Termiz davlat pedagogika instituti magistratura bo’limi


Ish tuzilmasining tavsifi



Yüklə 1,13 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/24
tarix25.06.2023
ölçüsü1,13 Mb.
#135080
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24
Botirov Sardor Soatmuratovich 111111111 (78(1) (1)

Ish tuzilmasining tavsifi: Mazkur tadqiqot ishi 3 bob, 8 paragrf, har bir bob 
yuzasidan 
xulosa, 
umumiy 
xulosa 
va 
foydalanilgan 
adabiyotlar 
ro’yxati,dissertatsiya ishi 77 sahifadan iborat. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 



I BOB. SAN’AT MARKAZLARI ORQALI MAKTABGACHA YOSHDAGI 
BOLALARDA IJODIY QOBILIYATLARINI RIVOJLANTIRISH 
MUAMMO SIFATIDA 
1.1-§ Maktabgacha yoshdagi bolalarda ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishning 
pedagogik va psixologik asoslari. 
Mustaqillik yillarida respublikamizda ta`lim tarbiya sohasida amalga oshirilgan 
islohatlar va bu borada yaratilayotgan imkoniyatlar nihoyatda kengayib bugungi 
kunda davlatimiz siyosatining muhim ustuvor yo`nalishlaridan biriga aylanib 
bormoqda. Jumladan uzluksiz ta`limning dastlabki bo`g`ini hisoblangan 
maktabgacha ta`lim sohasining ayni paytdagi rivojlanishi buning yorqin
isbotidir. Maktabgacha ta`limning bosh maqsadi bolalarni maktabdagi o`qishga 
tayyorlash, ularni sog`lom har tomonlama rivojlangan mustaqil shaxs bo`lib 
shakllantirish, milliy va umumbashariy qadriyatlar ruhida tarbiyalangan barkamol 
shaxsni voyaga yetkazishdan iboratdir. Shu boisdan ham maktabgacha ta`lim bola 
hayotining muhim davrlaridan biri hisoblanadi. Ayni davrdagi maktabgacha ta`lim 
maktabgacha ta’lim tashkilotlari avvalgisidan butkul farq qiladi. Hozirgi kunda 
maktabgacha ta’lim Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida tarbiyalanayotgan 
bolalarning 
ta’limiga 
davlatimiz 
tomonidan 
juda 
katta 
e’tibor
berilmoqda. Shuningdek maktabgacha yoshdagi bolalarni aqliy qobiliyatini 
rivojlanishida ijodkorlikni o’rni juda katta. Buning uchun Maktabgacha yoshdagi 
katta guruh bolalarning adabiy, badiiy va musiqiy qobiliyatlarini rivojlantirishga 
alohida e'tibor berish tavsiya etiladi. Rasm orqali ijodiy qobiliyatlarni 
rivojlantirish eng yaxshisidir. Ijodiy qobiliyatlar - bu har xil turdagi ijodiy 
faoliyatning muvaffaqiyatini belgilaydigan shaxsning individual fazilatlari. 
Ijodkorlik ko'plab fazilatlarning uyg'unlashuvidir. 
2
Psixologlar ijodkorlikning 
tarkibiy qismlari quyidagilardan iborat deb hisoblashadi:
1. Muammoni boshqalar ko'rmaydigan joyda ko'rish qobiliyati.
2
1. Ishmuhamedov R.J., M.Mirsoliyeva. O'quv jarayonida innovatsion ta'lim texnologiyalari. – T.: «Fan va 
texnologiya», 2014, 65 b. 



