Mövzu 4: Fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılması üsulları
Yüklə 95,37 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
MÖVZU 4:Fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılması üsulları. Qəza və təbii fəlakət nəticələrinin aradan qaldırılması dövründə yaranan şəraitdən, obyektlərdən istifadə olunması müddətinden, dağıntıların xarakterinden ve-hoçminden ilin fəslindən və havanın proqnozundan, eləçə də bərpa işlərinin yerinə yetirilməsi ücün ayrılmış qüvvə, vasite ve vaxtdan asılı olaraq, bərpa işlərinin üç növü olur: qısamüddətli, müvəqqəti və əsaslı bərpa işləri.Bunlardan əlavə, bir sıra mətbu mənbələrdə göstərilir ki, bəzi hallarda təcili və ya təxirəsalınmaz qəza-bərpa növlü işlərdən də istifadə edilə biler ve bele işter diger növ bərpa iş ərindən əvvəl icra edilir. Məsələn, belə qısamüddətli və təcili bərpa işləri: binaların, qurğuların və mühəndis şəbəkələrinin bərpası zamanı zədələnmə ocağını məhdudlaşdırmaq məqsədile; yolların bərpası zamanı isə - oradan bərpa işlərinə göndərilən texnikanın keçmişini təmin etmək ücün; xilasetmə və digər təxirəsalınmaz işlərin gedişində yerinə yetirilə bilər.Qəza və ya təbii fəlakət nəticələrinin aradan qaldırılmasında obyektin bərpası qısamüddətli və ya müvəqqəti xarakterli ola bilər.Bəzi hallarda belə işlər ardıcıl surətdə icra edilir. Qısamüddətli bərpa müvəqqəti bərpanın bir növü hesab edilir; bu, müvəqqəti bərpadan əvvəl, davam etmekde olan təbii felakət şəraitində yerinə yetirilən və müvəqqəti bərpaya nisbətən texniki cəhətdən kənar təmin olunan berpa növüdür. Təbii fəlakətlərlə təcili mübarizə şəraitində adətən, əsaslı bərpa işləri aparılmır. Əsaslı bərpa ancaq təbii fəlakətin təsiri qurtarandan sonra onun netiçələri aradan qaldırılarkən yerinə yetirilir. Borpanın növü yuxarı təşkilatın, nazirliyin, baş idarənin, ərazi orqanlarının qərarı ilə müəyyən edilir. Dağılmış obyektin qısamüddətli berpası bu obyektlerin qısa müddət istismarı ücün ve ya ondan bir defe istifade etmek meqsədilə aparılır. Belə hallarda sadə konstruksiyalardan istifade olunmasına və qurğuların qismən bərpa edilməsinə, məsələn, yalnız zirzəmi binaların bərpa edilməsinə, pəncərə yerlərinin taxta lövhələrlə berkidilməsinə (lövhelerin arasına torpaq doldurmaqla), yol və körpülərin ancaq birtərəfli hərəkət ücün bərpa edilməsinə, körpünün zə- dəlenmiş konstruksiyalarında dayaqlarla güçlendirmeye, tayyare limanlarında uçuş-eniş zolaqlarının bütün eni ve uzunu boyu deyil, yalnız tək-tək təyyarələrin uçuşu ve enişi ücün bərpa olunmasına və ya bu məqsəd ücün avtomobil yolunun uyğunlaşdırılmasına icazə verilir. Qısamüddətli bərpa işləri, adətən, əlaltı materiallardan və yığılıb-sökülen konstruksiyalardan istifadə olunmaqla aparılır. Bu zaman belə bərpa işlərinin icra müddəti - saatlarla, bu cür bərpa olunan obyektlərin fəaliyyət müddəti isə günlerle hesablanır. Qısamüddətli bərpanın əsas xüsusiyyəti - işlərin icrasının təcili xarakter daşıması, bərpa olunan konstruksi-yaların isə qısamüddətli istismar ücün nəzərdə tutulmasıdır.Dağılmış obyektin daimi və ya müvəqqəti bərpası ise zadelənmiş qurğuları qismən (və bəzi sadələşdirmə yolu ilə) bərpa edərək obyektin xeyli bir müddət fəaliyyət göstərməsinə nail olmaq ücün aparılır. Məsələn, binanın ancaq bir neçə mertebesinin bərpa olunması, yaxud deformasiyaya uğramış yol örtüyünün bütünlükdə deyil, bəzi sahələrinin qaydaya salınması bu qabildəndir. Belə işlər müvəqqəti konstruksiyalardan və əvvəlcədən hazırlanan materiallardan istifadə edilməklə yerinə yetirilir. Bele hallarda bərpa edilmiş obyektlerin fəaliyyət müddəti istifade edilen materiallardan asılı olur və bir necə ay təşkil edə bilər. Obyektlərin əsaslı bərpası onların daimi istismarını təmin etmək ücün yerinə yetirilir. Bu zaman qurğunun qısa müddətdə mənəvi cəhətdən köhnəlməsinin qarşısını almaq məqsədilə qurğuları yenidən qururlar (modernleşdiririor). Dağıdılmış nadir ve tarixi əhəmiyyətli obyektlər lazımi hallarda restavrasiya edilib əvvəlki şəklinə salınır. İşlərin icrasında zavodlarda hazırlanan yığma konstruksiyalardan istifadə olunur. İşlərin icrası aylarla davam edir. Bərpa edilmiş obyekt on illərlə istismar ücün nəzərdə tutulur. Əsaslı bərpa sənaye qəzaları və təbii fəlakət nəticələrinin tamamilə aradan qaldırılması prosesində qurğuların bərpa edilmesinin əsas növüdür.Təbii fəlakətlərlə mübarizə və müxtəlif qəzaların məhdudlaşdırılması işləri aparılarkən berpa işlərinin icrasını çətinləşdirən xüsusi şərait amilləri aşağıdakılardan ibarətdir: işlərin qısa müddət- de yerinə yetirilmesi lüzumu; işlərin icrası layihəsinin (IL) və əvvəlcədən hazırlanmış tikinti meydancasının olmaması; ərazinin zəhərlənməsi ehtimalı və təbii fəlakətlərin davam edən təkrar təsiri. Yüklə 95,37 Kb. Dostları ilə paylaş:
|