26 fevral 1992-ci il. Taleyin və zamanın Azərbaycan xalqına bəxş etdiyi ən dəhşətli və
Yüklə 207,22 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dr. Teymuraz Rəsulov
- MƏRKƏZİ KLİNİKA
- - Xəstəxanalara müraciət edən, xüsusən də cərrahi əməliyyata ehtiyacı olan xəstələrin sayı həddən artıq
- - Sadaladığınız bu xəstəliklərin hər birinin tam müalicəsi mümkündürmü Bəzən eşidirik ki, adi bir
- - Tibb sahəsində elmi-texniki tərəqqi Mərkəzi Klini- kada hansı cərrahi əməliyyatların həyata keçirilməsi üçün imkanlar açır
- - Ölkəmizdə müxtəlif orqanların transplantasiyası həyata keçirilir. Ancaq donorların çatışmazlığı ilə bağ
- - Bəzən xarici ölkələrdə insanlar sağ ikən «müəyyən orqanlarımı bağışlayıram» deyə elan edirlər. Bizdə bu cür faktlara rast gəlinirmi
- - Evtanaziya ilə bağlı fikirləriniz də mənə maraqlıdır. Bəzi ölkələrdə “yüngül ölüm” həyata keçirilir. Bizdə
- - Bu gün insanların şikayətləndiyi problemlərdən biri də piylənmə və onun fəsadları ilə bağlıdır. İnsan
- - İndi insanlar həmçinin mədə xoraları, qastrit, mədə xərçəngi kimi xəstəliklərdən əziyyət çəkirlər. Bu
- - Sizə elə gəlmirmi ki, bu gün efirdə, internet sayt- larıda, elə sosial medianın özündə belə həkim
- - Sonuncu sualım bəlkə bir qədər obrazlı səslənəcək: sizcə cərrahın skalpeli, yoxsa dili xəstəni sağaltmalı
- Leyla Mirzəzadə T.e.n., Dr. Zaur Xəlilov: "Cərrah üçün «skalpel» qədər
|
Obstruktiv yuxu apnoe sindromunun əsas əlamətlərindəndir Xoruldama səhhətiniz üçün təhlükəlidir! Mərkəzi Klinikada 2010-cu ildən etibarən bu xəstəliklərin müalicəsi ilə məşğul olan Azərbaycanda ilk Yuxu Laboratoriyası fəaliyyət göstərir. Almaniya mütəxəssislərinin köməyi ilə qısa zamanda laboratioriyamız Yuxu Mərkəzinə çevrilərək müayinə və müalicələr tibb elmləri doktorunun rəhbərliyi altında ekspert səviyyəsində aparılır.
21 iyul 1983-cü ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdur. 2000-ci ildə Azərbaycan Dövlət Tibb Universitetinin 2-ci Müalicə Profilaktika fakültəsinə daxil olmuş, 2006-cı ildə həmin Universiteti bitirmişdir. 2006-2007-ci illərdə Ə. Məlikov adına 6 saylı Xəstəxanada ümumi cərrahiyyə ixtisası üzrə internatu- ra keçmişdir. 2009-2010-cu illərdə Türkiyənin Bursa şəhərinin Uludağ Universitetində 1 il müddətində plastik, rekonstruktiv və əl cərrahiyyasi kursunu keçmişdir. Kurs keçdiyi müddətdə xəstələrin əməliyyata hazırlanması, müayinə və müalicə üsul- ları ilə də yaxından tanış olmuşdur. 2000-ə yaxın əməliyyatda iştirak etmişdir. Eyni zamanda yanıq şöbəsində və yanıqdan sonrakı rekonstruktiv əməliyyatlar üzrə təkmilləşmişdir. Türkiyə Cümhuriyyətində kursda olduğu müddətdə 2009-cu ildə yara baxımı kursu, 2009-cu ilin dekabr ayında İstanbul şəhərində estetik cərrahiyyə kursunda və 2010-cu ilin may ayında İzmir şəhərində estetik rinoplastika kurslarında iştirak etmişdir. 2010-cu ildə Bakıda “Aptos və Endopeel” kursu keçmişdir. 2011-ci ildə Avstriyanın Vyana şəhərində yerləşən Allgemeines Krankerhaus xəstəxanasında Plastik və Rekonstruktiv cərrahiyyə ixtisası üzrə 3 aylıq təkmilləşmə kursu, 2012- ci ildə eyni xəstəxanada 3 aylıq Üz-Çənə cərrahiyyəsi ixtisası üzrə kurs keçmişdir. 