129
(6.18)
O‘lchamlarning o‘rta arifmetik qiymatlari ( ) detalning chizma bo‘yicha
o‘rta o‘lchami. (
X
o`rt
) ga teng, undan katta yoki kichik bo‘lishi mumkin.
U holda
“
E
” va “
e
” qiymatlari musbat yoki manfiy bo‘lishi mumkin. Yaroqli detal ishlash
uchun e=0 bo‘lishi lozim. Bunda =1; <1 bo‘lganda “e” noldan katta yoki kichik
bo‘ladi.
Amalda e=0 ni bajarish mumkin emas. Shuning uchun jarayonni sozlash
aniqligiga quyim tayinlash lozim (
soz
). Bu ishlash usulining umumiy aniqligi ( )
ga bog‘liq va uning qiymati stanokni sozlash markazini
ruxsat etilgan siljishi
qiymatiga (
E
p
) ning ikkilanganligiga teng.
soz
=
(6.19)
Jarayon aniqligi yaxshi bo‘lsa ( <1), yaroqli detal ishlash uchun uni sozlash
markazini ruxsat etilgan siljishi quyidagicha topiladi:
(6.20)
Sozlash uchun quyim quyidagiga teng.
(6.21)
6.9-rasm.
130
O‘z navbatida
u holda
Natijada
(6.22)
Bu ruxsat etilgan sozlash aniqligining amaldagi qiymati bilan taqqoslanadi.
Amaldagi sozlash aniqligi: tajriba orqali topiladi va
quyidagiga teng
(6.23)
Agar
bo‘lsa, sozlash aniqligi yaxshi;
bo‘lsa,
qoniqarsiz
(yaroqsiz bo‘ladi).
6.5.3. Qo‘shimcha (qayta) ishlashni talab qiladigan detallar
sonini (xajmini) aniqlash
Ishlab chiqarishda shunday sharoitlar bo‘ladiki, zavoddagi mavjud sharoitda
(asbob-uskunalar
mavjudligi, texnologik jarayonni tayyorlash vaqti va h.k,) sozlash
aniqligini oshirish ancha qimmatga tushadi.
Mahsulot tannarxini pasaytirish maqsadida, bilib turib ma’lum
sonda
yaroqsiz detal chiqsa ham, arzon usulda qayta ishlanadi. Lekin, hosil bo‘lgan
yaroqsiz detalni qayta ishlab tuzatib bo‘lishi kerak.
Buning uchun o‘lchamlar taqsimlanish egri chizig‘ini cho‘qqisini quyim
maydoni o‘rtasiga nisbatan
shunday tomonga suriladiki, val tipidagi detallar
diametri
kattalashish tomonida, teshik tipidagi detallar diametri kichiklashish
tomonida yaroqsiz bo‘lsin. Bularni qayta ishlab to‘g‘irlasa bo‘ladi (6.10-rasm). Δ
