Axborot kommunikatsion texnologiyalar

Ijtimoiy 
xavfsizlik. 
Zamonaviy 
axborot 
– 
kommunikatsiyalar 
texnologiyalarining milliy iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida keng qo‘llanishi inson 
psixologiyasi va jamoa ongiga «yashirin» ta’sir ko‘rsatish vositalarining 
samaradorligini yuksaltirib yubordi. 
Ekologik xavfsizlik. Ekologik xavfsizlik – global masshtabdagi muammodir. 
«Ekologik toza», energiya va resurs tejaydigan, chiqindisiz texnologiyalarga o‘tish 
faqat milliy iqtisodiyotni axborotlashtirish hisobiga qayta qurish asosidagina yo‘lga 
qo‘yish mumkin. 

---

10 
turli kirishlar va o‘g‘irlashlardan himoyalashdir. 
1.2-rasm. Axbоrоtning hayotiy davri 
Axborot xavfsizligiga tahdidlar axborot texnologiyalaridan yovuz niyatda 
foydalanish natijasida yuzaga keladi. Axborot xavfsizligi juda keng tushuncha 
bo‘lib, u faqatgina axborotni ruxsat etilmagan kirishlardan himoya qilish bilan 
chegaralanib qolmaydi. 
Axborotlarga nisbatan xavf-xatarlarni quyidagicha tasniflash mumkin. 
Axbоrоtning hayotiy davri 
Axbоrоtni saqlash va 
arxivlash 
So‘rovlar bo‘yicha 
axbоrotlarni tanlash 
Axbоrоtni qayta ishlash 
Saqlash uchun axbоrоtlarni 
tizimlashtirish, tartibga sоlish 
Axbоrоtdan 
fоydalanish 
Olingan axborot 
Axborotlarni 
fоydaliligi va aniqligi 
bo‘yicha bahоlash 
Hisobot ma’lumotlari 
Birlamchi axborot 
Axborotlarni 
yangilab turish 
Eski axborotlarni 
yo‘qotish 

---

11 
1.3-rasm. Axborotlarga nisbatan xavf – xatarlarning turkumlanishi
Hozirgi davrda axborotdan samarali foydalanish imkoniyatlari axborot 
miqdorining tez ko‘payishiga olib keldi. Qator biznes va tijorat sohalarida bugun 
axborotni o‘zining eng qimmatli mulki deb bilishadi. Bu albatta ommaviy axborot 
va hamma bilishi mumkin bo‘lgan axborot haqida gap borganda o‘ta ijobiy hodisa. 
Lekin yashirin (konfidentsial) va maxfiy axborot oqimlari uchun internet 
qulayliklari bilan bir qatorda yangi muammolar keltirib chiqardi. Globallashuv 
davrida internet muhitida axborot xavfsizligiga tahdidlar keskin oshdi.