2013 cü ildə Bakıda Hilton oteldə "Addım-addım" rinoplastika kursunda iştirak etmişdir. Hər il mütəmadi olaraq müxtəlif elmi konfrans və konqreslərdə iştirak edir. Azərbaycan Plastik Cərrahlar Assosiasıyası və Türk Plastik Rekonstruktiv Cərahiyyə Dərnəyinin üzvüdür. 2009-ci ildən etibarən Mərkəzi Klinikada Cərrahiyyə şöbəsində plas- tik və rekonstruktiv cərrah kimi fəaliyyət göstərir. 3 sentyabr 1977-ci ildə Tbilisi şəhərində anadan olmuşdur. 2000-ci ildə Azərbaycan Tibb Universitetinin Pediatriya fakultəsinə daxil olmuş, 2006-cı ildə həmin universite- ti fərglənmə diplomu ilə bitirmişdir. 2006- 2007-ci illərdə Ə. Qarayev adına 2 saylı Uşaq xəstəxanasında internatura keçmiş, oranı həkim-pediatr ixtisası üzrə bitirmişdir. 2011-ci ildə Ə. Əliyev adına Həkimlərin Təkmilləşdirmə İnstitutunda "Kardiologiya" üzrə təkmilləşmə kursu keçmişdir. 2007-ci ildə Mərkəzi klinikada uşaq kar- dioloqu kimi işə başlamışdır. 2008-ci ildə Uludağ Universiteti Pediatrik Ana bilim Dalı Çocuk kardioloji bölümündə uşaq kardiologiyası üzrə 6 aylıq ixtisaslaşma kursunu bitirmişdir. Türkiyə Cümhuriyyətində kursda olduğu müddətdə Yenidoğan rezüstasyon kursu, Pediatrik EKQ dəyərləndirmə kursu və s. mövzular üzrə təkmilləşmə kursları keçmişdir. 2012-ci ilin mart ayından Hacettepe Universitetinin İhsan Doğramacı adı- na Çocuk Hastanesi Pediatrik Ana Bilim Dalı Çocuk kardioloji bölümündə in- vaziv uşaq kardiologiyası üzrə 1 il müddətində təkmilləşmə kursu keçmişdir. 2013-cü ilin mart ayından Mərkəzi Klinikada Pediatriya Şöbəsində uşaq kardioloqu kimi fəaliyyətini davam etdirir. O, fetal exokardioq- rafiya, invaziv uşaq kardiologiyası sahələri üzrə sərbəst mütəxəsis kimi fəaliyyət göstərir.
BÜLLETEN-4 | FEVRAL 2015 4 Azərbaycan Respublikasında elmi cərrahiyyənin əsasını qoyanlardan biri olan Xudadat bəy Rəfibəyli 1877-ci ildə Gəncədə anadan olmuşdur. Orta təhsilini Gəncə klassik gimnaziyasında başa çatdırdıqdan sonra 1898-ci ildə Xarkov Tibb Universitetinin cərrahlıq şöbəsinə daxil olur. 1903-cü ildə uni- versiteti bitirən Xudadat bəy Xar- kov Universiteti hospital klinikasının cərrahiyyə şöbəsinə ştatdankənar or- dinator vəzifəsinə təyin olunur. Burada 3 il təctübə topladıqdan sonra 1907- ci ildə o, təcrübəli həkim-cərrah kimi Gəncəyə qayıdır və Yelizavetpol şəhər idarəsinin təqdimatı ilə 6 nömrəli şəhər müalicəxanasının direktoru vəzifəsinə təyin olunur. O dövrdə Gəncədə ilk ali təhsilli azərbaycanlı həkim-cərrah olan Xuda- dat bəy çoxsaylı cərrahi əməliyyatlar həyata keçirməklə yanaşı, kütləvi qa- rın yatalağı, xolera, dizenteriya və baş- qa yoluxucu xəstəliklərə qarşı da ciddi mübarizə aparmışdır. İşinin keyfiyyətini nəzərə alan hökümət vaxtaşırı Xudadat bəyin rütbəsini artırır, təltiflərə layiq görür, dövlət qulluğunda pillə-pillə yüksəlir. Əvvəlcə titulyar müşavir (1909), kol- lej assesoru (1910), saray müşavi- ri (1912) təyin edilir. 1909-cu ildə o, 3 illik müddətə Yelizavetpol Mahal Məhkəməsində fəxri barışıq hakimi (mirovoy sudya) təyin edilir, 1912-ci ildə isə daha 3 illiyə bu vəzifəyə təsdiq edilir.
