O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi
Media matnlarni yaratish. An’anaviy mediadan zamonaviy media sari
Yüklə 0,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2.2 Media matnlarni yaratish. An’anaviy mediadan zamonaviy media sari
Ijtimoiy Media haqiqatan ham nimalarga ega ekanligini bilib oling Ijtimoiy ommaviy axborot vositasi bugungi kunda Facebook , Twitter , Instagram , Snapchat va boshqalar kabi saytlarda va ilovalarda nimalarni yozganimiz haqida ko'p gapirishga harakat qiladigan iboradir. Agar kabi saytni, shuningdek, Digg kabi saytni, shuningdek, Vikipediya kabi saytni va hatto Cheezburger kabi saytni ta'riflash uchun atamani ishlatsak , u shunchaki boshqatdan boshlanadi. Ijtimoiy tarmoq nima degani? Terim juda noaniq tarzda ishlatiladi va asosan bugungi kunda internetdagi deyarli har qanday veb-saytni tasvirlash uchun ishlatilishi mumkin. Yoki bo'lmasa kerak. Ba'zi odamlar ijtimoiy tarmoqlar haqida cheklangan fikrga ega bo'lib, ularni ko'pincha ijtimoiy tarmoqlar (Facebook, Twitter va boshqalar) bilan bir xil bo'lishiga tenglashtiradi. Boshqa odamlar Bloglar ijtimoiy media kategoriyasi ostiga tushib qolishini o'ylamaydilar. 14 Shunday qilib, ijtimoiy media nima? Balki jiddiy jargondan foydalanib, atamani belgilashning o'rniga, ehtimol, bu narsalarni yanada murakkablashtirishi mumkin, ehtimol undan ko'ra yaxshiroq tushunishning eng yaxshi usuli - uni yanada soddalashtirilgan shartlarga aylantirishdir. Boshlash uchun har bir so'zni alohida ko'rib chiqaylik. "Ijtimoiy" qismi: ular bilan ma'lumot almashish va ulardan ma'lumot olish orqali boshqa odamlar bilan muloqot qilish. «Media» qismi: Internet kabi (masalan, televidenie , radio va gazetalar an'anaviy ommaviy axborot vositalarining namunalari) aloqa vositasiga tegishlidir. Ushbu ikkita alohida jihatdan biz birgalikda asosiy tushunchani birlashtira olamiz: Ijtimoiy mediatorlar odamlar bilan ma'lumotni almashish va iste'mol qilish orqali bir-biri bilan o'zaro muloqot qilish imkonini beruvchi veb-ga asoslangan aloqa vositalaridir. Ha, bu keng ta'rif - lekin ijtimoiy media juda keng ma'noda. Bu, ehtimol ijtimoiy mediadan aniqroq kichik toifadagi nolga aylanmasdan aniqroq bo'lishi mumkin. Umumiy ijtimoiy media xususiyatlari Quyidagi umumiy xususiyatlar ijtimoiy media saytining o'lik sovg'alari hisoblanadi. Agar muayyan saytni ijtimoiy deb tasniflansa bo'ladimi yoki yo'qmi deb so'rasangiz, ushbu xususiyatlardan kamida bittasini izlang. Foydalanuvchilarning hisoblari: Agar saytga tashrif buyuruvchilar o'zlarining hisoblarini yaratishga imkon beradigan bo'lsalar, unda bu ijtimoiy ta'sirga ega bo'lish uchun yaxshi belgidir. Siz haqiqatan ham ma'lumotni almasha olmaysiz yoki boshqalar bilan interaktiv muloqotda bo'lmaysiz. Foydalanuvchining profili sahifalari: Ijtimoiy axborot vositasi aloqa haqida bo'lgani uchun, profilni sahifa tez-tez shaxsni ifodalash uchun talab qilinadi. Odatda profil, fotosurat, biologik veb-sayt, so'nggi xabarlar, tavsiyalar, so'nggi faoliyatlar va boshqalar kabi individual foydalanuvchi haqida ma'lumot o'z ichiga oladi. Do'stlar, izdoshlar, guruhlar, hashtaglar va boshqalar: Shaxslar o'zlarining hisoblaridan boshqa foydalanuvchilar bilan bog'lanish uchun foydalanadilar. Ular, 15 shuningdek, ayrim ma'lumotlarga obuna bo'lish uchun ulardan foydalanishi mumkin. Axborot nashrlari: foydalanuvchilar ijtimoiy tarmoqlardagi boshqa foydalanuvchilar bilan bog'lanishganda, ular asosan "bu odamlardan ma'lumot olishni istayman" deb aytadilar. Bu ma'lumot o'zlarining yangiliklar orqali haqiqiy vaqtda yangilanadi. Personalizatsiya: Ijtimoiy axborot saytlari odatda foydalanuvchilarga foydalanuvchi sozlamalarini moslash uchun moslashuvchanlikni beradi, o'zlarining profillarini ma'lum bir ko'rinishga moslashtiradi, do'stlarini yoki izdoshlarini tartibga soladi , o'zlarining yangiliklar manbalarida ko'rgan ma'lumotlarini boshqaradi va hatto o'zlari nima qilganlari haqida fikr bildiradi yoki ko'rishni istayman. Bildirishnomalar: Foydalanuvchilarni muayyan ma'lumotlarga etkazadigan