Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu
Yüklə 1,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
XI sinif
1.1.1. Dinlədiyi və KİV-dən aldığı məlumatları təhlil edir. Verilmiş mövzu ilə bağlı məlumatların dinlənilməsi, KİV-dən - televiziya, radio, internet, qəzet və jurnallardan istifadə edərək həmin mövzuya dair materialların toplanılması və təhlil edilməsi. Dinlənilən məlumat, KİV- dən alınan məlumat, təhlil etmə 1.1.2. Dinlədiyi və KİV-dən aldığı məlumatlara münasibət bildirir. Dinlənilən və KİV-dən alınan məlumatların müqayisə edilməsi, təhlil edilməsi, qiymətləndirilməsi, onlara münasibət bildirilməsi. Dinlənilən məlumat, KİV- dən alınan məlumat, münasibət bildirmə 1.2.1. Fikrini müxtəlif üslublarda ifadə edir. Azərbaycan ədəbi dilinin funksional üslublarınıın dil xüsusiyyətlərinin müəyyənləşdirilməsi. Fikrin müxtəlif üslublarda: bədii, elmi, məişət, publisistik, rəsmi-işguzar üslubda düzgün ifadə olunması. Fikri ifadə etmə, müxtəlif üslublar, ədəbi dil 1.2.2. Əsaslandırılmış fikir və mülahizələr söyləyir. Verilmiş mövzu ilə bağlı müxtəlif ədəbiyyatlardan, lüğətlərdən, internetdən istifadə etməklə məlumat toplanılması. Fikir və mülahizlərin müxtəlif vasitələrdən, fakt və nümunələrdən istifadə etməklə əsaslandırılması. Əsaslandırılmış fikir, əsaslandırılmış mülahizə 1.2.3. Yardımçı vasitələrdən istifadə etməklə müxtəlif nitq nümunələri qurur. Yardımçı vasitələrdən (sual, dialoq, sxem, cədvəl və s.) istifadə etməklə daha inandırıcı və ifadəli nitqin qurulması. Yardımçı vasitə, nitq nümunələri 1.2.4. Problemlə bağlı fakt və dəlillərlə əsaslandırılmış təqdi- matlar edir. Fikirləri əsaslandırmaq məqsədi ilə problemlə bağlı topladığı konkret məlumat, şəkil xarakterli fakt və dəlillərdən istifadə edilərək təqdimatların hazırlanması. Fakt və dəlil, fikri əsaslandırma 2.1.1. Öyrəndiyi söz və ifadələrin üslubi xüsusiyyətlərini izah edir. Verilmiş mətnin dil-üslub cəhətdən təhlil edilməsi, sözlərin üslubi xüsusiyyətlərinin (poetik, terminoloji) izah edilməsi. Üslubi xüsusiyyət, poetik və terminoloji xüsusiyyətlər, izah etmə 2.1.2. Söz və ifadələrə əsasən oxuduğu mətnləri üslubi xüsusiyyətlərinə görə müqayisə edir, qiymətləndirir. Mətndəki söz və ifadələrin üslubi xüsusiyyətlərinin (poetik, terminoloji) müəyyənləşdirilməsi, verilmiş mətnin dil və üslub xüsusiyyətlərinə görə müqayisə edilməsi, qiymətləndirilməsi. Söz, ifadə, üslubi xüsu- siyyət, sözün poetik funksiyası, sözün terminoloji xüsusiyyətlər. 2.2.1. Üslubi xüsusiyyətlərini nəzərə almaqla mətni oxuyur. Verilmiş mətnin aid olduğu üsluba məxsus tələbləri gözləməklə düzgün, ifadəli oxunması. Üslub, ifadəli oxu, struktur 2.2.2. Mətnin məzmununu saxlamaqla strukturunu dəyişir. Məzmun və forma, struktur anlayışlarının müəyyənləşdirməsi, mətnin məzmununun saxlanması şərti ilə strukturunda dəyişikliklərin edilməsi. Məzmun, struktur dəyişiklik 2.2.3. Mətni məzmununa əlavələr etməklə genişləndirir. Mətnin məzmununu ifadə edərkən mətnin mövzu, məzmun və ideyasına müvafiq seçilmiş fakt və hadisələrə dair nümunələr gətirərək mətnin məzmununun genişləndirilməsi. Mövzu, məzmun, ideya, fakt, hadisə, mətn, genişləndirmə 3.1.1. Üslubi xüsusiyyətləri gözləməklə müxtəlif mətnlər yazır. Ədəbi dilin üslublarının fərqləndirilməsi, verilmiş mövzu ilə bağlı seçilmiş üslubun dil xüsusiyyətlərindən düzgün istifadə edərək müxtəlif mətnlərin yazılması. Mətn, üslub, üslubi xüsusiyyət 3.1.2. Müxtəlif yanaşmalara və şəxsi düşüncələrə istinadən əsas- landırılmış mətnlər qurur. Mövzuya dair məlumatların toplanması və təhlil edilməsi, məsələyə müxtəlif aspektdən yanaşılaraq şəxsi düşüncələrə əsaslanan fikrin ifadə edilməsi ilə mətn qurulması. Müxtəlif yanaşma, şəxsi düşüncə, əsaslandırma 3.1.3. Mətni üslubi və struktur cəhətdən təkmilləşdirir. Yazılan mətnin təhlil edilməsi, dil materialları ilə zənginləşdirilməsi, üslubi və struktur cəhətdən təkmilləşdirilməsi. Mətnin strukturu, mətnin üslubu, mətnin təkmilləşdirilməsi 3.1.4. Müxtəlif əməli yazılar (referat, təqdimat) yazır. İşgüzar üslubun tələblərinin öyrənilməsi, müvafiq dil materiallarından məqsədyönlü istifadə edilməsi, həmin üslubun tələblərini gözləməklə müxtəlif əməli yazıların( referat, təqdimat) yazılması. Əməli yazı, referat, təq- dimat 4.1.1. Müxtəlif cümlə kon- struksiyalarından məqsədyönlü istifadə edir. Mətnin məzmununun öyrənilməsi, onun strukturuna və üslubuna müvafiq olaraq müxtəlif cümlə konstruksiyalarından məqsədyönlü istifadə edilməsi. Mətnin strukturu, mətnin üslubu, cümlə konstruksiyaları 4.1.2. Qrammatik-semantik xüsusiyyətlərini gözləməklə sözlərdən üslubi imkanlarına görə istifadə edir. Sözləri quruluşuna və leksik mənasına görə təhlil edilməsi, sadə, düzəltmə və ya mürəkkəb olduğunun, sinonimlik, omonimlik, antonimlik və digər qrammatik-se- mantik xüsusiyyətlərinin müəyyənləşdirilməsi və bunları gözləməklə verilmiş sözlərin üslubi imkanlarına görə fərqləndirilməsi. Qrammatik xüsusiyyət, semantik xüsusiyyət, üslubi imkan, fərqləndirmə 4.1.3. Nitqin düzgünlüyü və ifadəliliyini təmin edən durğu işa- rələrindən məqsədyönlü istifadə edir. Yazıda nitqin düzgünlüyünə və ifadəliliyinə xidmət edən durğu işarələrinin düzgün yerində işlədilməsi Nitqin düzgünlüyü, nitqin ifadəliliyi, durğu işarələri 4.1.4. Üslubi çalarlarından asılı olaraq sözləri böyük və kiçik hərflərlə yazır. Mətndəki sözlərin üslubi çalarlarından asılı olaraq böyük və ya kiçik hərflərlə yazılması. Üslubi çalar, böyük hərflə yazılan sözlər, kiçik hərflə yazılan sözlər |