O, 1912-1913-cü illərdə Sankt- Peterburqa gedir və yarım il Knyagina Yelena Petrovna adına İmperator Kli- nik İnstitutunda məşhur professorla- rın apardığı 12 ixtisas kursunu dinləyir. 1914-cü ildə həmyerlisi, Moskva Uni- versitetinin tibb fakültəsini bitirmiş Həsən bəy Ağayevlə birgə «Yelizavet- pol Tibb Cəmiyyəti»ni yaradır. 1918-ci ildə Gəncədə təşkil edil- miş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 2-ci hökumətinin Xalq Səhiyyəsi və Sosial Təminat Naziri təyin olunur. Cümhuriyyət Bakıya köçdükdən son- ra Səhiyyə Nazirliyi müstəqil nazirliyə çevrilir və Xudadat bəy yenə də Xalq Səhiyyəsi Naziri vəzifəsinə təyin edilir. Bu vəzifəyə təyin edildikdən sonra onun bütün diqqəti Azərbaycanda səhiyyə ocaqlarının artırılmasına, epidemiya və digər xəstəliklərlə mübarizəyə həsr edilir. Nazirlikdə 5 əsas şöbə - şəhər və məhkəmə tibbi şöbəsi, tibbi statis- tika, əczaçılıq, kənd səhiyyəsi, baytar- lıq və sanitariya şöbələri təsis olunur. Onun göstərişi ilə ölkə ərazisində pul- suz müalicə aparan bir neçə xəstəxana açılır, kənd yerlərində yeni müalicəxana və feldşer məntəqələrinin tikintisinə başlanılır, ekspertizalar üçün Bakıda ilk laboratoriya təşkil olunur. Gəncə ya- xınlığındakı Zurnabad kəndində taun əleyhinə stansiya yaradılır. 1918-ci ilin dekabrında Xoyskinin höküməti istefa verdiyi üçün Xuda- dat bəy ölkənin Xalq Səhiyyə Nazi- ri vəzifəsini tərk edir. Onun ədalətli, nəcib adam olduğunu, habelə yüksək peşəkarlığını, bölgədə böyük nüfuzu- nu görən Azərbaycanın milli hökuməti 1919-cu ilin mayında onu Gəncə quber- niyasının qubernatoru vəzifəsinə təyin edir. Şəhər qubernatoru vəzifəsinin ic- rasına başlayandan sonra da həkimlik sənəti ilə məşğul olmağa davam edir. Onun yeganə şərti günün birinci ya- rısında xəstələri müalicə etmək, qalan vaxtda isə quberniyanın işləri ilə məşğul olmaq istəyi olur. 1920-ci ilin aprel çevrilişindən son- ra hakimiyyəti yeni yaranmış inqilab komitəsinə təhvil verir. Mayın 12-də isə həbs olunaraq Bakıya gətirilir və ermənilərə qarşı təzyiqlərdə ittiham olunaraq güllələnir. Onun ailəsi, həyat yoldaşı Cəvahir xanım, üç övladı Kamil, Rəşid və böyük şairə Nigar Rəfibəylidən ibarətdir. Azərbaycan Respublikası Prokurorlu- ğunun 1990-cı il 2 iyul tarixli qərarı ilə Xudadat bəy Rəfibəyli barəsində cinayət işinə cinayət tərkibi olmadığına görə xi- tam verilərək bəraət alır.
