Dominant belgilar – katta harflar bilan belgilanadi (ma`nosi “ustunlik qiluvchi” birinchi avlodda
yuzaga chaqadi.)
Retsessiv belgi –kichik harflar bilan belgilanadi (ma`nosi lot “chekinish”) ta`sirni berib qo`yadigan,
yuzaga chiqmaydigan (namoyon bo`lmaydigan) genlar.
Mendel tomonidan o`rganilgan no`xat o`simligining irsiy belgilari Belgilar Dominant Retsessiv Don shakli
Silliq
Burishgan
Don rangi
Sariq
Yashil
Gul rangi
Qizil
Oq
Poya uzunligi
Uzun
Kalta
Don shakli
Oddiy dukkak
Bo`g’imli dukkak
Odamdagi dominant va retsessev belgilar № Dominant Retsessiv 1. Qora ko`z
Ko`k ko`z
2. Mongoloid ko`z
Yevropoid ko`z
3. Kipriklarning uzun bo`lishi
Kipriklarning qisqa bo`lishi
4. Ko`zning katta bo`lishi
Ko`zning kichik bo`lishi
Ma’rupov Akmaljon Akbarovich
5. Teri rangining normal bo`lishi
Albinizm(terida pigment bo`lmasligi)
6. Terining qora bo`lishi
Teri rangining normal bo`lishi
7. Sepkillarning bo`lishi
Sepkillarning bo`lmasligi
8. Sochning qora bo`lishi
Sochning malla bo`lishi
9. Sochning jingalak bo`lishi
Sochning tekis bo`lishi
10. Axondroplaziya (pakanalik)
Bo`yning normal bo`lishi
11. Polidaktiliya (panjalarning tutash)
Normal barmoqlar
12. Sindaktiliya (barmoqlarni qisman
yoki to`liq yopishgan bo`lishi)
Normal barmoqlar
13. Braxidaktiliya (barmoqlarni
kaltaligi)
Normal barmoqlar
14. Qonning normal bolishi
Gemofiliya(qonning ivimasligi)
15. Eritrositlarning normal shakli
O`roqsimon anemiya
16. A,B,AB qon gruppalari
0-qon gruhi
17. Gipertoniya
Normal holat
18. Quloq pastki qismini erkin bo`lishi
Quloq suprasining pastki qismi
teriga yopishgan bo`lishi
19. Sindaktiliya (panjalarning tutahs
bo`lishi)
20. Bosh barmoqni to`mtoq bo`lishi
Barmoqlarni normal bo`lishi
21. Ko`zning yaqinda ko`rishi
Normal ko`rish
22. Burunning katta bo`lishi
Burunning o`rtacha yoki kichik bo`lishi
23. Burun teshigini keng bo`lishi
Burun teshigini tor bo`lishi
24. Quyon lab
Normal lab
25. Tananing serjun bo`lishi
Tananing kamjun bo`lishi
26. Erta kallik (erkaklarda)
Normal soch to`kilishi
27. Bir tutam oq sochning bo`lishi
Sochning bir tekis rangda bo`lishi
Ma’rupov Akmaljon Akbarovich
28. Teri, soch va ko`zlarning normal
rangda bo`lishi
Albinizm
29. Teri rangining qora bo`lishi
Teri rangining oq bo`lishi
30. Ixioz (terining tangachaga o`xshash
qatlam bo`lishi)
Normal teri
31. Tishlar emalining bo`lmasligi
Normal tishlar
32. Terida ter bezlarning bo`lishligi
Terida ter bezlarning bo`lmasligi
33. Ko`z rangini yashil bo`lishi
Ko`z rangini havorang bo`lishi
34. Epikantusning bo`lishligi
Epikantusning bo`lmasligi
35. Tug’ma katarakta
Normal holat
36. Ko`zning yaqindan ko`rishi
Ko`zning normal ko`rishi
37. Uzoqdagi narsalarni yaxshi ko`rish
Ko`zning normal ko`rishi
38. Astigmatizm (ko`z nuqsonlaridan
biri)
Ko`zning normal ko`rishi
39. Glaukoma
Ko`zning normal holati
40. Aniridiya (ko`z rangini belgilovchi
pardoning yo`qligi)
Ko`zning normal holati
41. Ko`z gavharini tug’ma joyidan
siljishi
Ko`zning normal holati
42. Ko`zning normal holati
Ko`rish
43. Labning qalinligi
Labning yupqali
44. Yuzdagi botiqlik bo`lishi
Yuzda botiqlik yo`qligi
45. Qoshning enli bo`lishi
Qoshning ensiz bo`lishi
46. Qoshlarning birlashmagan hold
abo`lishi
Qoshlarni birlashgan bo`lishi
47. Quloqda jun bo`lishi
Quloqda jun bo`lmasligi
48. Yo`g’on ichakning kengayishi
Normal holat
49. Qonda qandning normal bo`lishi
Qandli diabet
50. Normal eshitish
Tug’ma karlik
Ma’rupov Akmaljon Akbarovich
51. Normal sog’liq
Shizofreniya
Ma’rupov Akmaljon Akbarovich
HAR XIL ORGANIZMLARDAGI DOMINANT VA RETSESSIV BELGILAR