Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir li Örne
Yüklə 263,59 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hipotez 1: T Testi Sonuçları Cinsiyet N Ortalama Std.Sapma Ser.Der. T P
- Hipotez 3: One-Way Anova Sonuç Tablosu Varyans Kayna ğı s.d. Kareler Toplamı Kareler Ort.
- Gruplariçi
- Hipotez 4: One-Way Anova Sonuç Tablosu Varyans Kayna ğı s.d. Kareler Toplamı Kareler Ort.
- Bu ara ştırma a şa ğıdaki şekilde geli ştirilebilir
|
33 %32.5 1 %1 25 %24.5 27
%26.5 103 %100 28
%28.5 40 %41 5 %5.5 15 %15.5 9 %9.5 97 %100 200 9-Kadınların yükselmelerine erkeklerin engel oluşturması 18 %17.5
35 %34 9 %8.5 22 %21.5 19
%18.5 103 %100 8 %8.5 19 %19.5 10
%10.5 37 %38 23
%23.5 97 %100 200 10-Kadınların Yöneticilik ve Liderlik özelliklerinin sınırlı olması 14
%13.5 32 %31.5 10
%9.5 33 %32 14
%13.5 103 %100 30
%30.5 42 %43 5 %5.5 17 %17.5 3 %3.5 97 %100 200 11-Eşlerin yada Aile büyüklerinin kadınların çalışmasına izin vermemesi 7 %6.5 18 %17.5 11
%10.5 46 %45 21
%20.5 103 %100 6 %6.5 19 %19.5 10
%10.5 46 %47 16
%16.5 97 %100 200 12-Kadınların birbirlerini çekememeleri 9 %8.5 17 %16.5 9 %8.5 31 %30.5 37
%36 103 %100 11
%11.5 36 %37 10
%10.5 21 %21.5 19
%19.5 97 %100 200 E. Örücü & R. Kılıç & T. Kılıç / Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir li Örneği
Araştırmamızın altıncı sorusu olan “Dünyada başarılı kadın modellerin sayısının az olması Onların iş yaşamında üst Kademe görevlere Gelememelerinin nedenlerindendir” sorusuna Araştırmaya katılan 200 kişiden % 43’ü Katılmıyorum Yönünde görüş belirtmiştir. Kararsızların oranı ise %14,5’tir. Katılanların Oranı ise % 42,5’tir. Bu soruya verilen cevapların yüzdelik dağılımına göre Katılmıyorum diyenlerin oranı Katılıyorum diyenlere göre daha fazladır. Fakat fazlalık sadece %0,05 kadardır. Verilen cevaplara baktığımızda “Dünyada Başarılı Kadın modellerin az olmasının Kadınların yükselmelerinde bir engel teşkil etmediği sonucuna varılmıştır.
Araştırmamızın yedinci sorusu olan “Kadınların erkekler kadar yöneticiliği istememeleri Onların iş yaşamında üst Kademe görevlere Gelememelerinin nedenlerindendir” sorusuna Araştırmaya katılan 200 kişiden % 58’i Katılmıyorum Yönünde görüş belirtmişlerdir. Kararsızların oranı ise %12,5’tir. Bu yüzdelik oranlara baktığımızda Kadınlarında Erkekler Kadar yöneticiliği istedikleri sonucuna ulaşılacaktır.
Araştırmamızın sekizinci sorusu olan “Kadınlar yaratılış gereği kişisel bakım ve zarafet konusunda çok zaman harcamaları iş yaşamına odaklanmalarını azaltır. Onların iş yaşamında üst Kademe görevlere Gelememelerinin nedenlerindendir” sorusuna Araştırmaya katılan 200 kişiden % 59’u Katılmıyorum yönünde görüş belirtmişlerdir. Kararsızların oranı ise % 3’tür.
Araştırmamızın Dokuzuncu sorusu
olan “Kadınların yükselmelerine erkeklerin engel oluşturması; Kadınların iş yaşamında üst Kademe görevlere Gelememelerinin nedenlerindendir” sorusuna Araştırmaya katılan 200 kişiden % 50,5’i Katılıyorum Yönünde görüş belirtmişlerdir. Kararsızların oranı ise % 9,5 tir.