həkim-plastik-cərrah Dr. Səidə Qurbanova həkim-uşaq kardioloqu Xudadat bəy Rəfibəyli (1878-1920) Azərbaycan səhiyyəsinin tarixi Həkimlərimizi tanıyaq İlk diplom alanlardan biri - Xudadat bəy Rəfibəyli MƏRKƏZİ KLİNİKA BÜLLETEN-4 | FEVRAL 2015 5
- Fikrimcə, insanın sağlam olmasında faktorların sayı kifayət qədər çoxdur. İstər qida rasiyonumuzun, istər həyat tərzimizin, həyat ritmimizin, istərsə də yaşadığımız mühitdə stress faktor- larının sağlam olmağımızda ciddi rolu var. Deyərdim ki, insanın öz sağlamlığına qarşı diqqətli olması daha vacıb amildir. Möv- cud bir şikayətə, hər hansı bir narazıçılığa etinasız yanaşmaq gələcəkdə çox ciddi problemlərə səbəb ola bilir. Bu baxımdan, söylədiyimiz faktorlardan daha əhəmiyyətlisi insanın özünün sağlamlığına qarşı olan diqqətidir. Bu daha üstün mahiyyət kəsb edir.
- Təbii ki, ümumi cərrahiyyə bölümü böyük bir cərrahi spektri əhatə edir. Yəni bir çox orqanların xəstəliklərinə aid olan problemlərin cərrahi müalicəsi ilə məşğuldur. Bizə daha çox müraciət edənlər həzm sisteminin xəstəlikləri – istər xoşxassəli, istər onkoloji, istərsə də travma xəstələri olurlar. - Sadaladığınız bu xəstəliklərin hər birinin tam müalicəsi mümkündürmü? Bəzən eşidirik ki, adi bir xəstəlikdən insanlar dünyasını dəyişir. - Təbii ki, bütün xəstəliklərin tam aradan qaldırılması, insan- ların xəstəliyindən asılı olmayaraq tam sağlamlığına qovuş- masını həmişə təmin etmək qeyri-mümkündür. Lakin bu- günkü gündə tibbin inkişafı, tibb aləmində olan elmi-texniki tərəqqinin istifadəsi bir çox xəstəliklərin müalicəsində daha yaxşı nəticələr almaq üçün şərait yaradır. Bu gün ölkəmizdə yeni-yeni xəstəxanalar qurulur və müasir avadanlıqlarla təchiz olunur. Ölkəmizdə olan rezidentura sisteminin tətbiq edilməsi nəticəsində ümid edirik ki, perspektivdə savadlı yerli kadrların yetişdirilməsində yaxşı nəticələr əldə olunacaq. Eyni zamanda, Türkiyədə, Avropada təhsil alıb qayıdan və aramızda fəaliyyət göstərən həkimlər də bizim yerli mütəxəssislərlə bərabər vətəndaşlarımıza günü-gündən yüksək səviyyədə tibbi xidmət göstərməkdədirlər. Təbii ki, qüsursuz bir sahə olmadığı kimi, bu sahədə də tam mükəmməllikdən bir qədər uzağıq. Amma aparılan işlər gələcək üçün ümidverici yol göstərməkdədir.
