1230y az Q2017 Yekun imtahan testinin sualları Fәnn : 1230Y İnsan biologiyası
Yüklə 0,59 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
22.12.2016 1/95
1 2 3 4 5 6 7 1230Y_Az_Q2017_Yekun imtahan testinin sualları Fәnn : 1230Y İnsan biologiyası İlk mәmәlilәrin әmәlә gәldiyi dövr: Çılpaqtoxumluların ilk dәfә әmәlә gәldiyi dövr: Mollyusklar ilk dәfә hansı dövrdә quruya çıxmışlar? Buğumayaqlılar ilk dәfә hansı dövrdә quruya çıxmışlar? Yosunlar vә ali quru bitkilәri arasındakı qazıntı halında tapılan keçid forma: Aromorfoz, idioadaptasiya vә degenerasiya: Populyasiyaların sayının azalması, arealın kiçilmәsi hansı üçün sәciyyәvidir? ordovik tәbaşir
yura trias
• devon
devon • silur trias yura
daş kömür tәbaşir
perm trias
silur • yura tәbaşir daş kömür perm trias
silur • zirehlilәr mamırlar qıjılar
psilofitlәr • pulcuqlular tәkamülün yollarıdır • tәkamülün hәrәkәtverici qüvvәsidir antropogendә әmәlә gәlmişdir tәkamülün nәticәsidir növlәrin nәslinin kәsilmәsinә sәbәb olur degenerasiya idioadaptasiya bioloji tәnәzzül • bioloji tәrәqqi 22.12.2016 2/95
8 9 10 11 12 13 14 Tәkamülün amilidir: Hansılar arasında parazit münasibәtlәr yarana bilәr? Paleozoyun dövrü: Mezozoyun dövrü: Kaynozoyun dövrü: Ekoloji növәmәlәgәlmәdәn fәrqli olaraq coğrafi növәmәlәgәlmәdә yeni növaün әmәlә gәlmәsi necә baş verir?
Coğrafi növәmәlәgәlmәdәn fәrqli olaraq ekoloji növәmәlәgәlmәdә yeni növün әmәlә gәlmәsi nәyin nәticәsindә baş verir? aromorfoz parazitlik divergensiya aromorfoz irsi dәyişkәnlik • konvergensiya toyuq vә pәlәng insan vә arı insan vә fil qarışqa vә mәnәnә liqula vә balıq • yura ordovik • paleogen neogen trias
kembri neogen
trias • perm antropogen neogen
• kembri
silur daş kömür perm süni seçmә başlanğıc arealın daxilindә tәbii vә süni seçmә başlanğıc arealın genişlәnmәsi • konvergensiya tәbii vә süni seçmә başlanğıc arealın daxilindә gedir • süni seçmә nәticәsindә başlanğıc arealın genişlәnmәsi konvergensiya 22.12.2016 3/95
15 16 17 18 19 20 21 22 Morfoloji, fizioloji vә biokimyәvi xüsusiyyәtlәrinә görә irsәn oxşar olan vә döllü nәsil verәn fәrdlәr cәmi: Arealın müәyyәn hissәsindә yaşayan fәrdlәr cәmi: Hansı tәkamül vahidi hesab edilir? Quraq havadan sonra cücülәrin kәskin artması hansı tәkamül amilidir? Hansı süni seçmә üçün doğru deyil? Süni seçmә hәyata keçmәyә başlamışdır: Tәkamül prosesindә daha sonra әmәlә gәlmişdir: Hansı sistematik qrupun tәkamülünü bilavasitә müşahidә etmәk mümkündür? cins
alәm növ
• dәstә
populyasiya alәm
sort populyasiya • ştam
dәstә divergensiya növ fәrd
populyasiya • tәrәqqi izolyasiya aromorfoz populyasiya dalğaları • degenerasiya tәbii seçmә onun üçün materialı irsi dәyişkәnlik verir yeni bitki sortları yaradır antropogendә yaranıb yeni populyasiyanın yaranmasına sәbәb olur • yeni heyvan cinslәri yaradır tәbaşir paleogen
