O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti baxtiyar Ergashev manbashunoslik va tarixshunoslik darslik

Abdurazzoq Samarqandiy
. Kamoliddin Abdurazzoq ibn Jaloliddin Ishoq 
Samarqandiy (1413-1482 yy.) Hirotning badavlat va nufuzli xonadonlarining 
biriga mansub bo‗lib, otasi Shohrux huzurida qozi, askar va imomlik lavozimida 
turgan. 1463 yilga qadar Abdurazzoq Samarqandiy dastlab Shohrux so‗ngra 
Abulqosim Bobur va boshqa Temuriy shahzodalarning saroyida xizmat qildi. 
Abdurazzoq Samarqandiy ko‗proq boshqa davlat bilan olib boriladigan 
yozishmalar, shuningdek elchilik ishlari bilan mashg‗ul edi. 1441 yilda Janubiy 
Hindostonga elchi qilib yuboriladi. Temuriylar davlatining Hindiston bilan 
munosabatini mustahkamlash va rivojlantirishda katta rol o‗ynaydi. 
Abdurazzoq Samarqandiy yirik tarixshunos olim sifatida nom qoldiradi. U 
Eron va O‗rta Osiyoning XIV-XV asrdagi ijtimoiy-siyosiy va madaniy hayotidan, 
shuningdek Temuriylar davlatining qo‗shni mamlakatlar bilan iqtisodiy-siyosiy 
madaniy aloqalari tarixidan bahs yurituvchi «Matlai us-sa‘dayn va majis ul-
bahrayn» (Ikki saodatli yulduzning chiqishi va ikki dengizning qo‗shilishi o‗rni) 
deb ataluvchi asari bilan mashhur bo‗ldi. 
«Matlai us-sadayn» ikki qismdan iborat: 1)Elxon Abu Said (1317-1335yy.) 
davridan to Amir Temurning vafoti va Xalil Sultonning Samarqand taxtiga 
o‗tirishigacha bo‗lgan davr (1304-1405yy.) tarixi; 2) Shohruxning Temuriylar 

---

111 
imperiyasining oliy hukmdori deb e‘lon qilinishidan (1405y.) to Temuriy Abu 
Saidning o‗ldirilishigacha (1469y.) bo‗lgan davr tarixi yozilgan.
Asarda voqealar xronologik tartibda keltirilgan. Bu hol asardan 
foydalanishda katta qulayliklar tug‗diradi. 
Abdurazzoq Samarqandiy va uning mazkur asari rus va xorijiy mamlakatlar 
olimlar (B.A.Dori, V.F.Minorskiy, A.YU.YAkubovskiy, I.P.Petrushevskiy, 
B.G.Gaffurov, A.U.O‗rinboevlar) tomonidan birinchi darajali tarixiy manba 
sifatida yuksak baholangan.