- Təbii ki, hər bir cərrahi əməliyyat orqanizm üçün travmadır, cərrahi aqressiyadır. Zaman keçdikcə, yeni texnoloji vasitələrin kəşfi ilə əlaqəli cərrahi əməliyyatların da imkan daxilində daha az travmatik yollarla aparılması istiqamətində bir çox işlər aparı- lıb. Bunların sırasında bu gün özünü ümumi cərrahiyyədə daha çox doğruldan endoskopik, yəni kəsiksiz, xırda dəliklərdən aparılan cərrahi əməliyyatlardır. Bunlar artıq yeni deyil, uzun müddətdir ki, bütün dünyada aparılır. Gündən-günə bu üsul- la aparılan əməliyyatların çeşidləri və həcmləri artmaqdadır. Bizim xəstəxanada öd daşı xəstəliyi, yoğun bağırsağın cərrahi xəstəlikləri, yırtıqlar, bir çox təcili əməliyyatlar və bir sıra gi- nekoloji əməliyyatlar məhz bu üsulla həyata keçirilir. Təbii ki, bu üsulların da nəticələri xəstələr üçün daha çox məqbuldur. Onlar əməliyyatdan sonrakı dövrdə daha tez normal həyat tərzinə qayıdırlar. Kosmetik olaraq qarın üzərində kəsik izləri qalmır. Əməliyyatdan sonra daha az ağrının olması da bu üsul- ların ürəkaçan nəticəsidir. Bununla yanaşı son zamanlar tək bir dəlikdən aparılan əməliyyatların say və çeşidi artmaqdadır. Təbii ki, bu işlər davamlı xarakter daşıyır. - Ölkəmizdə müxtəlif orqanların transplantasiyası həyata keçirilir. Ancaq donorların çatışmazlığı ilə bağ- lı şikayətlər eşidilir. Problem nədədir? - Bu sahə ölkəmizdə nisbətən yeni olduğu üçün təbii ki, donor- la bağlı problemlər yaşamaqdayıq. Mərkəzi Klinikada böyrək köçürülməsi əməliyyatı həyata keçirilir. Donor problemi doğ- rudan da bu işin aparılmasına ciddi əngəllər yaradır. Əvvəla, beyin ölümü olan xəstələrdə orqan alınma proseduru tətbiq olunmamaqdadır. Bu əhali üçün də bir qədər yeni olduğu üçün ciddi çətinliklər yaradır və bu gün Azərbaycanda da bu işin həyata keçirilməsi hələ icra olunmur. Söhbət canlı donorlardan gedir. Donorların seçimi və əməliyyat nəticələri haqqında əhali az məlumatlıdır. Cəmiyyətdə tez-tez rast gəlirik: xəstə gəlir, ən yaxın qohumu, ailə üzvü belə təhlillər, nəticələr uyğun olmasına baxmayaraq donor olmaqdan imtina edir. Təbii ki, bəlli risklər var. Amma əməliyyat öncəsi aparılan ətraflı müayinələr donor üçün istər əməliyyat risklərini, istərsə də əməliyyatdan sonra- kı yaşam müddətində ortaya çıxa biləcək problemləri minimal səviyyədə saxlamağa imkan verir. Donorların seçimində cid- di kriteriyalar mövcuddur. Təbii ki, donorun əməliyyat öncəsi gələcək həyatı üçün az da olsa risklər mövcuddursa, o do- norların əməliyyata alınması dayandırılır. Bu kriteriyaların da ictimaiyyətə geniş təbliğ olunması lazımdır ki, gələcəkdə insan- lar bu işdə daha aktiv iştirak edə bilsinlər. Ona görə bu işin daha geniş yayılmasında KİV-in, ziyalı təbəqələrin üzərinə vəzifələr düşür. İnsanların öncə bunun nə qədər faydalı olduğuna inan- ması üçün bu işin təbliğatı lazımdır.
- Son vaxtlar bir neçə kampaniyalar aparıldı və bu sahədə bir qədər hərəkətlik yarandı. Amma təəssüf ki, bu qısa müddət çəkdi. Bilirsiniz ki, təbliğat olmayınca, insanlar da unutmağa doğru gedir. Məncə bu işlərin bir müddət davamlılığını təmin etmək lazımdır. Bir çox ölkələrdə bu prosedur qaydaları var. Av- ropanın bir çox ölkələrində əgər insan sağlığında orqanların- dan donor kimi istifadə olunmasına etiraz etdiyini rəsmi bəyan etməmişsə, beyin ölümü ilə qarşı-qarşıya qalarsa, birbaşa do- nor olmağa razı olmuş kimi qəbul olunur. Yəni, əgər sağlığında belə bir müraciət imzalamamışsa, hər hansı bir qəza nəticəsində xəstə xəstəxanaya düşürsə, beyin ölümü təsdiqlənirsə, soruş- durulmadan onun daxili orqanları donor kimi istifadə olunur. Təbii ki, bizim cəmiyyət üçün bu cür təbliğatların aparılması üçün uzun zaman lazımdır.
