiv
tarkibiy qismi bo‘lib, bunda bir qilmish bilan bir vaqtning o‘zida ikki yoki undan ortiq jinoyatlar sodir etiladi, aniqroq qilib aytganda, ikki yoki undan ortiq jinoiy oqibatlar yuzaga keladi. Bunda shaxs bir harakat bilan ikkita jinoyat sodir etayotganligi haqida gapirish o‘rinlidir. Masalan, shaxs o‘ch olish maqsadida qo‘shnisining uyiga uning mulkini nobud qilish va qarindoshlarini hayotdan mahrum etish yoki ularga og‘ir tan jarohati yetkazish niyatida o‘t qo‘yadi. Bunday holda shaxs ikki jinoyat sodir etmoqda: o‘zganing mulkini yo‘q qilayapti (JK 173-moddasi) va odam o‘ldirmoqda (JK 97-moddasi) yoki og‘ir tan jarohati yetkazayotir (JK 104- moddasi). Sud-tergov amaliyotida jinoyatlar majmuining mazkur turi jinoyat ideal majmuiga qaraganda ko‘proq uchraydi. Jinoyatlar ideal majmuida sodir etilgan jinoyatlarni kvalifikatsiya qilish jinoyatlar real majmuidagiga qaraganda murakkabroqdir. 1 Қаранг: Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2004 йил 24 сентябрдаги «Қасддан одам ўлдиришга оид ишлар бўйича суд амалиёти тўғрисида»ги 13-сонли қарори, 16-банд, 2-хатбоши // Тўплам, 2- жилд. – 198-б. 362 Jinoyatlar ideal majmui qonun chiqaruvchi tomonidan maxsus normalarda inobatga olinmagan hollarda sodir etilgan qilmish JK maxsus qismining bir necha moddalari bo‘yicha kvalifikatsiya qilinadi. Yuqorida keltirilgan misol aynan qonun chiqaruvchi tomonidan inobatga olinmagan jinoyatlar ideal majmui hisoblanadi. Qonun chiqaruvchi tomonidan jinoyatlar ideal majmui maxsus normada inobatga olingan hollarda sodir etilgan qilmish JK Maxsus qismining faqat shu normasi bo‘yicha kvalifikatsiya qilinadi. Qonun chiqaruvchi tomonidan maxsus normada inobatga olingan jinoyat ideal majmuiga JK 102-moddasi bo‘yicha ehtiyotsizlik natijasida odam o‘ldirish belgilari bo‘yicha qo‘shimcha kvalifikatsiya qilishni talab etuvchi o‘limga olib kelganlik fakti mavjud bo‘lishiga qaramay, JK 104- moddasi 3-qismining «d» bandi bilan qamrab olingan jabrlanuvchining o‘limiga olib kelgan qasddan tanaga og‘ir shikast yetkazish misol bo‘la oladi. Jabrlanuvchiga tanosil kasalligini yuqtirish bilan birga ro‘y bergan va JK 118-moddasi 3-qismining «d» bandi bilan qamrab olingan holda nomusga tegishni (og‘ir oqibatlarga olib kelgan nomusga tegish) ham shunga o‘xshash misol sifatida keltirib o‘tish mumkin. Xuddi shunday, O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining rahbariy tushuntirishlariga ko‘ra, «agar jinoyatlardan biri boshqasini sodir etish vositasi yoki usuli bo‘lib, har ikkala jinoyat belgilari Jinoyat kodeksi tegishli moddasi dispozitsiyasida ko‘rsatilgan bo‘lsa, qilmish Jinoyat kodeksining faqat og‘irroq jinoyat uchun javobgarlik belgilovchi bitta moddasi bilan kvalifikatsiya qilinishi kerak. Bunda qilmishni yengilroq jinoyat uchun javobgarlikni nazarda tutuvchi modda bilan qo‘shimcha kvalifikatsiya qilish talab etilmaydi (masalan, xizmat mavqeidan foydalangan holda bojxona to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzish faqat JK 182-moddasi ikkinchi qismi «g» bandi bo‘yicha kvalifikatsiya qilinishi lozim)» 1 . «Agar qonunning bitta normasida jinoyat natijasida kelib chiqadigan turli ijtimoiy-xavfli oqibatlar nazarda tutilmagan bo‘lsa, qilmish jinoyatlar 1 Қаранг: Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2008 йил 15 майдаги «Бир неча жиноят содир этилганда қилмишни квалификация қилишга доир масалалар тўғрисида»ги 13-сонли қарори, 10- банд //Тўплам, 2008 й., 3-сон. – 14-б. 363 majmui sifatida Jinoyat kodeksining bevosita har bir obyektga ziyon yetkazilishi uchun javobgarlikni nazarda tutuvchi tegishli moddalari bilan kvalifikatsiya qilinishi kerak» 1 . «Amaldagi qonunlarga muvofiq savdo faoliyatining ayrim turlari bilan shug‘ullanish uchun maxsus ruxsatnoma (litsenziya) talab qilinadi. Bunday ruxsatnomaning yo‘qligi Jinoyat kodeksining 190-moddasi bo‘yicha javobgarlikni yuzaga keltiradi. Agar bunda aybdorning savdo faoliyatini faqat ruxsatnoma (litsenziya)siz amalga oshiribgina qolmay, balki ro‘yxatdan o‘tishdan ham bo‘yin tovlaganligi aniqlansa, uning harakatlari Jinoyat kodeksining 188- va 190-moddalari majmui bilan kvalifikatsiya qilinmog‘i lozim» 2 . Jinoyatlarning ideal majmuini jinoyat-huquqiy normalar Yüklə 1,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|