har qanday sayt yoki ilovalar, albatta, ijtimoiy media o'yinini o'ynaydi. Foydalanuvchilar ushbu xabarnomalar ustidan to'liq nazorat qilishadi va ular xohlagan bildirishnomalarni olishni tanlashi mumkin. Ma'lumotlar yangilanishi, saqlanishi yoki nashr etilishi: Agar sayt yoki ilovada foydalanuvchi hisobiga ega yoki bo'lmagan holda hech narsa yozmasangiz, u ijtimoiy! Bu oddiy matnli xabar, fotosurat yuklash, YouTube videosi , maqolaga havola yoki boshqa biror narsa bo'lishi mumkin. Buton va sharh bo'limlari kabi: Ijtimoiy axborot vositalarida o'zaro muloqot qilishning eng keng tarqalgan usullaridan ikkitasi bizning fikrimizni baham ko'rishimiz mumkin bo'lgan "o'xshash" va sharh bo'limlarini aks ettiruvchi tugmalar orqali amalga oshiriladi. Ko'rib chiqish, reyting yoki ovoz berish tizimlari: Sevimlilar va sharhlar bilan bir qatorda, ko'plab ijtimoiy media saytlari va ilovalar jamoatchilikning kollektiv harakatlariga qarashadi, ular bilish yoki foydalangan ma'lumotni ko'rib chiqish, baholash va ovoz berishadi. Ushbu ijtimoiy media xususiyatidan foydalanadigan sevimli xarid saytlaringizni yoki kinolarni ko'rib chiqish saytlarini o'ylab ko'ring. 16 Ijtimoiy tarmoq va ijtimoiy tarmoq o'rtasidagi farq nima? Yuqorida aytib o'tganimizdek, ko'p odamlar ijtimoiy media va ijtimoiy tarmoqlarning ma'nosini bir xil ma'noga ega degan ma'noni anglatadi. Farqi nozik bo'lsa-da, ular bir xil emas. Ijtimoiy tarmoqlar, albatta, ijtimoiy axborot vositalarining kichik toifasi. Ijtimoiy axborot vositalari va ijtimoiy tarmoq o'rtasidagi farqni tushunishning eng oson yo'li "media" va "tarmoqlarni" alohida-alohida tushunishdir. Matbuot siz haqiqatda baham ko'rayotgan ma'lumotlarga ishora qiladi: bu maqola, video, jonlantirilgan GIF , PDF hujjati, oddiy holatni yangilash yoki boshqa narsalar bilan bog'lanishmi. Boshqa tomondan, tarmoq yaratish, tomoshabinlar kim va ular bilan bo'lgan munosabatlarga bog'liq. Sizning tarmog'ingiz do'stlar, qarindoshlar, hamkasblaringiz, o'tmishingiz, hozirgi mijozlaringiz, maslahatchilaringiz va hatto butunlay begonalar kabi kishilarni o'z ichiga olishi mumkin. 17 XULOSA Bugungi kunda axborot olamida Internet, internet-televideniye, internet-radio, elektron pochta, onlayn-video kabi ko‘plab yangi axborot tarqatish texnologiyalari tez sur’atlar bilan rivojlanib, ularning auditoriyasi va ta’sir doirasi tobora kengayib borayotganligiga guvoh bo‘lmoqdamiz. Bunday axborot vositalariga asosan yoshlar juda katta qiziqish bilan qarashi va ulardan keng foydalanishini hisobga olsak, haqiqatdan ham, bu masalaning naqadar ulkan ahamiyatga ega ekanini anglash qiyin emas. Ma’lumki, aholi o‘rtasida, jumladan, yosh avlod ongida dunyoda, yon- atrofimizda bo‘layotgan voqea-hodisalar, yangiliklar haqidagi fikrlarning shakllanishida ommaviy axborot vositalari katta rol o‘ynaydi. Shuning uchun ham bugungi kunda zamonaviy ta’lim tizimiga yana bir muhim vazifa — bolalarni turli manbalardan, birinchi navbatda, televizor, Internet va mobil telefoni kabi axborot uzatuvchi vositalardan olinayotgan turli axborotlarni to‘g‘ri qabul qila olishga o‘rgatish vazifasi yuklatilmoqda. Farzandlarimiz har qanday axborotlarning sifati va ishonchliligini baholay olishlari, axborotlardan to‘g‘ri foydalana bilishlari, tanlay olishlari va har bir ma’lumotga tanqidiy yondashishni o‘rganishlari zarur. Shu bilan birga, Internet, televideniye, kino, radio, video, mobil telefoni, turli ma’lumotlar aks etgan slayd va suratlar kabi aloqa va ma’lumot uzatuvchi vositalarning jadal rivojlanib borishi hayotimizni sifat jihatdan o‘zgartirib, ko‘plab yangi muammolarni, masalan, axborot madaniyatini shakllantirish hamda o‘sib kelayotgan avlodning axborot xavfsizligini ta’minlash muammolarini yuzaga keltirmoqda. Mazkur jarayonda Mediata’lim o‘quvchini mustaqil fikr yuritishga, ijodkorlik faoliyatlarini rivojlantirishga, axborot olish, uni qayta ishlash, umumlashtirish, xulosa chiqarishga o‘rgatib, yoshlarning dunyoqarashi, intellektual salohiyatining rivojlanishiga va kamol topishiga zamin yaratadi. |