- Təbii ki, bizim işimiz xəstələrin sağlamlığı uğrunda mübarizəyə bağlı olduğu üçün mən ölüm haqqında düşünməməyə ça- lışıram. Amma təəssüf ki, bu da bizim işimizin bir parçasıdır. İstər-istəməz cərrah üçün hər bir xəstəsinin itkisi ağır bir trav- madır. Mən bir həkim kimi, evtanaziyanın əleyhinəyəm. İnsanı biz yaratmadıq ki, Allahın verdiyi canı da onun əlindən alaq. Bu baxımdan, mən psixoloji olaraq evtanaziyanı qəbul edə bilmirəm. Lakin mən ümidsiz bir mərhələyə çatmış və perspek- tivi olmayan xəstələrə tibbi xidmətin dayandırılmasının daha çox tərəfdarıyam. Yəni, tutaq ki, xəstə onkoloji xəstədir, ter- minal bir mərhələdədir, artıq bütün resurslar tükənib. Həmin xəstənin yerdə qalan zamanında da süni tənəffüs aparatına qoşub nəticəsi olmayan dava-dərmanla onu yükləməkdənsə, sadəcə göstərilən tibbi xidmətin dayandırılması məncə daha düzgün yanaşma olardı. Təbii ki, bu işdə əsas qərar xəstənin ailəsindən asılıdır.
- Təəssüf ki, artıq çəki günümüzdə problem olaraq qəbul olu- nur və zaman keçdikcə çox yayılmış bir hala çevrilir. Amerikada və Qərb ölkələrində statistik olaraq parametrlər Azərbaycandan daha ciddi şəkildə özünü göstərir. Bu insanların çox yüksək ka- lorili qida qəbul etmələri ilə əlaqədardır. Üstəlik oturaq həyat tərzi, insanın aldığı kaloriləri xərcləməməsi artıq çəkinin yaran- masına səbəb olur. Nəticədə bir sıra həyati təhlükəli halların – şəkərli diabet, hipertoniya, ürək-qan damar problemi, beyin- qan dövranının pozulması ilə nəticələnən çox ciddi fəsadlar yarana bilir. Artıq çəki ilə mübarizə aparmaq üçün ilk növbədə qida faktoruna ciddi riayət etmək, aktiv həyat tərzi sürmək la- zımdır. Əgər bunlar kömək etmirsə, cərrahi müdaxilə ilə artıq çəki probleminin aradan qaldırılması tətbiq olunur. Artıq bü- tün dünyada piylənmə ilə bağlı aparılan cərrahi əməliyyatların sayı ildən-ilə artmaqdadır. Bu əməliyyatların bir neçə çeşidləri var. Bəziləri sadəcə mədəni kiçiltməyə yönəlidir. Yəni mədənin həcmi kiçilir və insan az qida qəbul edərkən onda artıq doyma hissi yaranır. Bu əməliyyatlar artıq çəkinin bir ildə 75 faizə qədər azalmasına imkan yaradır. Bu gözəl bir nəticədir. Bundan əlavə, bağırsaq mənfəzində əmilmə prosesini də azaldan əməliyyatlar var ki, bunlar super kökəlmələrdə geniş istifadə olunmaqdadır. Biz ötən ilin dekabr ayında Strasburqda, Avropa Telecərrahiyyə İnstitutunda bununla bağlı ixtisasartırma kurslarından keçdik və hal-hazırda xəstəxanamızda da bu əməliyyatlar aparılma ərəfəsindədir. - İndi insanlar həmçinin mədə xoraları, qastrit, mədə xərçəngi kimi xəstəliklərdən əziyyət çəkirlər. Bu xəstəliklərin yaranmasının əsas səbəbləri nədir? - Bu gün xəstəliklərin tam təsdiq olunmuş səbəblərindən təkcə infeksion xəstəliklərin səbəbi aydındır. İnsanın orqanizminə hər hansı infeksion agent - bakteriya, virus düşür və bunun nəticəsində bir xəstəlik yaranır. Digər xəstəliklərin - istər ürək- damar, istər həzm sistemi, istərsə də onkoloji xəstəliklərin və s. əmələ gəlməsində bir çox faktorlar rol oynayır. Son zamanlar xəstəliklərin artması fikrinə gəlincə, zənnimcə bu xəstəliklərin artması səbəbi yox, diaqnostikanın mükəmməlləşməsi ilə bağ- lıdır. Yəni əvvəllər bu qədər təfərrüatlı müayinələr aparılmır, diaqnozlar vaxtında qoyulmurdu. İndi müayinələr daha erkən mərhələdə xəstəlikləri üzə çıxarır. Həzm sistemi, mədə xorası və onkoloji xəstəliklərinin yaranmasında irsiyyət faktoru ilə yanaşı alimentar faktor da var. Yəni elmi olaraq sübut olunub ki, bu faktorların bəlli xəstəliklərin inkişafında rolları böyükdür.