2. Aqliy operatsiyalarni qisqartirish, bir nechta tushunchalarni bitta bilan 
almashtirish va tobora ko'proq ma'lumotga ega bo'lgan belgilarni qo'llash 
qobiliyati.
3. Bir masalada olingan ko‘nikmalarni boshqasini yechishda qo‘llay olish.
4. Voqelikni qismlarga ajratmasdan, yaxlit holda idrok etish qobiliyati.
5. Uzoq tushunchalarni osongina bog'lash qobiliyati.
6. Xotiraning kerakli vaqtda kerakli ma'lumotni berish qobiliyati.
7. Fikrlashda moslashuvchan bo'lish.
8. G'oyalarni yaratish qulayligi.
9. Yangi nostandart g'oyalarni yaratish qobiliyati, ijodiy fikrlashni 
rivojlantirish.
10. Faoliyatning "mahsulotini" yaxshilash qobiliyati.
11. Turli xil fikrlarni ifodalash qobiliyati.
12. Asl dizaynni yaxshilash uchun detallarni takomillashtirish qobiliyati. 
Qobiliyatlarni 
shakllantirish 
haqida 
gapirganda, 
bolalarning 
ijodiy 
qobiliyatlarini qaysi yoshda rivojlantirish kerakligi masalasiga to'xtalib o'tish 
kerak. Psixologlar turli xil atamalarni o’zining asarlarida keltirib o’tgan. 
Yoshlikdan boshlab ijodkorlikni rivojlantirish kerak degan faraz mavjud. Bu 
gipoteza fiziologiyada o'z tasdig'ini topadi. Psixologik nuqtai nazardan, 
maktabgacha yoshdagi bolalik ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish uchun qulay davr 
hisoblanadi, chunki bu yoshda bolalar juda izlanuvchan, ularda atrofdagi dunyoni 
o'rganishga intilish katta bo‘ladi va bu yoshdagi bolalar juda qiziquvchaning 
hamma narsani bilishga intiladi. Ota-onalar va tarbiyachilar qiziquvchanlikni 
rag‘batlantirish, ularga bilim berish, turli mashg‘ulotlarga jalb etish orqali bolalar 
tajribasini kengaytirishga hissa qo‘shadilar. Tajriba va bilimlarni to'plash 
kelajakdagi ijodiy faoliyat uchun zaruriy shartdir. Bundan tashqari, maktabgacha 
yoshdagi bolalarning fikrlashlari katta yoshdagi bolalarnikiga qaraganda ancha 
erkindir. U hali stereotiplar tomonidan "ezilgan" emas. Maktabgacha yoshdagi 
bolalik ham ijodiy tasavvurni rivojlantirish uchun sezgir davr hisoblanadi. Shunday 


10 
qilib, maktabgacha yosh bolalarida ijodkorlikni rivojlantirish uchun ajoyib 
imkoniyatlar yaratadi. Kattalarning ijodiy salohiyati ko'p jihatdan bu 
imkoniyatlardan bolalikda qanday foydalanilganiga bog'liq bo'ladi. Bolalarning 
ijodiy 
rivojlanishining 
eng 
muhim 
omillaridan 
biri 
bu 
quyidagi
shart-sharoitlarni yaratishdir.
Bolaning erta jismoniy rivojlanishi. Bu yosh standartlariga mos kelishi kerak. 
Shu o’rinda o’rinli savol tug’lishi tabiiy rasm chizish bolalarga nima beradi? Biz 
kelajakda egallamoqchi bo’lgan sohamizning hammasiga rasm chizish 
malakalarini bilishimiz yordam beradimi? Xo’sh chizishni bilish uchun alohida 
iqdidor kerakmi? yo’q albatta chizishni bilish uchun alohida iqtidor kerak emas 
faqat asdoydil qiziqish bo‘lsa shuni o’zi kifoya har qanda bolani biz tarbiyachilar 
qiziqtira olsak, tarbiyalanuchilarga tushunilishi oson bo‘lgan metodlarda 
foydalangan holda mashg’ulotlarni tashkil qilsak bolalar rasm chizish 
ko‘nikmalarini yaxshi egallaydi va bu maktabda boshqa fanlarni yaxshi 
o’zlashtirishiga yordam beradi. Chizishni o‘rganish, savodli yozish yoki matematik 
taassavurlarni o‘rganish kabi qiyin emas. Faqat intilish va yaxshi iroda va qiziqish 
bo‘lishi kerak
3
. Bolalar rivojlanishidan oldinda bo'lgan muhitni yaratish. Iloji 
boricha bolani uning eng xilma-xil ijodiy faoliyatini rag'batlantiradigan va kerakli 
vaqtda eng samarali rivojlanishiga qodir bo'lgan narsani rivojlantiradigan shunday 
muhit va munosabatlar tizimi bilan o'rab olish kerak. Maktabgacha yoshdagi
bolaning kognitiv qiziqishlarini rivojlantirish, uning tafakkurini shakllantirish ikki 
yo'nalishda amalga oshiriladi. 
Chizishni bilgan san’atning barcha turlarini tushunadi, unga avval oddi 
ko’ringan narsa keyin chiroyli va mazmunli ko’rina boshlaydi ko‘ringanlarning 
barchasida go‘zallikni ko‘ra biladi uning fikrlash doirasi keng, ma’naviy dunyosi 
boy, u qiziqarli va shodon hayot kechiradi. Chizishni bilish ko‘pchilikka geograf, 
3
Аzizоvа Z. Mаktаbgаchа kаttа yоshdаgi bоlаlаrdа qo‘g‘irchоq tеаtri vоsitаsidа ахlоqiy-еstеtik sifаtlаrni 
shаkllаntirish. –T.: O‘qituvchi, 2010. –90 b.


