O‘zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va 14- son ilmiy tadqiqotlar jurnali

---

O‘ZBEKISTONDA
 
FANLARARO
 
INNOVATSIYALAR

VA 
14-
SON

ILMIY
 
TADQIQOTLAR
 
JURNALI
20.12.2022
AHOLI DAROMADLARI VA DAVLATNING IJTIMOIY SIYOSATI. 
Rashidov Abror Ro‘zimurod o‘g‘li 
Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston miliy universiteti 
Jizzax filiali “Ijtimoiy va iqtisodiy fanlar” kafedrasi assistenti 
Telefon: [phone], [e-mail] 
Askarova Nodira Qodirberdi qizi 
Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy Universiteti 
Jizzax filiali Iqtisodiyot yo‘nalishi 2-bosqich talabasi 
Annotatsiya
: Har bir inson farovon hayot kechirishni va turmush darajasi sifati 
yaxshi bo'lishini xoxlaydi. Bu hohish istaklarni amalga oshirishda aholi daromadlari 
asosiy ro'l o'ynaydi. Daromadlar asosan mehnat va tadbirkorlik faoliyatlari orqali 
olinadi. Mehnatga layoqatli har bir kishi o'z mehnati bilan oilaning iqtisodiy 
farovonligini ta'minlashga harakat qiladi. Bu o'z navbatida mamlakatning barqaror 
iqtisodiy rivojlanishini ta'minlaydi. Bu maqolada aholining turmush darajasini 
obyektiv statistik ma'lumotlar asosida iqtisodiy tashkil qilish, davlatning ijtimoiy 
siyosatini o'rganib chiqamiz. 
Kalit so'zlar:
Aholi turmush darajasi, obektiv statistik ma'lumotlar iqtisodiy 
tahlil, davlatning ijtimoiy siyosati. 
Kirish. Birinchi navbatda biz "daromad" va "boylik" tushunchalarini farqlarini va 
aloqasini tushunib olaylik. Daromad ja'miyat a'zolarining shu paytdagi pul boylik va 
xizmatlar zaxiralaridan tarkib topadi. Darmodad boylik yuzaga kelishining asosini 
tashkil qiladi. Uning boylikdan yana bir farqi u ma'lum bir vaqt oralig'ida, odatda bir yil 
ichida belgilanadi. Aholi daromadlari pul tushumlari yoki naqd pul yig'indisi sifatida 
belgilanadi. 
Aholining pul daromadlari - bu ish haqqi tadbirkorlik faoliyatidan olinadigan 
daromad nafaqa, pensiya, stipendiya shaklidagi barcha pul ushumlari mulkdan foiz, 
dvident renta qimmatli qog'ozlar, ko'chmas mulk, qishloq xo'jaligi mahsulotlari 
hunarmandchilik buyumlarini sotishdan va har xil xizmatlar ko'rsatishdan kelib 
tushadigan daromadlardir. 
Barcha aholiga tegishli pul va natural (mahsulot shaklida) tushumlar hamda 
koʻrsatilgan bepul xizmatlar summasi; aholining milliy daromaddagi hissasi. Aholining 
jami turdagi daromadlari manbai – ish haqi, pensiya, stipendiya, nafaqalar, mu-kofot, 
foyda, dividend, zayom va lotereya yutugʻi, bank toʻlagan foiz puli, koʻchmas mulkdan 
kelgan renta toʻlovi va ija-ra puli, sugʻurta qoplamalari va boshqalardan iborat. Bozor 
sharoitida Aholi daromadlarining eng katta qismi pul shakliga ega. Qishloq aholisi 
oʻzining tomorqa xoʻjaligidan ham mahsulot olib daromad koʻradi va u natural 
daromadga kiradi. Shuningdek, aholining yordamga muhtoj qatlamlariga bepul 
mahsulot beriladi va xizmatlar koʻrsatiladi (bepul ovqatlanish, kiyim-kechak, 

---