Araştırmamızın onuncu sorusu olan “Kadınların Yöneticilik ve Liderlik özelliklerinin sınırlı olması Onların iş yaşamında üst Kademe görevlere Gelememelerinin nedenlerindendir” sorusuna Araştırmaya katılan 200 kişiden % 59’u Katılmıyorum yönünde görüş belirtmişlerdir. Kararsızların oranı ise %7,5 tir.
Araştırmamızın onbirinci sorusu olan “Eşlerin yada Aile büyüklerinin kadınların çalışmasına izin vermemesi Kadınların iş yaşamında üst Kademe görevlere Gelememelerinin nedenlerindendir” sorusuna Araştırmaya katılan 200 kişiden % 64,5 Katılıyorum yönünde görüş belirtmişlerdir. Kararsızların oranı ise % 10,5’tir.
Araştırmamızın onikinci sorusu olan “Kadınların birbirlerini çekememeleri Onların iş yaşamında üst Kademe görevlere Gelememelerinin nedenlerindendir” sorusuna Araştırmaya katılan 200 kişiden % 54’ Katılıyorum yönünde görüş belirtmişlerdir. Kararsızların oranı ise % 9,5’ tir.
Yönetim ve Ekonomi 14/2 (2007) 117-135
131 2. ARAŞTIRMA H POTEZLER N N ANAL Z Araştırmamızın hipotezlerini test etmek için Bağımsız örneklemler t testi (Independent Samples Test) ve tek yönlü Varyans Analizi (One-Way Anova) kullanılmıştır. lk iki hipotez için Bağımsız örneklemler t testi kullanılmıştır. Bağımsız örneklemler t testi; birbirinden bağımsız iki grubun veya örneklemin bağımlı bir değişkene göre ortalamalarının karşılaştırılarak, ortalamalar arasındaki farkın belirli bir güven düzeyinde (% 95, %99 gibi) anlamlı (önemli) olup olmadığını test etmek için kulanılan istatistiksel bir tekniktir (Ural ve Kılıç, 2005:172).
103
3,0097 1,31727
Bayan 97
2,1856 1,14864
198 4,704
0,000
Hipotez 1, %5 anlamlılık düzeyinde p=0,000 olup p<0.05 değerinden küçük olduğu için istatistiksel açıdan anlamlı derecede farklılık göstermektedir ve H1 hipotezi KABUL edilmiştir. Kadınların liderlik ve yöneticilik özelliklerinin sınırlı olması, kadınların üst düzey yönetici pozisyonuna gelememelerine engeldir görüşü cinsiyete göre anlamlı derecede farklılık göstermektedir. 5’li likert ölçeğine göre yapılan uygulamanın istatistiksel analizine göre kadınların “liderlik ve yöneticilik özelliklerinin sınırlı olduğu” görüşüne bayanlar 2,1856 ortalama ile katılmama yönünde görüşlerini belirtirken, erkeklerin ortalama görüşü 3,0097 dir ve katılma yönünde eğilim göstermektedir. H2: “Erkeklerin engel olmasının; kadınların iş yaşamında üst düzey pozisyonlara gelememesine etkisi vardır görüşü cinsiyete göre anlamlı derecede farklılık göstermektedir”. Hipotez 2: T Testi Sonuçları Cinsiyet N Ortalama Std.Sapma Ser.Der. T P Erkek 103
2,8932 1,41
Kadın 97
3,4948 1,27
198 -3,153
0,002 Hipotez 2, %5 anlamlılık düzeyinde p=0,002 olup p<0.05 değerinden küçük olduğu için istatistiksel açıdan anlamlı derecede farklılık göstermektedir ve H2 hipotezi KABUL edilmiştir. Erkeklerin engel olmasının kadınların iş E. Örücü & R. Kılıç & T. Kılıç / Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir li Örneği
yaşamında üst düzey pozisyonlara gelememesinde etkisi vardır görüşü erkekler ve kadınlar açısından anlamlı derecede farklılık göstermektedir. Erkeklerin ortalama yanıtları 2,89 ile bu görüşe katılmama yönünde eğilim gösterirken, kadınların 3,49 ortalama ile bu görüşe katıldıkları istatistiksel açısından ortaya konulmaktadır. Bu sonuca göre kadınların erkeklerin görüşünden farklı olarak, üst düzey pozisyonlara gelmelerinde erkeklerin engel olduğu görüşü ortaya çıkmaktadır.