- Bu, ağrılı bir məqamdır. Xəstəxanaların, sağlıq qurumlarının, həkimlərin, dərmanların efirdə reklamını çox da alqışlamıram. Həkimin reklamı onun gördüyü iş olmalıdır. Həkimin peşəkarlığı, xəstələrlə ünsiyyəti - əsas faktorlar bu olmalıdır. Hətta indi şad- lıq sarayları ilə müqayisə olaraq “filan xəstəxanada endirim oldu”- deyə reklamlar gedir. Digər tərəfdən, qeyri-peşəkar tiblə məşğul olan həkimlərin reklamları olur ki, bu da ciddi fəsadlara səbəb olur. İnsanlar reklama aldanaraq qeyri-peşəkar insanla- rın müalicəsi ilə qarşı-qarşıya qalırlar. Nəticədə həm xəstəliyin diaqnostikası gecikir, həm də yanlış istiqamətdə müalicə ge- dir. Bunun özü də əlavə fəsadlar yaradır. Xəstəliyin müalicəsi düzgün yolla getməlidir. Müalicəni yanlış yoldan düz yola istiqamətləndirmək sonradan biz mütəxəssislər üçün də çətin olur. Yaxşı olar ki, bu cür hallar da bəlli bir nəzarət altında olsun ki, insanlar yanlış informasiyaya aldanmasınlar. - Sonuncu sualım bəlkə bir qədər obrazlı səslənəcək: sizcə cərrahın skalpeli, yoxsa dili xəstəni sağaltmalı- dır? Axı, el arasında belə bir məşhur söz var: “Həkimin dili həkim olmalıdır”. - Məncə, hər iki faktor çox əhəmiyyətlidir. Biz cərrahlar təbii ki, skalpeli bir kənara qoyub xəstənin cərrahi problemini yalnız da- nışmaqla aradan qaldıra bilmərik. Digər tərəfdən, xəstəni yaxşı əməliyyat edib ondan sonra acılasaq, bu da xəstənin ciddi psi- xoloji travma yaşamasına və aparılan cərrahi əməliyyatdan son- rakı reablitasiyada mənfi faktor ola bilər. Xəstənin müalicəsində ilk növbədə həkimin yüksək peşəkarlığı rol oynasa da hesab edirəm ki, cərrah üçün “skalpel” qədər, xəstə ilə münasibət də əhəmiyyətlidir. İnsan gördüyü işə nə qədər hakimdirsə, bir o qədər də aldığı nəticə yaxşı olacaq. Cərrah üçün öz imkanla- rını doğru dəyərləndirmək çox vacibdir. “Mən hansı xəstəni əməliyyat edə bilərəm”- onu seçməyi bacarmalısan. Yəni çox böyük bir işin altına girib xəstənin həyatını riskə atmaq haqqını heç kim heç kimə verməyib.
Yüklə 207,22 Kb. Dostları ilə paylaş:
|