6. İstehsal əsas fonlarından istifadənin yaxşılaşdırılması yolları
1. Cəmiyyətin sosial-iqtisadi inkişafının maddi əsasını təşkil edən ictimai
istehsal iş qüvvəsinin, əmək predmetlərinin və əmək vasitələrinin müxtəlif
kəmiyyət nisbətlərində və kombinasiyalarda birləşdirilərək insanların tələbatlarını
ödəmək üçün maddi nemətlərin yaradılması prosesidir.
Əmək vasitələri dəyər ifadəsində istehsal əsas fondları adlanır. Başqa sözlə,
əsas fondlar istehsal prosesində uzun müddət və bütövlükdə-bütün ünsürləri
birlikdə-iştirak edən, öz natural formasını ömrü boyu saxlayan və dəyərini istehsal
edilən məhsulun üzərinə-köhnəlmə dərəcəsindən asılı olaraq-hissə-hissə keçirən
əmək vasitələrinin maddi-texniki deyil, dəyərlə ifadə olunmuş formasıdır.
İstehsal əsas fondlarının tərkibinə yalnız istehsal prosesinə cəlb edilmiş və
müəyyən funksiyaları yerinə yetirən əmək vasitələri daxil edilir.
Firmanın əsas fondları istehsal əsas fondları və qeyri-istehsal əsas fondlarına
bölünür. İstehsal əsas fondlarına bilavasitə istehsal prosesində iştirak edən, yaxud
onun həyata keçirilməsinə yardım göstərən əmək vasitələri daxil edilir. Qeyri-
istehsal əsas fondlarına isə müəssisənin ixtiyarında olan mənzil fondları, mədəni-
məişət xidmətinin (klublar, uşaq bağçaları, səhiyyə məntəqələri, istirahət
düşərgələri və s.) binaları, qurğuları və s. aid edilir.
Qüvvədə olan təsnifata görə firmanın və müəssisənin əsas fondları öz
təyinatları, istehsaldakı funksiyaları və maddi məzmunlarına görə aşağıdakı kimi
qruplaşdırılır.
“Binalar”. Bu qrupa istehsal prosesinin həyata keçirilməsi üçün zəruri şərait
yaradan, müxtəlif maşın və mexanizmləri xarici mühitin təsirlərindən qoruyan,
işçilər üçün istehsal meydançası verən və habelə yaşayış və sosial-mədəni xidmət
təyinatlı memarlıq tikinti obyektləri aiddir.
“Qurğular”. Bu qrupa əmək predmetlərinin (xammal, material,
yarımfabrikatlar və s.) emalı ilə bilavasitə əlaqəsi olmayan, lakin istehsal
prosesindən müəyyən funksiyaları icra etmək üçün şərait yaradan mühəndis-tikinti
obyektləri aiddirlər.
Dostları ilə paylaş: 