Araştırmanın 3.ve 4. hipotezi için Tek Yönlü Varyans Analizi (One-Way Anova) testi kullanılmıştır. Tek yönlü varyans analizi, bağımsız üç veya daha fazla örneklem ortalaması arasındaki farkın sıfırdan anlamlı bir şekilde farklı olup olmadığını test etmek üzere uygulanır (Bayram, 2004:99-100).
199
383,795
4 20,383 5,096 Gruplariçi 195
363,412 1,864
2,734 ,030 Hipotez 3, %5 anlamlılık düzeyinde p=0,030 olup p<0.05 değerinden küçük olduğu için istatistiksel açıdan anlamlı derecede farklılık göstermektedir ve H3 hipotezi KABUL edilmiştir. Kadınların birbirlerini çekememeleri (kraliçe arı sendromu) kadınların iş yaşamında üst kademe görevlere gelememelerinin nedenlerindendir görüşü çalışanların eğitim durumuna göre istatistiksel açıdan anlamlı derecede farklılık göstermektedir
olması; onların üst düzey yöneticilik pozisyonlarına yükselmelerini, engellemektedir görüşü çalışanların yaş durumuna göre anlamlı derecede farklılık göstermektedir”. Hipotez 4: One-Way Anova Sonuç Tablosu Varyans Kaynağı s.d. Kareler Toplamı Kareler Ort. F P Genel 199
250,780
4 22,027
5,507 Gruplariçi 195
228,753 1,173
4,694 ,001
Yönetim ve Ekonomi 14/2 (2007) 117-135
133 Hipotez 4, %5 anlamlılık düzeyinde p=0,001 olup p<0.05 değerinden küçük olduğu için istatistiksel açıdan anlamlı derecede farklılık göstermektedir ve H4 hipotezi KABUL edilmiştir. Kadınların üstlendikleri birçok ailevi sorumluluklarının olması; onların üst düzey yöneticilik pozisyonlarına yükselmelerini, engellemektedir görüşü çalışanların yaş durumuna göre istatistiksel açıdan anlamlı derecede farklılık göstermektedir.
Türkiye’de ve Dünyada çalışma yaşamındaki kadınların sayısı giderek artmaktadır. Bu durum yöneticilik pozisyonunda da kadın çalışanların artması ile sonuçlanması beklenmektedir. Ancak kadın çalışanların üst düzey yönetici pozisyonuna yükselmelerinde bir takım engellerin olduğu herkes tarafından kabul edilen bir gerçektir. Bu engeller genel çerçevede “cam tavan” olarak adlandırılmaktadır. Çalışmada kadın çalışanların kariyer gelişimindeki engelleri tespit etmek amacıyla Balıkesir ilinde yapılan anket uygulaması sonucu aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır. • Kadınların liderlik ve yöneticilik vasıflarının sınırlı olmasının, onların üst düzey yöneticilik pozisyonlarına gelememelerinde engel teşkil ettiği görüşü Kadınlar ve Erkekler tarafından farklı şekilde değerlendirilmiştir. Kadınlar bu soruya katılmıyorum yönünde görüş belirtirken; Erkekler ise Katılıyorum yönünde görüş belirtmişlerdir • Toplumsal olgular çerçevesinde kadına biçilen rolde ailevi sorumlulukların fazla olması, kadınların kariyer gelişimlerini olumsuz etkilediği konusunda ankete katılan 200 kişinin % 74’ü katılıyorum yada kesinlikle katılıyorum cevabını verdikleri görülmüştür.. Kadının hem aile içerisindeki rollerini yerine getirmesi, hem de iş yaşamında yöneticilik pozisyonundaki yoğun çalışma temposuna ayak uydurmasının zorluğu, kadınların kariyer gelişiminde engel teşkil etmektedir. Ayrıca kadınların doğum zamanlarında annelik görevlerinin ağır basması, belli bir süre iş ortamından uzak olmasına neden olmakta, bu durum da kariyer açısından kadınları olumsuz yönde etkilemektedir. • Kadın
yöneticilerin, hemcinslerinin üst düzey