antropogen • proterozoy neogen ağciyәr
qanad traxeya
2 qan dövranı sabit bәdәn temperaturu • heyvan növlәrinin • 22.12.2016 4/95
23 24 25 26 27 28 29 Kaynozoyun dövrü: İki növün konvergensiyasına sәbәb olur: Mutasiya nәdir? Tәbii seçmә: Populyasiya dalğası nәdir? Hansı hәm tәbii, hәm dә süni seçmә üçün doğrudur? Canlıların növ adları latın dilindә neçә sözdәn ibarәtdir? heyvan tiplәrinin heyvan dәstәlәrinin bitki siniflәrinin bitki cinslәrinin silur perm
antropogen • trias daş kömür eyni bir әcdaddan әmәlә gәlmәsi oxşar yaşayış şәraiti • hәr birinin 3cü bir növlә çarpazlaşması növlәr arası gen mübadilәsi növlәrin özünü tәkmillәşdirmәsi tәkamülün yoludur növün mәhvinә sәbәb olur faydalı dәyişkәnlikdir tәkamül üçün materialdır • tәkamülün istiqamәtidir tәkamülün yoludur tәkamülün amilidir • proteerozoyda yaranmışdır tәkamül üçün materialdır tәkamülün istiqamәtidir fenotipin dәyişmәsi fenotipdә stabillik fәrdlәrin mәhvi fәrd sayının artması vә ya azalması • genotipin dәyişmәsi yaşamaq uğrunda mübarizәnin nәticәsindә baş verir hәr ikisinә materialı irsi dәyişkәnlik verir • fәsilәlәr yaranır sort vә cinslәr yaranır yalnız insan üçün faydalı olur 5 2
4 3
22.12.2016 5/95
30 31 32 33 34 35 36 37 Quşların vә sürünәnlәrin әlamәtlәrini özündә әks etdirir: Mezozoyun dövrü: Mezozoyun dövrü: Paleozoyun dövrü: Paleozoyun dövrü: Paleozoyun dövrü: Paleozoyun dövrü: Kaynozoyun dövrü: 1 ixtiozavr trilobit arxeopteriks • mamont
steqosefal devon
ordovik daş kömür neogen tәbaşir
• antropogen yura •
perm neogen
neogen paleogen
perm • tәbaşir yura yura
paleogen neogen
daş kömür • tәbaşir trias tәbaşir
neogen paleogen
devon • antropogen tәbaşir trias
yura silur
• 22.12.2016 6/95
38 39 40 41 42 43 44 Hansılar arasında parazit münasibәtlәr yarana bilәr? Tәkamülün yolları vә istiqamәtlәri problemiin hәllindә böyük әmәyi olan alimlәr: Aromorfoz, idioadaptasiya vә degenerasiya sәbәb olur: Populyasiyadakı fәrdlәrin sayının artması, arealın genişlәnmәsi hansı üçün sәciyyәvidir? Örtülütoxumluların ilk dәfә әmәlә gәldiyi dövr: Tәbiәtdә tәkamül әn çox hansı yolla gedir? Tarixi inkişaf prosesindә örtülütoxumlularda ilk dәfә meydana çıxmışdır: tәbaşir trias
silur paleogen
• yura
fil vә begemot minici sürfәsi vә kәlәm kәpәnәyi tırtılı • kәlәm kәpәnәyi vә arı insan vә arı qarışqa vә arı Vavilov vә Darvin Virxov vә Ber Müller vә Hekkel Severtsov vә Şmalhauzen • Pavlov vә Çetverikov bioloji tәrәqqiyә • konvergensiyaya bioloji tәnәzzülә mütәşәkkillik sәviyyәsinin mürәkkәblәşmәsinә divergensiyaya süni seçmә bioloji tәrәqqi • növün coğrafi kriterisi növlәrin tәcridi bioloji tәnәzzül paleogen tәbaşir
• antropogen daş kömür heogen
