Texnologiyalari

4.6. S o‘rovlarni P H P yordamida qayta ishlash
M ijoz s o ‘ro v in in g serverda m a x s u s d a s tu r l a r y o rd a m id a qayta 
i s h la n is h in i k o ‘rib c h iq q a n s iz . U sh b u m a x s u s d a s t u r n i P H P tilida 
yozish va u n d a k iritilg a n m a ’l u m o tla r b ila n istalg an a m a l n i bajarish 
m u m k i n . Bu d a s t u r n i yo zish d a P H P n i n g i n s t r u m e n t l a r va qoid alari 
bilan t a n i s h ib ch iq ish kerak.
P H P skripti ic h id a m ijozga H T T P p rotokoli asosida berilg a n bir 
q a n c h a m a ’lu m o tla rg a ru x s a t olish y o i l a r i m avjud. P H P 4.1.0. ver- 
siyasigacha b u n d a y m a ’lu m o tla rg a ru x sa t j o 'n a t i l g a n o 'z g a ru v c h ila r 
n o m i ( m a ’l u m o tl a r “o 'z g a ru v c h i n o m i, “ = ” belgisi, o 'z g aru v ch i 
q i y m a ti” ju ftligi k o 'r in i s h id a b erilga n) asosida a m a lg a oshirilg an . 
S hu ta riq a a g a r f i r s t _ n a m e = L o l a berilg a n b o 'lsa, skript ic h id a Lola

---

qiym atli $ fi r s t _ n a m e o 'z g aru v ch i hosil b o i a d i . A g a r m a ’l u m o tla r n i 
q a n d a y yo‘l bilan berilg a n lig in i ajratish talab q ilinga n b o i s a , u n d a
b e rilga n o 'z g a ru v c h ila r kaliti b o l g a n S H T T P P O S T V A R S va 
S H T T P G E T VARS assotsiativ m assivlar q o 'llan ilg an . X uddi s h u n - 
day ag a r f i r s t _ n a m e = L o l a G E T m e to d i bilan jo 'n a t i l g a n b o i s a ,
u n d a
$ H T T P _ G E T _ V A R S [ “ f i r s t _ n a m e ” ] = ” L o la ” b o i a d i .
D a s t u r d a o 'z g a r u v c h i l a r n o m i n i t o 'g 'r id a n to 'g'ri y u b o rish xa- 
tarli em as. S h u n in g u c h u n P H P 4.1.0 versiyasidan b o s h la b H T T P
so'rovlari y o rd a m id a b e r ilg a n o 'z g a ru v c h ila rg a m a x s u s $ _ R E -
Q U E S T massivi y o r d a m i d a m u ro jaa t etish m u m k i n . Bu m assivlar 
P O S T va G E T m e to d i h a m d a H T T P c ookies y o r d a m id a b erilg a n
m a i u m o t l a r n i o 'z ichiga oladi. Bu superglobal assotsiativ massiv, 
s h u n i n g u c h u n m o s o 'z g a ru v c h i (form a elem enti) n o m i n i kalit si­
fatida ishlatib, d a s t u r n i n g istalgan q is m id a n u n i n g n o m i n i olish 
m u m k i n .
4.1-m isoldagi 4.1-listingda test to p sh irila d ig a n fa n la r ro 'y x a t in i n g
form a si yaratildi. Endi shu fo rm a y o r d a m i d a jo 'n a t il g a n m a i u m o t l a r n i
q a y ta ishlovchi te s t.p h p faylining s kriptini yozamiz:
4.2-listing.
Bu in d e x .h tm l fo rm a s in i qay ta ishlovchi s ta r t .p h p
fayli