11 
botanik, geolog, arxitektor, uchuvchi va boshqalarga amaliy jihatdan
ham kerak. Masalan, ikkinchi jahon urushi qahramonlaridan biri oltmish ikki
fashist samolyotini urib tushirgan (o‘zi biror marta hatto yaralanmagan uchuvchi 
Ivan Nikitovich Kojedub havo jangi texnikasida unga rasm chizish malakalari 
ko‘maklashganini ta’kidlagan. Rasm chizish tufayli unda snaypercha ko‘z 
o‘tkirligi, idrok tezligi va reaksiya tezligi rivojlangan. Axir rassom 
harakatlanayotgan 
predmetni 
nafaqat 
tez 
ilg‘aydi, 
balki 
uni 
tez
chizadi ham. Kojedub dushmanlaridan reaksiya tezligi va aniqligida ustun va shu 
sababli g‘alaba qilar edi. Shuning uchun ham biz yoshlarga tasviriy san’atni chuqur 
o‘rgatishimiz kerak. 
Har qanday ishda ijodkorlikni joriy etish qobiliyatini 
tarbiyalash pedagogikaning asoslaridan biri bo‘lib qoladi.
Agar ijodiy mehnatga bo'lgan ehtiyoj bolaning ajralmas mulkiga aylanmasa, u 
holda umumiy charchoq va faollikni tobora qisqarishi hamda tarbiyalanuvchida 
mashg’ulotlarga qiziqish so’nib boradi. Daniil Andreev "Dunyo guli" Shaxsning 
ijodiy salohiyatini rivojlantirish erta bolalikdan, bola kattalar rahbarligida turli xil 
faoliyat turlarini, shu jumladan badiiy faoliyatni o'zlashtira boshlagan paytdan 
boshlab amalga oshirilishi kerak. Ijodkorlikni rivojlantirishda katta imkoniyatlar 
tasviriy faoliyat va birinchi navbatda rasm chizishni o'z ichiga oladi. Bolani 
hayotdagi va san'atdagi go'zallikni to'g'ri va etarli darajada qadrlashga o'rgatish, 
uni yaratish uning ichki dunyosini shunday muhim fazilatlar bilan boyitish 
demakdir, ularsiz barkamol shaxs mavjud va bo'lishi mumkin emas. Insonning 
go‘zallik olamiga, ijod olamiga yo’l oiladan, bog‘chalardan boshlanadi. Bolada 
ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirishning muhim bosqichlaridan biri tasviriy san'atdir. 
Bolaning tasvir yaratish jarayonini tahlil qilish shuni ko'rsatadiki, chizma 
yaratish uchun unga, bir tomondan, tasvirlangan ob'ekt haqida aniq tasavvurlarning 
mavjudligi, ikkinchi tomondan, tasvirlash qobiliyati va vositalari kerak. O'rta 
maktabgacha yoshda va hatto bolalar bog'chasining katta guruhida (hayotning 
beshinchi va oltinchi yillari) tasvirlashning grafik vositalarini, chizish texnikasini 
hali o'zlashtirmagan bolalar atrofdagi hayot tasvirlarini etkazishda katta 


