2-Amaliy mashg’ulot Mavzu: Kompyuterlarni tashkil qilishning raqamli mantiqiy asoslari Ishdan maqsad

1 1 1 
murakkab mulohazani hosil qilish amali mantiqiy qoʻshish amali deb 
ataladi. 
Bu amalni dizyunksiya (
lotincha
: disjunctio – ajrataman) deb ham 
atashadi 
Mantiqiy qoʻshish amali ikki yoki undan ortiq sodda mulohazalarni 
“YOKI” bogʻlovchisi bilan bogʻlaydi hamda va “A yoki B”, “A or B” , “A 
V B”, “A + B” kabi koʻrinishlarda yoziladi. 
Mantiqiy qoʻshish amalining rostlik jadvali quyidagicha: 

---

mulohaza hosil qilish amali mantiqiy inkor amali deb ataladi. 
Bu amalni inversiya (
lotincha
: Inversio – to‘ntaraman) deb ham atashadi 
Mantiqiy inkor amali “A EMAS” , “not A” , “ ᒣ A” , “” koʻrinishlarda 
yoziladi. Mantiqiy inkor amalining rostlik jadvali quyidagicha: 
A 
ᒣ A 
1 
0 
0 
1 
Koʻrinib turibdiki, mantiqiy oʻzgaruvchilar, munosabatlar, mantiqiy 
amallar va qavslar yordamida mantiqiy ifodalar hosil qilish mumkin ekan. 
Mantiqiy ifodalarda mantiqiy amallar quyidagi tartibda bajariladi: inkor ( 
ù ), mantiqiy koʻpaytirish ( Ù ), mantiqiy qoʻshish ( Ú ). Teng kuchli yoki 
bir xil amallar ketmaketligi bajarilayotganda amallar chapdan oʻngga 
qarab tartib bilan bajariladi, ifodada qavslar ishtirok etganda dastlab 
qavslar ichidagi amallar bajariladi. Ichmaich joylashgan qavslarda eng 
ichkaridagi qavs ichidagi amallar eng avval bajariladi. 
Topshiriqlar  
1. Kompyuter arxitekturasini, bir nechta sathlar iyerarxiyasidan iborat
ko‘rinishda ifodalab o‘rganish deganda nima tushuniladi va bu bilan 
nim- aga erishish mumkin bo‘ladi?
2. Kompyuter arxitekturasining olti sathdan iborat tuzilishga ega
ko‘rinishda ifodalangan chizmasi keltiring va uni izohlab bering?
3. Mikroarxitektura sathi haqida tushuncha bering. Ma’lumotlar trakti
deganda nima tushuniladi va u qanday amalga oshiriladi?
4. Trigger, registr deganda nimalar tushuniladi va ular nima uchun 
ishlatiladi? Chizmalar asosida tushuntiring.
5. Asosiy raqamli mantiqiy sxemalarning nomlari va ularni
bajaradigan vazifalarni aytib bering.