yönetici pozisyonlarına gelmelerini istememesi (kraliçe arı sendromu), kadınlar arasında kariyer yarışının kıskançlık ve çekememezliklere sebep olması kadınların üst düzey yönetici pozisyonuna yükselmesinde en önemli engellerden birisidir. Bu konuda literatürde, daha önceki yapılan çalışmalarda da “kraliçe arı sendromu”nun kadınların kariyerlerini olumsuz yönde etkilediği bulgularına ulaşılmıştır. Kadınların iş hayatındaki üst düzey pozisyonlara, erkekler kadar hakim olamamalarının altında yatan nedenlere baktığımızda; yaptığımız araştırmada yer verdiğimiz sorulardan da anlaşılacağı gibi, önümüze çeşitli faktörler çıkmaktadır. Bu faktörlerin en önemlilerinden birisi; Kadınlar çalışma yaşamına girerken toplumsal beklentilerle, çalışma yaşamının bağdaşmaması gibi çeşitli nedenlerden ötürü engellerle karşılaşmaktadırlar. Tarihi süreç içerisinde kadınlara çeşitli roller ön görülmüş ve bu rollerin yapılması kadınların görevi haline gelmiş. Bu konu dünyanın bütün toplumlarında
E. Örücü & R. Kılıç & T. Kılıç / Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir li Örneği
hemen hemen paralellik göstermektedir. Örneğin çocuk bakımı, ev temizliği, yemek hazırlamak gibi bazı görevler kadınlara yüklendiği için kadınlar bu görevlerden kurtulup iş hayatına odaklanmaları nispeten zor olmaktadır. Gene insanlığın geçmişine baktığımızda kadınlar Dünya’nın değişim gösterdiği dönemlerde önemli savaşlarda, keşiflerde, icatlarda hep arka planda kalmışlardır. Dünya’ya her zaman erkekler yön vermiştir. Belki de kadınların arka planda kalmaları ve aile içindeki bazı görevleri kabul etmeleri onların karakteristik özelliğinden kaynaklanmaktadır. Bu konuda psikolojik ve sosyolojik araştırmalar yapılabilir. Yukarıdaki nedenlerin dışında, Çalışan kadınların, eşine ve çocuklarına karşı sorumlulukları, iş nedeniyle uzun seyahatler ve eğitimler, uzayan toplantılar ve şirket yemekleri de genellikle kadın yöneticilerin karşılaştıkları sorunlardan bazılarıdır.
Kadınların ve erkeklerin karakteristik özelliklerinin sınıflamasına yardımcı olan bir anket geliştirilir. Ayrıca mesleklerin gerektirdiği işgören özellikleri tanımlanır. Hangi mesleklerde kadınların daha başarılı oldukları yada hangi mesleklere yatkın oldukları belirlenebilir. Ayrıca sadece üst yönetimlere gelmiş kadınlara yönelik bir araştırma yapılıp iş hayatlarının, aile hayatlarını ne yönden etkilediği yani rol çatışması yaşayıp yaşamadıkları araştırılabilir. KAYNAKÇA APPOLD S. J., SIENGTHAI, S.,KASARDA J.D. (1998), “The Employment of Women Managers and Professionals in an Emerging Economy: Gender Inequality as an Organizational Practice”, Administrative Science Quarterly, Vol. 43, No. 3. ANADOLU AJANSI (4 Ekim 2007) “Kadınların ş
Gücüne Katılım Oranı Geriledi”http://haber.tnn.net/haber_detay.asp?ID=1850539&cat=cah (Erişim Tarihi:10.07.2007) ARBAK Y., KABASAKAL, H., KATRINLI, A.E., ÖZMEN, O.T., ve ZEYTINCIOĞLU , I.U., (1994), “Women Managers In Turkey:The Impact Of Personalities And Leadership Styles” Yayınlanmamış Makale. AYCAN, Zeynep (2004), Üç Boyutlu Cam Tavan: Kadınların Kariyer Gelişiminde Kim,Kime, Neden Engel Oluyor?, www.anneyiz.biz/haber/haberdtl. php?hid=1809 (07.03.2007) BAJDO, L.M. and W. D.MARCUS (2001),“Perceptions