12 
qiyinchiliklarga duch kelishadi. Bu ularning ijod quvonchiga xalaqit beradi, rasm 
chizishga salbiy munosabatni keltirib chiqaradi. Maktabgacha yoshdagi bola ijodiy 
ijodning quvonchini, chiroyli yaratish istagini his qilishi uchun, hali rasm chizish 
texnikasini etarli darajada o'zlashtirmagan holda, unga turli xil materiallar bilan 
rasm chizish usullarini o'rgatish kerak. boladan aniq grafik tasvirni talab qiladi va 
shu bilan birga asta-sekin chizish texnikasini, estetik idrokni, badiiy didni, 
ijodkorlikni, mavjud vositalardan foydalangan holda mustaqil ravishda chiroyli 
narsalarni yaratish qobiliyatini shakllantiradi.
Chizish jarayonini kuzatishlar shuni ko'rsatadiki, bolalar rasm chizishni 
bilmasa, tasvir yaratishda katta qiyinchiliklarga duch kelishadi. Chizish texnikasi 
ostida quyidagilarni tushunish kerak: materiallar va asboblarga ega bo'lish, ulardan 
tasvir va badiiy ifoda maqsadlarida foydalanish usullari. Chizish texnikasi 
tushunchasi ko'z va qo'lning rivojlanishini, ularning muvofiqlashtirilgan faoliyatini 
o'z ichiga oladi. Chizish texnikasi rassomlar tomonidan keng tushuniladi: bu 
chiziq, soyalash texnikasi, ma'lum materiallardan (qog'oz, karton, kanvas, ko'mir 
qalam, pastel, akvarel, gouash va boshqalar) ularning xususiyatlariga ko'ra 
foydalanish usuli, ularning visual qobiliyatlari tushuntiriladi. 
Turli xil tasviriy materiallar bolalarning idroki va g'oyalarini boyitadi, ularning 
tasviriy san'at, tasviriy faoliyat haqidagi bilimlarini kengaytirishga yordam beradi, 
ular uchun uni yanada jozibali va qiziqarli qiladi va turli xil materiallarni 
o'zlashtirganda, bolalar o'ziga xos uslubni shakllantiradilar. Shaxsning tasviriy 
faoliyati ijodkorlik qobiliyatini, tashabbuskorlik, havaskor ijrochilikning namoyon 
bo‘lishini, hissiy sezgirlikni shakllantiradi va har bir inson nima bilan 
shug‘ullanmasin, hayotda qaysi kasbni tanlamasin, shunday fazilatlarga
muhtojdir. Zamonaviy insoniyat tarixi, H.G.Uellsning majoziy ifodasi bilan, ta'lim 
va falokat o'rtasidagi raqobatga aylanib bormoqda. Biz bu bayonotning chuqur 
mohiyatini ayni paytda to‘liq his qilmoqdamiz. Mamlakatimizda har bir insonning 
ta’lim va tarbiya tizimida o‘ziga xos fan – tasviriy san’at mavjud. Bu shaxsning 
sifat tomonlarini rivojlantirish uchun eng zarur mavzulardan biridir. 
Ijodkorlik 