idioadaptasiya • bioloji tәnәzzül degenerasiya bioloji tәrәqqi aromorfoz çiçәk vә meyvә • kök
xloroplastlar 22.12.2016 7/95
45 46 47 48 49 50 51 Paleozoyun dövrü: Cinsi çoxalma zamanı ziqot yarandığı anda baş verә bilәr: Tәbii seçmә: Yer kürәsindә hәyatın әmәlә gәlmәsinә qәdәr hansı tәkamül baş vermişdir? Yer kürәsindә hәyatın yaranması anından hansı tәkamül baş vermişdir? Antropogenez nәdir? Avstralopiteklәrin әmәlә gәldiyi dövr: törәdici toxuma toxum
yura neogen
tәbaşir Kembri
• paleogen
modifikasiya dәyişkәnliyi diyergensiya kombinativ dәyişkәnlik • qeyriirsi dәyişkәnlik süni seçmә tәkamülün ilkin şәrtidir divergensiya nәticәsindә yaranışdır tәkamül üçün materialdır yeni sortların yaranmasına tәsir etmir tәkamülün hәrәkәtverici qüvvәsidir • makrotәkamül sosial bioloji
mikrotәkamül biokimyәvi • bioloji
• sosial
kimyәvi fiziki
antropogenez insanabәnzәr әcdadların dәyişilmәsi mәmәlilәrin embrional inkişafı insanın formalaşmasının tarixi inkişaf prosesi • dәyişkәnlik insanın embrional inkişafı trias
neogen • yura tәbaşir paleogen
22.12.2016 8/95
52 53 54 55 56 57 58 59 İnsan rüşeyminin inkişafında hansı daha sonra formalaşır? Tәzә doğulmuş uşaqda quyruğun olması nәdir? Avstralopiteklәr hansı erada yaşamışlar? Bitkilәrdә ilk dәfә vegetativ orqanların yarandığı era: Hansı eradan sonra yeni heyvan tiplәrinin yaranmasına imkan verәn aromorfozlar olmayıb? İdioadaptasiyadır: Heyvanlarda toxumaların yarandığı era: İlk avtotrof orqanizmlәr hansı erada әmәlә gәlib? ara beyin böyük yarımkürәlәr uzunsov beyin orta beyin yarımkürәlәrdәki qırışlar • embrioloji dәlil paleontoloji dәlil filogenetik sıradır atavizm •
mezozoy paleozoy
kaynozoy • arxey proterozoy kaynozoy
proterozoy • arxey mezozoy paleozoy
proterozoy • arxey mezozoy kaynozoy
paleozoy çiçәyin әmәlә gәlmәsi kaktusda suyun toplanması • mamırda yarpağın әmәlә gәlmәsi qıjıda kökün әmәlә gәlmәsi toxumlu qıjıda toxumun әmәlә gәlmәsi paleozoy kaynozoy
arxey proterozoy • mezozoy
paleozoy 22.12.2016 9/95
60 61 62 63 64 65 66 İnsanı ilk dәfә primatlar dәstәsinә aid etmişdir: İnsanın hansı nümayәndәsindә bütöv (qaşüstü) çıxıntılar olmayıb? İnsan embrionunda quyruğun olması nәdir? İlkin әmәk alәtlәri nәdәn hazırlanmışdır? Engelsin fikrincә antropogenezdә neçә әsas sosial amil iştirak edib? Antropomorfoz nәdir? Aromorfozun nәticәsidir: mezozoy proterozoy arxey • kaynozoy Ber Lamark
Linney • Darvin Engels müasir insan pitekantrop kromanyon • sinantrop neandertal filogenetik sıra tәkamülün embrioloji dәlili • atavizm pudiment tәkamülün paleontoloji dәlili çay daşından • dәmirdәn bürüncdәn sümükdәn