Of Organizational Culture And Women's Advancement In Organization: A Cross-Cultural Examination”, Sex Roles, Vol:45, No:5/6 BERBEROĞLU, G.N. ve F.MAV Ş, (1990) Türk Bankalarında Görev Yapan Kadın Yöneticilerle lgili Bir Durum Değerlendirmesi, Anadolu Üniversitesi BF. Eskişehir BAYRAM, Nuran (2004), Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi, Ezgi Kitabevi, Bursa. CRAMPTON, S. M . ve M. M SHRA, (1999), “Women in management” Public Personnel Management, Vol: 28,No: 1; ERGENEL , A.ve C.,AKÇATEPE (2004), “Bankacılıkta Cam Tavan:Kadın ve Erkeklerin Kadın Çalışanlar ve Kadınların Üst Yönetime Yükseltilmelerine Yönelik Tutumları”, Hacettepe Üniversitesi, BF Dergisi, Cilt 22, Sayı 2. ILO (8 Mart 2007) “Kadın stihdamında Küresel Egilimler” http://www.ilo.org/public/turkish/region/eurpro/ankara/press/2007-2.pdf (Erişim Tarihi:10.07.2007) ILO (2003), www.ilo.org/public/english/support/publ/pdf/btgc.pdf Yönetim ve Ekonomi 14/2 (2007) 117-135
135 KABASAKAL, H., BOYACIGILLER, N., and ERDEN, D. (1994), “Organizational Characteristics as Correlates of Women in Middle and Top Management” Boğaziçi Journal: Review of Social, Economic, and Administrative Studies, 8 (1-2). KALAYCIOĞLU, E ve B. TOPRAK,(2004), ş Yaşamı, Üst Yönetim ve Siyasette Kadın, TESEV Yayınları, stanbul. KSSGM, (2000) Sağlık Sektöründe Kadın: Sağlık Sektöründe Kadınlara Yönelik Tutum ve Davranışlar, C NS YETE Dayalı Ayrımcılık, T.C.Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. MUTLU, Kezban (7 Nisan 2007) “Kadının ş
Hayatında Etkinliği Artacak” EkonometriDergisihwww.ekonometri.com.tr/kategori.php?link=devam &grup=13&kat_id=0&sayfa_id=349 NALBANT, Meltem (2002), “Kamu Çalışanlarının Kadın Yöneticilerde Liderlik Davranışlarını Algılamaları ve Bir Anket Çalışması”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. ÖZBEY, Funda, R. (2004), “Kadın Hakları ve Ekonomiye Yansımaları: Dünyada ve Türkiye’de Cinsiyetler Arası Eşitsizlik”, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Biga BF I.Ulusal Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Kitapçığı, Çanakkale. ÖZDEVEC OĞLU, M., BULUT E.A., TEKÇE E.A., Ç RL Y., GEM C T., TOZAL M. ve Y.DOĞAN (2003), “Kadın ve Erkek Yöneticilerin Yönetimi Altındaki Personelin Motivasyon, Stres ve Tatmini Farklılıklarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”,Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Yıl:2003, Cilt:10 Sayı 2. POWELL, D.A and G.N. BUTTERFIELD,.(1994) “Investigating The 'Glass Ceiling' Phenomenon: An Empirical Study Of Actual Promotions To Top Management” Academy Of Management Journal; Vol:37, No:1; SABAH (Mayıs 2004), “Kadın yöneticiler daha başarılı oluyor”, http://arsiv.sabah.com.tr/2004/05/23/gnd110.html (07.03.2007) WIRTH, Linda (2001), Breaking Through The Glass Ceiling: Women in Management, International Labour Office, Geneva. ZEL, Uğur (2002), “ ş Arenasında Kadın Yöneticilerin Algılanması ve Kraliçe Arı Sendromu”, Türkiye ve Ortadoğu Amme daresi Dergisi, 35, 2. Ş
Magazin, Sayı:66, Mart-Nisan, www.elegans.com.tr/arsiv/66/ haber018.html (13.07.2007) URAL, A. ve .KILIÇ (2005) Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS le Veri Analizi , Detay Yayıncılık, Ankara. Yüklə 263,59 Kb. Dostları ilə paylaş:
|