13 
qobiliyati insonning tabiiy va ijtimoiy dunyoni voqelikning ob’ektiv qonunlari 
asosida o‘z maqsadi va ehtiyojlariga muvofiq o‘zgartiradigan faoliyatidir. Ijod 
mahsuli bu inson ongining faol mahsulidir.
Maktabgacha yoshi ijodkorlikni rivojlantirish uchun qulay davr hisoblanadi. 
Shu davrda ko‘plab sohalarda ilg‘or o‘zgarishlar yuz beradi, aqliy jarayonlar 
(diqqat, xotira, hislar, fikrlash, nutq, tasavvurlar) faollashadi, shaxsiy fazilatlar faol 
rivojlanadi. Maktabgacha yoshdagi bolalarni mashg‘ulotlar jarayonida ijodiy 
qobiliyatlarini rivojlantirishning maqsad va vazifalari maktabgacha ta’lim 
tashkilotining davlat o‘quv dasturi asosida olib boriladi. Dastur asosida amalga 
oshirilgan mashg‘ulotlar bolalarda ilm olishga ishtiyoq uyg‘otadi, qobiliyat va 
iste’dodlarni ro‘yobga chiqarishga imkoniyat yaratadi. Faoliyat jarayonida 
maktabgacha yoshdagi bolalarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishda bolalar 
faoliyatlarini barcha qismlarini qamrab oladi. Har bir bola bilan mashg‘ulotlar 
jarayonida yakkama-yakka ishlash, uni ijodiy qobiliyatlarini o‘rganish o‘quv 
jarayonida yangicha mazmun olib kiradi.
Bolalarda ijodkorlik, yaratuvchanlik, bilim va ko‘nikmalarni amalda qo‘llay 
olish kabi malakalarni tarkib toptirish juda muhimdir. Ana shu muhim talablarni 
amalga oshirish, mashg‘ulotlarni ijodiy tahlil qilish bolalarda ijodkorlik, 
yaratuvchanlik hislarini shakillantirish dolzarb ahamiyatga ega bo‘lib, ushbu 
vazifalarni tajriba-sinovlar asosida amalga oshirishni taqozo etadi. Maktabgacha 
yoshdagi bolalarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish bo‘yicha mashg‘ulotlar 
bola shaxsini shakllantirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu sohada olimlar 
va psixologlar tomonidan olib borilgan barcha tadqiqotlar, ijodiy qobiliyatga ega 
bo‘lgan bolalarning yanada barqaror ruhda ekanligi, ular bilan muloqot qilish va 
do‘stona munosabatda bo‘lishlarini isbotlaydi. Kichik yoshda, kompleks 
rivojlanishga, ya’ni maktabgacha yoshdagi bolalarning adabiy, badiiy va musiqiy 
qobiliyatlarini rivojlantirishga alohida e’tibor berish tavsiya etiladi.
Bolalarni ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish avvalo o‘ziga eng yuqori 
darajaga ko‘tarilishiga va tabiatan o‘ziga xos qobiliyat va imkoniyatlarga ega 


14 
bo‘lishiga imkon beruvchi kuchdir. Ijodiy fikrlash orqali barchaning o‘zlari bilgan 
bilimlarini tushunish va amalda qo‘llash bilan emas, balki muammolarni hal 
qilishning yangi asl usullarini harakat turlarini kashf etishga qodir.
Maktabgacha yoshdagi bolalarning ijodiy qobiliyatini rivojlantirish nima 
uchun bunday muhim rol o‘ynaydi? Ijodiy o‘yin va san’at – bola taraqqiyotining 
muhim qismidir. Biz bola uchun qo‘llab-quvvatlovchi muhitni yaratish va ijodiy 
faoliyatni erkin rivojlanishi uchun vaqt ajratish kerak. Bolajonlar nima vazifani 
bajarsa qurish-yasash, aplekatsiya yopishtirish, qo‘shiq kuylash yoki raqslarga 
tushishsa albatta rag‘batlantirilsa hamda ko‘proq maqtalsa ijobiy natija beradi
4