misdәn 5 2 4 • 3 1 insanın әcdadlarının tәkrarlaması insanın genotipini dәyişәn ekoloji amil insanın fәrdi inkişafı insanabәnzәr әcdadların morfoloji vә fizioloji dәyişmәsi • insanın embrional inkişafı kökün әmәlә gәlmәsi toxumların yayılması soğanağın yaranması çiçәklәrin külәklә tozlanması •
22.12.2016 10/95
67 68 69 70 71 72 73 74 İnsanın hansı әcdadı ilk dәfә qrup halında yaşayıb? Tәkamüldә daha әvvәl baş verib: Bitkilәrin çoxalması hansı dövrә qәdәr yalnız suda gedirdi? Onurğalı heyvanların çoxalması hansı dövrә qәdәr yalnız suda gedirdi? Psiilofitlәrin әmәlә gәldiyi dövr: İlk bәdәn boşluğuna malik orqanizmlәrin yarandığı era: Şüalı simmetriyaya malik olan orqanizmlәrin ilk dәfә yarandığı era: İlk dәfә әkinçiliklә mәşğul olanlar: çiçәyin әmәlә gәlmәsi • pitekantrop neandertal • sinantrop kromanyon avstralopitek tәnәffüs sәrbәst oksigenin toplanması xemosintez qeyriüzvi maddәlәrdәn üzvi maddәlәrin sintez olması • fotosintez ordovik • tabaşir perm daş kömür devon daş kömür • tabaşir
perm yura
trias yura
tabaşir ordovik
• daş kömür trias kaynozoy
mezozoy proterozoy • arxey
paleozoy paleozoy
arxey kaynozoy
mezozoy proterozoy •
22.12.2016 11/95
75 76 77 78 79 80 81 әksәr sürünәnlәr üçün sәciyyәvi olan xüsusiyyәt, insan üçün isә qalıqdır: İnsanın bәdәnindә sıx tük örtüyü nәdir? Hansı daha qәdimdir? Hansı daha qәdimdir? Tәkamüldә daha әvvәl baş verib: Plasentalı mәmәlilәrin yarandığı dövr: Sinir sisteminә malik olan orqanizmlәrin ilk dәfә yarandığı era: neandertal driopitek kromanyon • Heydelberq adamı bacarıqlı insan pulcuq
kloaka 3cü göz qapağı • çoxmәmәlilik sıx tük örtüyü orqanoid
uzaq әcdad • qalıq aromorfoz antropogenez kromanyon bacarıqlı insan avstralopitek driopitek • sinantrop kromanyon parapitek • avstralopitek müasir insan sinantrop xemosintez fotosintez nuklein turşularının meydana gәlmәsi koaservatların әmәlә gәlmәsi • tәnәffüs
daş kömür tabaşir
• paleogen
trias yura
kaynozoy arxey
mezozoy •
22.12.2016 12/95
82 83 84 85 86 87 88 İnsan rüşeymindә 3 cüt qәlsәmә yarıqlarının olması nәdir? Tәkamül prosesindә quru mühitinә әn axırıncı çıxmışlar: Balıqların aid edildiyi tipin ilk nümayәndәlәrinin yarandığı era: Darvinin fikrincә antropogenezdә neçә әsas bioloji amil iştirak edib? İlk dәfә zәif inkişaf etmiş çәnәaltı çıxıntı әmәlә gәlmişdir: Qalıqları ilk dәfә Asiyada, sonra isә Afrika vә Avropada tapılmışdır: İkinci siqnal sisteminin funksional vahidi: proterozoy • paleozoy tәkamülün paleontoloji dәlili patologiya rudiment atavizm
tәkamülün embrioloji dәlili • göbәlәklәr viruslar bakteriyalar heyvanlar • bitkilәr paleozoy proterozoy • mezozoy
kaynozoy arxey
5 2 4 1 3 • sinantrop neandertal • kromanyon pitekantrop Heydelberq adamı kromanyon avstralopitek sinantrop neandertal pitekantrop • mimika söz • әmәk alәti ictimai hәyat tәrzi mutasiya
22.12.2016 13/95
89 90 91 92 93 94 95 96 Yarpaq, gövdә vә köklәrin müxtәlif yollarla suya qәnaәt etmәsi nәdir? Meyvә vә toxumların mütәlif yollarla yayılmağa uyğunlaşması nәdir? İlk dәfә heyvanları әhlilәşdirmişlәr: Yox olmuş xalq: Yox olmuş xalq: Yox olmuş xalq: Yox olmuş xalq: Yox olmuş xalq: bioloji tәnәzzül degenerasiya idioadaptasiya • aromorfoz konvergensiya konvergensiya divergensiya bioloji tәrәqqi mutasiya idioadaptasiya • neadertal kromanyon • bacarıqlı insan driopitek sinantrop fars alman
rus karfagenlilәr • fransız
irland alman
macar hun
• şotland
ispan misirli
finikiyalı • yunan italyan macar
latın • yapon әrәb bolqar
atsek •
22.12.2016 14/95
97 98 99 100 101
102 103
Yox olmuş xalq: Roman qrupuna daxil olan dil: Roman qrupuna daxil olan dil: Roman qrupuna daxil olan dil: Roman qrupuna daxil olan dil: Roman qrupuna daxil olan dil: German qrupuna daxil olan dil: kalmık
çuvaş tatar
koryak tatar
bolqar polyak
macar mayya
• bolqar
alban yunan
italyan • alman ukrayna çuvaş
tatar gürcü
moldav • hind portәgiz • polyak rus çin
kelt irland
fransız • ingilis yunan fars
azәri ispan
• ingilis
türk tai
alman • tatar tatar 22.12.2016 15/95
104 105
106 107
108 109
110 111
German qrupuna daxil olan dil: Roman dil qrupuna daxil olan dil: Heç bir ailәyә daxil olmayan dil: Heç bir ailәyә daxil olmayan dil: Heç bir ailәyә daxil olmayan dil: Slavyan qrupuna daxil olan dil: German qrupuna daxil olan dil: German qrupuna daxil olan dil: monqol rus
fransız ingilis
• yunan
italyan rumın
• slovak
çex ukrayna
isveç italyan
ispan bask
• özbәk
portuqal hind
әrәb türk
vyetnam • yәhudi koreya • çex bolqar serb
tatar monqol
alman fransız
rus • türk talış çin
monqol rus
danimarka •
22.12.2016 16/95
112 113
114 115
116 117
118 German qrupuna daxil olan dil: German qrupuna daxil olan dil: German qrupuna daxil olan dil: German qrupuna daxil olan dil: Türk qrupuna daxil olan dil: Türk qrupuna daxil olan dil: Türk qrupuna daxil olan dil: macar island
• çex
azәri xorvat
çex kürd
flamand • ispan serb tai
serb çex
holland • azәri norveç • rumın moldav belorus
fars altay
tatar türk
isveç • çuvaş tükmәn • çin monqol serb
hind serb
ispan bolqar
rus türk
• çex
xorvat rus
• 22.12.2016 17/95
119 120
121 122
123 124
125 Türk qrupuna daxil olan dil: Heç bir ailәyә daxil olmayan dil: Finural ailәsinә daxil olan dil: Türk qrupuna daxil olan dil: Türk qrupuna daxil olan dil: Türk qrupuna daxil olan dil: Türk qrupuna daxil olan dil altay •
uyğur • alman ingilis serb
alban island
monqol azәri
rus yapon
• island
azәri rus
eston • monqol bantu serb
әrәb ivrit
özbәk • eston litva fars
tacik qırğız
• qazax
• әrәb
gürcü kürd
fars fars
polyak çex
serb yakut
• 22.12.2016 18/95
126 127
128 129
130 131
132 133
Yüklə 0,59 Mb. Dostları ilə paylaş:
|