Bolalarning badiiy ijodiy qobiliyatlarini shakllantirishda, bolalarga berilgan 
topshiriqlarni 3 bosqichda murakkablashtirib borishimiz mumkin. Birinchi 
bosqichda bolalarga ulardan ijodiy faoliyatda dastlabki yo‘nalishni talab qiladigan 
topshiriqlar beriladi: tarbiyachining (o‘zing yasa, bir narsa o‘yla, qidirib top, 
o‘zgartir kabi) ko‘rsatmalari bo‘yicha bolalar pedagog-tarbiyachi bilan birga 
ishlab, ijodkorlik elementlarini namoyon etadilar.
Ikkinchi bosqichda bolalarni aniq maqsadga muvofiq ishlashga va izlanishga 
da’vat etuvchi topshiriqlar beriladi. Bola tarbiyachi bilan birga ishlab, o‘zlashtirgan 
ko‘nikmalarni kombinatsiyalash 
va o‘zgartirish 
mumkinligini tushuna
boshlaydi. Uchinchi bosqich — bolani turli faoliyatda fikrlash bo‘yicha mustaqil 
harakat qilishga, o‘z ishlarini rejalashtirishga, tasvirlash vositalarini tanlashga 
o‘rgatadigan topshiriqlardan iboratdir. Tarbiyachi bolalarga topshiriqni emotsional 
tarzda tushuntiradi. Tarbiyachining izohi bolalarni qiziqtirishi, buning uchun 
tarbiyachi gohida o‘yin elementlaridan, o‘yin harakatlaridan foydalanishi
mumkin. Tarbiyachi har hil o’yinlardan foydalanib bolalarga o’tiladigan 
mashg’ulotni tushuntiradi. Bolalar ko‘z o‘ngida chizmoqchi bo’lgan tasvir paydo 
bo‘ladi. 
Maktabgacha yoshdagi bolalik - bu tasavvurni rivojlantirish uchun sezgir 
davr.
“6 yоshli bоlalarni maktabga tayyоrlash va maktabga mоslashuvini о‘rganish”. Metоdik qо‘llanma. K.Nizоmоva, 
T.: 2006. 96-98 b 


15 
30-yillarda L.S. Vygodskiy bolaning tasavvuri ma'lum tajribani o'zlashtirishi bilan 
asta-sekin rivojlanib borishini isbotladi.
Shu sababli, ijodiy faoliyat uchun etarlicha mustahkam poydevor yaratish 
uchun bolaning tajribasini kengaytirish kerak. Bola qanchalik ko'p ko'rgan, 
eshitgan, 
o'rgangan 
va 
o'rgangan 
bo'lsa, 
uning 
tasavvuri 
shunchalik
boy bo'ladi. Tajriba to'plash bilan tasavvur boshlanadi. Insonning tajribasi 
qanchalik boy bo'lsa, uning tasavvurida shunchalik ko'p material mavjud. Shuning 
uchun bolaning tasavvuri kattalarnikiga qaraganda kambag'aldir va bu uning 
tajribasining qashshoqligi bilan bog'liq. Ota-onalar va o'qituvchilar bolalarning 
ijodiy faoliyati uchun mustahkam poydevor yaratish uchun ularning tajribasini 
kengaytirishlari kerak. Bunga turli xil ekskursiyalar, kattalarning atrofdagi voqelik 
haqidagi hikoyalari, tabiat qonunlari, badiiy adabiyot o'qish, ko'rgazmalarga, 
muzeylarga tashrif buyurish, ijodiy doiralarga tashrif buyurish, ob'ektlar bilan 
tajriba o'tkazish, musiqa tinglash, tabiatga qoyil qolish yordam beradi.
San'at bilan tanishish tufayli bolalarda tasavvurning tasvirlari yanada to'liq va 
yorqinroq bo'ladi. Samarali ijodiy tasavvur nafaqat yaratilgan tasvirlarning o'ziga 
xosligi va boyligi kabi xususiyatlar bilan tavsiflanadi. Bunday tasavvurning eng 
muhim xususiyatlaridan biri g'oyalarni to'g'ri yo'nalishga yo'naltirish, ularni 
muayyan maqsadlarga bo'ysundirish qobiliyatidir. G'oyalarni boshqara olmaslik, 
ularni o'z maqsadiga bo'ysundira olmaslik eng yaxshi g'oya va niyatlarning 
faoliyatda gavdalanmasdan yo'q bo'lib ketishiga olib keladi. Shuning uchun 
maktabgacha yoshdagi bolaning tasavvurini rivojlantirishning eng muhim 
yo'nalishi - bu tasavvurning yo'nalishini rivojlantirish makttabgacha yoshdagi 
bollalarda ayniqsa tez rivojlanadi.
V.A.Suxomlinskiy “Iqtidorsiz bolalar yo'q. Barcha bolalar mukammal 
tug'iladi. Bolalar tarbiya va muhit mahsuli bo'lib, ota-onalarining iste'dodini meros 
qilib olmaydilar. Bolani muhit va tarbiya shakllantiradi. Tug'ma moyillik yoki 
irsiyatga 
kelsak, 
faqat 
organizmning 
fiziologik 
xususiyatlari 
meros
qilib olinadi. Tug'ilgan paytdan boshlab hamma narsa faqat atrof-muhitning bolaga 


16 
bo'lgan psixologik ta'siriga bog'liq. Faqat bu uning barcha qobiliyatlari va 
iste'dodlarini belgilaydi. Biz hammamiz farzandlarimiz bizdan ko'ra yaxshiroq 
bo'lishlarini xohlaymiz go'zalroq, qobiliyatliroq, aqlliroq. Tabiat ularga kashf 
qilinishi, saqlanishi kerak bo'lgan bunday imkoniyatni berdi, keyin ular bizni 
ajablantiradi va zavqlantiradi. O'z-o'zini anglash uchun uzoq yo'l bor lekin bitta 
qisqa va juda muhim davr bor - bolalik. Har bir bola tabiatan ijodkor ekanligini 
olimlarning izlanishlari, tarbiyachilar – innovatorlarning ishlari isbotlaydi. Qoida 
tariqasida uning ijodiy imkoniyatlari yashirin holatda bo'ladi va har doim ham 
to'liq amalga oshirilmaydi.
Bolani ijodkorlik bilan shug'ullanishga undaydigan shart-sharoitlarni
yaratib, siz bu uxlab yotgan, hozircha ijodiy moyilliklarni uyg'otishingiz
mumkin. Ijodkorlik yangi o'rganish mavzusi emas. Inson qobiliyatlari muammosi 
har doim odamlarda katta qiziqish uyg'otgan. Holbuki, ilgari jamiyatda kishilar 
ijodini o‘zlashtirishga alohida ehtiyoj bo‘lmagan. Iste'dodlar o'z-o'zidan paydo 
bo'lib, o'z-o'zidan adabiyot va san'at durdonalarini yaratdi. Bizning davrimizda 
vaziyat tubdan o'zgardi. Ilmiy-texnika taraqqiyoti davrida hayot rang-barang va 
murakkablashib bormoqda. Bu esa qolip bo'lmagan, odatiy harakatlarni, balki 
harakatchanlikni, katta va kichik muammolarni hal qilishda ijodiy yondashuvni 
talab qiladi. 
Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida yosh avlodlarimizga el-u yurt, 
xalq, millat va Vatan manfaatlarini anglash, ularning shon-shuxratini yanada 
oshirish, ilm-u fanni va madaniyatini, ajdodlarimiz boy merosini, tarixi, dini va 
qadriyatlarini o’rganish, munosib baholash borasidagi tarbiyachilarimizning 
faoliyatlari katta axamiyatga ega.
Maktabgacha yoshdagi bolalarni milliy qadriyatlar asosida tarbiyalashda, 
milliy, ma’naviy, etnik qadriyatlarni yoshlar ongiga samarali singdirishda 
maktabgacha ta’lim tashkilotida mavzusida olimlar, yozuvchi va shoirlarning 
xayoti va ijod yo’liga oid bo’lgan videofilmlarni qo’yib ko’rsatib borsak hamda 
olimlarning poterteritlarini ko‘rsatib ularni suratini chizdirsak maqsadga
muvofiq bo‘ladi.


17 

Yüklə 1,13 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin